Wołodymyr Antonowycz

Wołodymyr Antonowycz
Володимир Антонович, Włodzimierz Antonowicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 stycznia?/ 18 stycznia 1834
Machnówka, gubernia kijowska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

8 marca?/ 21 marca 1908
Kijów, gubernia kijowska, Imperium Rosyjskie

Miejsce spoczynku

Cmentarz Bajkowa

Zawód, zajęcie

historyk, archeolog, etnograf

Narodowość

ukraińska

Tytuł naukowy

profesor

Alma Mater

Uniwersytet Kijowski

Dzieci

Dmytro Antonowycz

Faksymile
Nagrobek Wołodymyra Antonowycza na cmentarzu Bajkowa w Kijowie

Wołodymyr Antonowycz, ukr. Володимир Антонович, Włodzimierz Antonowicz (ur. 6 stycznia?/ 18 stycznia 1834 w Machnówce w powiecie berdyczowskim, zm. 8 marca?/ 21 marca 1908 w Kijowie) – ukraiński historyk, archeolog, etnograf, działacz społeczny pochodzenia polskiego, jeden z liderów ukraińskiego ruchu narodowego w Imperium Rosyjskim.

Życiorys

Urodził się w polskiej rodzinie szlacheckiej herbu Andrault de Buy[1][2]. Matka była nauczycielką. Ojciec nieznany. Mąż matki, Bonifacy Antonowicz, po którym Włodzimierz odziedziczył nazwisko, był absolwentem Liceum Krzemienieckiego, na życie zarabiał jako guwerner[3]. W 1855 Włodzimierz ukończył studia na wydziale medycznym, a w 1860 na wydziale historyczno-filologicznym Uniwersytetu Kijowskiego.

W okresie przed powstaniem styczniowym działacz polskiego Związku Trojnickiego na Uniwersytecie Kijowskim. Był odbierany przez studentów polskich jako jeden z głównych liderów tego ruchu, mimo tego odmówił udziału w powstaniu styczniowym. Oficjalnym zerwaniem ze szlachtą i polskością był jego artykuł „Moja spowiedź” (Moja ispowied), opublikowany w 1862 w rosyjskojęzycznym czasopiśmie ukraińskim „Osnowa”.

W 1861 przyłączył się do tzw. „chłopomanów”, dążących do zbliżenia się z ludem ukraińskim. Później żarliwy działacz ukraińskiego ruchu narodowego, był jednym z organizatorów kijowskiej Hromady. Dzięki swoim znajomościom przyczynił się do objęcia przez Mychajła Hruszewskiego katedry historii Ukrainy na Uniwersytecie Lwowskim w latach 90.[4] XIX wieku. W latach 1863–1880 był głównym redaktorem Tymczasowej Komisji dla Przeglądu Dawnych Akt w Kijowie, od 1881 przewodniczącym Towarzystwa Historycznego Nestora-Litopisca. Profesor historii Rosji Uniwersytetu Kijowskiego od 1878, członek korespondent Rosyjskiej Akademii Nauk od 1901.

Autor ponad 300 prac i publikacji z dziedziny historii, archeologii i etnografii Ukrainy, m.in. z historii kozaczyzny. Stworzył tzw. kijowską szkołę historyków (Dmytro Bahalij, Mychajło Hruszewski, Mitrofan Downar-Zapolśkyj, Iwan Łynnyczenko).

Twórca pojęcia „wielmożni koloniści” obowiązującego w ukraińskiej historiografii na określenie polskiej szlachty na Ukrainie[5]. Pojęcie to przejęli inni działacze ukraińscy, m.in. Wacław Lipiński[6].

Włodzimierz Antonowicz urodził się jako Polak-katolik, na prawosławie przeszedł w latach młodzieńczych[4]. W późniejszych latach życia był jednym z czołowych działaczy ukraińskiego ruchu narodowego, choć prawie nie pisał w języku ukraińskim, a w mowie i we własnej twórczości naukowej posługiwał się językiem rosyjskim i polskim[7].

Pochowany został na cmentarzu Bajkowa w Kijowie.

Przypisy

  1. ↑ Антоновичи: Три поколения Антоновичей внесли огромный вклад в становление и развитие украинской исторической школы - Евгений Чарнецкий
  2. ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 1. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Artystyczno-Wydawnicze, 1899, s. 44.
  3. ↑ Franciszek Rawita-Gawroński, fragmenty dzieła „Włodzimierz Antonowicz – zarys działalności” – Lwów 1912 r.
  4. ↑ a b Łukasz Adamski w publikacji Mychajło Hruszewski. [dostęp 2010-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-17)].
  5. ↑ Włodzimierz Antonowicz – Moja spowiedź, Warszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze, t. 6-7, Warszawa 1998.
  6. ↑ Wacław Lipiński – Szlachta na Ukrainie. I. Udział jej w życiu narodu ukraińskiego na tle jego dziejów, Kraków 1909.
  7. ↑ Війни та мир Лариса Івшина, [w:] Igor Hyrycz Польська емансипація та українська нієподлеглосціова ідея на Наднієпрзу в другій половині XIX і на початку XX століття Київ 2004, s. 330.

Literatura

  • Гордієнко Д. З листування Дмитра Айналова з українськими діячами (листи до В. Антоновича, В. Ляскоронського, К. Широцького, В. та Н. Лазурських та В. Маслова) // Софія Київська: Візантія. Русь. Україна. Вип. II: Збірка наукових праць, присвячена 150‑літтю з дня народження Дмитра Власовича Айналова (1862–1939 рр.) / Від. ред. д. іст. наук, проф., чл.-кор. НАН України П. С. Сохань; упоряд. Д. С. Гордієнко, В. В. Корнієнко. – К., 2012. – С. 65–95.
  • Гордієнко Д. До участі Володимира Антоновича у ХІІ Археологічному з’їзді в Харкові 1902 р. (за листами Єгора Рєдіна) // Софія Київська: Візантія. Русь. Україна. Вип. ІІІ: збірка наукових праць, присвячена 150-літтю з дня народження Єгора Кузьмича Рєдіна (1863–1908) / Від. ред. д. іст. наук, проф. Ю. А. Мицик; упоряд. Д. С. Гордієнко, В. В. Корнієнко. – К., 2013. – С. 93–107.
  • Bogdan Gancarz – My, szlachta ukraińska. Zarys życia i działalności Wacława Lipińskiego 1882–1914, Kraków 2006, ISBN 83-89243-24-5.

Literatura uzupełniająca

Media użyte na tej stronie

Volodymyr Antonovych Signature 1881.png
Роспись украинского учёного-историка, профессора Владимира Антоновича (1834–1908)
Могила Володимира Антоновича.JPG
Autor: Kamelot, Licencja: CC BY-SA 3.0
Могила Володимира Антоновича