Witold Szabłowski

Witold Szabłowski

Data i miejsce urodzenia	27 czerwca 1980 Ostrów Mazowiecka
Zawód, zajęcie	dziennikarz

Witold Szabłowski (ur. 27 czerwca 1980 w Ostrowi Mazowieckiej) – polski dziennikarz i reportażysta, laureat Nagrody Dziennikarskiej Parlamentu Europejskiego^[1]. Od 2006 roku związany z „Gazetą Wyborczą” i „Dużym Formatem”^[2]. Wcześniej pracował między innymi w TVN24. Szabłowski zajmuje się przede wszystkim Turcją, gdzie mieszkał i studiował blisko rok^[3]. Jako jeden z niewielu polskich pisarzy wydał książkę w „Penguin Random House”^[4].

Życiorys

Urodził się w Ostrowi Mazowieckiej. Ukończył studia na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, studiował również politologię w Stambule^[5].

Jako stażysta CNN Türk objechał całą Turcję^[6]. W Polsce karierę dziennikarską rozpoczynał w TVN24. W 2006 roku dołączył do Gazety Wyborczej jako najmłodszy reporter w zespole Dużego Formatu^[5]. Pracował tam do 2016. Od 2018 związany jest z redakcją Dzień dobry TVN^[7], a od kwietnia 2019 prowadzi autorską audycję poświęconą podróżowaniu w radiu „Newonce”^[8].

W 2006 był pierwszym Polakiem, który w tureckiej Malatyi rozmawiał z rodziną Mehmeta Ali Agcy, zamachowca, który próbował zabić papieża Jana Pawła II^[9]. Dotarł też do mniej znanego Orala Celika, organizatora zamachu, który również strzelał do polskiego papieża^[10]. W 2008 roku otrzymał nagrodę Melchiora za 2007 rok, w kategorii Inspiracja Roku, za „nawiązanie do najlepszej szkoły reportażu – ukazanie nieznanego oblicza Turcji, rzetelną dokumentację, oszczędny, ale obrazowy język”^[11].

Także w 2008 roku otrzymał wyróżnienie w konkursie Amnesty International^[12] dla autorów najlepszych tekstów poświęconych tematyce praw człowieka za artykuł To z miłości, siostro, który ukazał się w Dużym Formacie. Tekst opowiadał o dramacie kobiet z Turcji, które padły ofiarami gwałtów oraz „honorowych zabójstw”, także tych, które dopuściły się „grzechu” decydowania o swoim losie^[5].

W 2010 roku był pierwszym dziennikarzem z Europy, który dotarł do Aung San Suu Kyi, dzisiejszej premier Birmy, po jej wyjściu z aresztu domowego. Pomógł mu w tym Lech Wałęsa. W tym samym roku wyszła jego pierwsza książka, Zabójca z miasta moreli. Reportaże z Turcji (Czarne, Wołowiec 2010), za którą dostał Nagrodę im. Beaty Pawlak^[13] i nominację do Nagrody Literackiej Nike 2011^[14][15]. Angielskie wydanie wyróżniono nagrodą brytyjskiego PEN Clubu, a „World Literature Today” wyróżniło ją jako jedno z godnych odnotowania tłumaczeń w 2013 roku na ten język^[16].

W 2012 roku otrzymał specjalne wyróżnienie od jury nagrody im. Anny Lindh za artykuły o emigracji z Albanii do krajów Unii Europejskiej i o wychodzeniu Albanii z komunizmu^[17]. By je napisać, sam nielegalnie przeszedł przez zieloną granicę. „Z pozoru lekkie i zabawne, ale jeśli lepiej się w nie wczytać, okazują się bardzo głębokie” – napisało o jego tekstach jury, któremu przewodniczył francuski filozof Edgar Morin.

Jego napisana z Izabelą Meyzą książka Nasz mały PRL. Pół roku w M-3 z trwałą, wąsami i maluchem (Znak, Kraków 2012) to zapis eksperymentu. Para przeniosła się na pół roku do bloku z wielkiej płyty, zrezygnowała z internetu i telefonów komórkowych; Szabłowski stawał w kolejkach, wysyłał pocztówki i pisał teksty na maszynie. Wszystko po to, aby w 2011 roku doświadczyć życia w Polsce z 1981 roku^[5].

W 2014 roku wydał książkę Tańczące niedźwiedzie (Agora), będącą zbiorem reportaży mówiących o środkowoeuropejskiej drodze do wolności. Orlando Figes, recenzent The New York Review of Books nazwał ją perłą^[18][19], a Timothy Garton Ash z Foreign Affairs stwierdził, że to jakby „Milan Kundera zrobił remake Tańczącego z wilkami”^[20]. Tańczące niedźwiedzie zostały wybrane jedną z najlepszych książek roku 2018 przez największe amerykańskie radio, NPR^[21], a w 2019 otrzymały nominację do The Edward Stanford Travel Writing Awards jako jedyna nie-angielska książka^[22][23].

W 2016 Szabłowski opublikował reportaż Sprawiedliwi zdrajcy. Sąsiedzi z Wołynia poświęcony Ukraińcom ratującym Polaków na Wołyniu (Znak). W tym samym roku książka została uhonorowana Nagrodą „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej^[24].

W 2018 roku ukazało się nowe wydanie Zabójcy z miasta moreli zatytułowane Merhaba (Wydawnictwo W.A.B.) i wzbogacone subiektywnym słownikiem turecko-polskim autora. Na jesień 2019 zapowiedziano publikację w Polsce i USA jego kolejnej książki Kucharze dyktatorów. Jest ona opisywana jako reportaż na temat kucharzy, którzy gotowali dla największych tyranów XX i XXI wieku^[25][26].

Nagrody

• Wyróżnienie w konkursie Amnesty International (2008) za artykuł To z miłości, siostro^[12]
• Nagroda Melchiora (2008) w kategorii Inspiracja Roku^[11]
• Nagroda dziennikarska Parlamentu Europejskiego (2010) za reportaż Dziś przypłyną tu dwa trupy^[1]
• Nominacja do Nagrody Literackiej „Nike” (2011) za książkę Zabójca z miasta moreli^[14][15]
• Nagroda im. Beaty Pawlak (2011) za książkę Zabójca z miasta moreli. Reportaże z Turcji^[13]
• Nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” (2011) za książkę Zabójca z miasta moreli. Reportaże z Turcji^[27]
• Nagroda brytyjskiego PEN Clubu za angielskie wydanie Zabójcy z miasta moreli
• Specjalne wyróżnienie w konkursie nagrody im. Anny Lindh (2012) za artykuły o emigracji z Albanii do krajów Unii Europejskiej i o wychodzeniu Albanii z komunizmu^[17]
• Nagroda PAP im. Ryszarda Kapuścińskiego (2013) za reportaż Dom pełen Ukraińców^[28]
• Nagroda „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej (2016) za książkę Sprawiedliwi zdrajcy. Sąsiedzi z Wołynia^[24]
• Nominacja do The Edward Stanford Travel Writing Awards (2019) za Tańczące niedźwiedzie^[23]

Przypisy