Witold Lipski (informatyk)

Witold Lipski
Ilustracja
Witold Lipski (autoportret)
Data urodzenia

13 lipca 1949

Data i miejsce śmierci

30 maja 1985
Nantes

Zawód, zajęcie

informatyk

Witold Lipski (ur. 13 lipca 1949, zm. 30 maja 1985 w Nantes) – polski informatyk, doktor habilitowany, autor dwóch książek: Kombinatoryka dla programistów oraz Analiza kombinatoryczna (współautor z Wiktorem Markiem). Wraz ze swym doktorantem Tomaszem Imielińskim stworzył podwaliny teorii niezupełnej informacji w relacyjnych bazach danych.

Życiorys

Nosił to samo imię, co jego ojciec, ekonomista i polityk Witold Lipski[1]. Jako laureat olimpiady matematycznej dostał się w 1967 r. na Politechnikę Warszawską[2] i został absolwentem Studium Podstawowych Problemów Techniki Politechniki Warszawskiej[1]. W 1975 r.[2] tytuł doktora uzyskał w Centrum Obliczeniowym PAN, pod kierunkiem prof. Wiktora Marka, pracą doktorską pt. Kombinatoryczne aspekty teorii wyszukiwania informacji[1]. W 1978 r. uzyskał stypendium Fulbrighta i wyjechał do USA, gdzie pracował z Franco P. Preparatą[3] i Christosem Papadimitriou[4], zajmując się zagadnieniami geometrii obliczeniowej i jej zastosowaniom do projektowania układów scalonych wielkiej skali integracji oraz teorią algorytmów[2]. Na przełomie lat 1979 i 1980 prowadził wykłady na University of Illinois at Urbana-Champaign oraz krótko przed śmiercią na Uniwersytecie Paryskim[1]. Habilitację uzyskał w 1980 roku w Instytucie Podstaw Informatyki PAN[1].

Wraz ze swym doktorantem Tomaszem Imielińskim stworzył podwaliny teorii niezupełnej informacji w relacyjnych bazach danych. Od 1978 do 1985 r. Lipski badał szereg zagadnień związanych z niezupełną informacją w relacyjnych bazach danych[5][6][7]. Także we współpracy z Imielińskim, studiował zagadnienia związane z semantyką relacyjnych baz danych[8]. Badania te oparte były na teorii algebr cylindrycznych, studiowanych w dziedzinie matematyki nazywanej algebrą uniwersalną.

Wniósł też znaczący wkład do problematyki analizy algorytmów, odkrywając szereg nietrywialnych i efektywnych algorytmów stosowalnych w problematyce układów scalonych[3], podziale czasu w bazach danych[9] i geometrii obliczeniowej w zastosowaniach do systemów rozpoznania kształtów[10]

Autor i współautor ponad 60 prac, obejmujących kombinatorykę, teorię wyszukiwania informacji i geometrię obliczeniową[2].

Witold Lipski szczególnie lubił biegi długodystansowe i uczestniczył w zagranicznych maratonach. Był zapalonym radioamatorem (SP5 BIL). Był też utalentowanym muzykiem oraz grafikiem[1].

W 1980 r. zdiagnozowano u niego czerniaka. Był pacjentem prof. Tadeusza Koszarowskiego, ale po nawrocie choroby w 1982 r. przeniósł się do Paryża, gdzie wykładał w Université de Paris-Sud[2], zmarł w Nantes[4] z objawami przerzutów do układu nerwowego. Był jednym z pacjentów, na których testowano terapię z użyciem przeciwciał monoklonalnych[2]. Był jednym z pierwszych pacjentów, u których zastosowano eksperymentalną wówczas przeciwnowotworową terapię przeciwciałami monoklonalnymi. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie (kwatera C 39, rząd 5, grób 7)[11].

Publikacje

  • Kombinatoryczne aspekty teorii wyszukiwania informacji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975.
  • Kombinatoryka dla programistów. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1982, 1989. ISBN 83-204-1023-1. (tłumaczona na rosyjski)
  • razem z Wiktorem Markiem: Analiza kombinatoryczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986.

Upamiętnienie

Nagroda im. Witolda Lipskiego została ustanowiona w 2005 r. w 20. rocznicę śmierci jej patrona[4]. Jest najbardziej prestiżową nagrodą dla młodych informatyków w Polsce, przyznawaną za dorobek w zakresie informatyki i jej zastosowań. Została ustanowiona z inicjatywy grupy polskich informatyków pracujących za granicą. O nagrodę mogą ubiegać się osoby, które w ostatnim dniu roku poprzedzającego rok konkursu nie przekroczyły 30. roku życia (lub 32. roku życia w przypadku kandydatów, którzy korzystali z urlopów wychowawczych). Jest administrowana przez Fundację Rozwoju Informatyki, przy współpracy z Polskim Stowarzyszeniem dla Maszyn Liczących i Polskim Towarzystwem Informatycznym.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Wspomnienia o Witoldzie Lipskim (1949–1985). [dostęp 2022-10-14].
  2. ↑ a b c d e f Piotr Cieśliński, Sebastian Ogórek, Witold Lipski - zapomniany geniusz. "Boniek polskiej informatyki", wyborcza.pl, 14 października 2022 [dostęp 2022-10-15].
  3. ↑ a b FP Preparata, W. Lipski, Jr.. Optimal three-layer channel routing. IEEE Transactions on Computers, 1984
  4. ↑ a b c Witold Lipski - zapomniany geniusz. "Boniek polskiej informatyki". wyborcza.pl. [dostęp 2022-10-14].
  5. ↑ Witold Lipski Jr. On Semantic Issues Connected with Incomplete Information Databases. ACM Trans. Database Syst. 4(3): 262-296 (1979)
  6. ↑ Tomasz Imieliński, Witold Lipski Jr. On Representing Incomplete Information in a Relational Data Base. VLDB 1981: 388-397
  7. ↑ Witold Lipski Jr. On Databases with Incomplete Information. J. ACM 28(1):41-70 (1981)
  8. ↑ Tomasz Imielinski, Witold Lipski Jr. The Relational Model of Data and Cylindric Algebras. J. Comput. Syst. Sci. 28(1): 80-102 (1984)
  9. ↑ A fast algorithm for testing for safety and detecting deadlocks in locked transaction systems. W. Lipski Jr, Ch. Papadimitriou - Journal of Algorithms, 1981
  10. ↑ Finding the contour of a union of iso-oriented rectangles W Lipski, Jr., F.P. Preparata – Journal of Algorithms, 1980
  11. ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Witold Lipski autoportret.png
Autor: http://nagrodalipskiego.mimuw.edu.pl, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jest to autoportret Witolda Lipskiego.