Wizerunk własny

Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego…

Strona tytułowa
Autor	Mikołaj Rej
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Kraków
Język	polski
Data wydania	1558

Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego, w którym jako we źwierciedle snadnie każdy swe sprawy oględać może, zebrany i z filozofów i z różnych obyczajów świata tego – utwór Mikołaja Reja, wydany w 1558 w Krakowie.

Wizerunk jest wierszowanym utworem parenetycznym – przedstawia wzory życiowe do naśladowania. Tekst oparty jest na dziele Zodiacus vitae (1531) autorstwa Palingeniusa, renesansowego platonika. Innymi, pośrednimi inspiracjami są utwory Marcina Bielskiego (Żywoty filozofów, Komedyja Justyna i Konstancyjej) i Waleriusza Maksymusa (Factorum ac dictorum memorabilium)^[1].

Opierając się na tekście Palingeniusa, Rej dość swobodnie dodawał i usuwał fragmenty. W oryginale tekst podzielony był na dwanaście rozdziałów, nazwanych według znaków zodiaku. Rej zrezygnował z tego podziału i w miejsce poety rozważającego różne drogi życiowe wprowadził młodzieńca, który rozpoczyna nauki w szkole Hipokratesa, a następnie rusza do innych mędrców (jak Diogenes, Epikur, Anaksagoras, Sokrates, Teofrast, Solinus, Platon, Zoroaster, Ksenokrates, Solon i Arystoteles). Rej nie znał filozofii i poglądy prezentowane przez te postacie nie odzwierciedlają poglądów postaci historycznych. Rej podziela tutaj popularny w renesansie pogląd o "mądrości starożytnych" (prisca sapientia) - ciągłej i jednolitej tradycji mądrościowej, idącej od Mojżesza i Zoroastra aż do filozofów klasycznego antyku^[1].

Rej osłabił również, obecną u Palingeniusa, platońską niechęć do świata materialnego, przekształcając ją w krytykę życia światowego oraz pogoni za dobrami doczesnymi i dodaje do tego pochwałę ziemiańskiego życia na wsi jako preferowany model życia.

Przypisy

Bibliografia

• PiotrP. Jaroszyński PiotrP., Rej (Rey) Mikołaj z Nagłowic, [w:] AndrzejA. Maryniarczyk (red.), Encyklopedia filozofii polskiej, t. 2, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2011, s. 452-453 ..
• Jerzy Ziomek: Renesans. Wyd. XI – 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 232-236, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13843-1.

Linki zewnętrzne

• Wizerunk własny (wyd. 1558) w bibliotece Polona