Wkroczenie Armii Czerwonej do Polski w latach 1944–1945
Wkroczenie Armii Czerwonej do Polski w latach 1944–1945 – wydarzenie to miało miejsce w nocy z 3 na 4 stycznia 1944 roku w okolicach Rokitna. Po agresji niemieckiej na ZSRR i klęsce Wehrmachtu pod Moskwą, Stalingradem i Kurskiem, klęska III Rzeszy i marsz Armii Czerwonej na Zachód był nieunikniony.
Na znajdujące się pod okupacją niemiecką ziemie polskie w związku z coraz to nowymi operacjami przeciw III Rzeszy, od lata 1944 roku stopniowo wkraczała Armia Czerwona. W międzyczasie walki z Niemcami i próbę opanowania ziem polskich podjęła Armia Krajowa w ramach Akcji „Burza”. Ziemie polskie zostały całkowicie opanowane przez Armię Czerwoną do maja 1945 roku. W czasach PRL wkroczenie Armii Czerwonej powszechnie określano jako tzw. „Wyzwolenie Polski”. Dziś używanie słowa wyzwolenie z uwagi na instalację systemu komunistycznego w Polsce po 1945 roku uchodzi za kontrowersyjne.
Działania militarne
Najważniejszymi operacjami wojskowymi Armii Czerwonej w okresie 1944-1945 były:
- Operacja lwowsko-sandomierska
- Operacja dukielsko-preszowska
- Operacja wiślańsko-odrzańska
- Operacja górnośląska
- Operacja morawsko-ostrawska
- Operacja wschodniopruska (1945)
- Operacja pomorska
Ugrupowania Armii Czerwonej zajmujące terytorium Polski:
Konsekwencje
Wkroczenie Armii Czerwonej spowodowało koniec 6-letniego okresu okupacji niemieckiej w Polsce. Opanowanie ziem polskich przez Sowietów umożliwiło funkcjonowanie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, a w dalszej perspektywie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej.
Największym skupiskiem żołnierzy radzieckich na terenie Polski była Północna Grupa Wojsk.
Żołnierze sowieccy przebywali w Polsce 49 lat, ostatni opuścili Polskę 17 września 1993.