Wołodymyr Szajan

Wołodymyr Szajan
Володимир Шаян
Pełne imię i nazwisko

Wołodymyr Petrowycz Szajan

Data i miejsce urodzenia

2 sierpnia 1908
Lwów

Data i miejsce śmierci

15 lipca 1974
Londyn

Zawód, zajęcie

filozof

Narodowość

ukraińska

Tytuł naukowy

profesor

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Wyznanie

rodzimowierstwo słowiańskie

Wołodymyr Petrowycz Szajan, ukr. Володимир Петрович Шаян, Włodzimir Szajan, Wolhodymyr Shayan (ur. 2 sierpnia 1908 we Lwowie, zm. 15 lipca 1974 w Londynie) – ukraiński filozof, orientalista-sanskrytolog, religioznawca, psycholog i nauczyciel, poeta, prozaik, tłumacz[1]. Inicjator odrodzenia rodzimowierstwa słowiańskiego na Ukrainie[2], jeden z pierwszych badaczy Księgi Welesa[3].

Życiorys

W 1927 skończył gimnazjum we Lwowie, następnie na Uniwersytecie Lwowskim studiował filozofię, sanskryt, języki europejskie i literaturę. Początkowo interesował się Heglem i Husserlem[3], później, po doznanym objawieniu na górze Grechit na Huculszczyźnie (1934), opisanym w formie zbeletryzowanej w książeczce w języku ukraińskim Terpynnia mołodoho Hucuła ("Ciepienia młodego Hucuła", Lwów 1936), zainteresował się szczególnie religią starowedyjską i jej relacją do religii Słowian. W czasie studiów indologicznych pod kierunkiem prof. Stefana Stasiaka zaprzyjaźnił się w ks. Franciszkiem Tokarzem. Efektem tego były publikacje w języku polskim - dwa tomiki przekładów z Rygwedy Studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza ukończył obroną pracy (w języku polskim) pt. "Indra w Rygwedzie", w której wskazywał na tożsamość indyjskiego Indry ze słowiańskim Perunem. W latach 1939-1941 (za pierwszej sowieckiej okupacji Lwowa) był asystentem prof. Stasiaka na indologii Uniwersytetu im. Iwana Franki we Lwowie. Od 1944 roku przebywał na emigracji, gdzie był jednym z założycieli Ukraińskiej Wolnej Akademii Nauk. Po wojnie pracował w bibliotece im. Tarasa Szewczenki przy Związku Ukraińców w Wielkiej Brytanii[3]. Od 1969 roku piastował funkcję prezydenta Europejskiego Prezydium UWAN. Był również przywódcą Związku Wolnych Dziennikarzy oraz redaktorem naczelnym wydawanego w Toronto od 1968 roku pisma „Switannia”, wokół którego w 1972 roku zawiązano Instytut im. prof. Szajana[3].

Był orędownikiem Księgi Welesa, a także odrodzenia rodzimej wiary Ukraińców[2][3]. Jak sam twierdził, ideę tą przyjął na górze Grehit (ukr. Ґрегіт) w Karpatach[4]. W 1943 roku przed swoją emigracją do Zachodniej Europy założył organizację polityczno-religijną Zakon Rycerzy Boga Słońca[3][4]. Kolejny jej oddział powstał już na emigracji, jednak zaprzestał działalności ze względu na rozproszenie jej członków; po śmierci Szajana, w 1981 roku, grupa jego uczniów zarejestrowała w Hamilton Zrzeszenie Ukraińców Rodzimej Wiary[5].

Wybrane publikacje

Wśród publikacji autorstwa W. Szajana można wymienić następujące pozycje[a][3]:

  • Hymny Rygwedy. Wiązka pierwsza. Lwów: Nakładem autora [1936]. — 48 s.
  • Hymny walki. Hymny Rygwedy. Wiązka druga. Lwów: Nakładem autora [1937]. — 48 s.
  • Studiji nad wedijśkoju dumkoju (ukr. Студії над ведійською думкою, 1947),
  • Najwyszcze Switło: Studija pro Swaroha i Chorosa (ukr. Найвище Світло: Студія про Сварога і Хороса, 1969),
  • Najwyszcza Swiatist´: Studija pro Swantewyta (ukr. Найвища Святість: Студія про Свантевита, 1971),
  • Dżereło syły ukrajinśkoji kultury (ukr. Джерело сили української культури, 1972),
  • Hryhorij Skoworoda: Łycar Swiatoji Borni (ukr. Григорій Сковорода: Лицар Святої Борні, 1984).

Jego zebrane prace w języku ukraińskim zostały wydane jako Wira predkiw naszych (ukr. Віра предків наших, t. I, Hamilton (Canada), 1987, t. II, Lwów, 2019 ISBN 978-966-1635-75-2

Uwagi

  1. ↑ Transkrypcja zgodnie z zasadami dla języka ukraińskiego, podanymi na stronie SJP PWN.

Przypisy

  1. ↑ Šajan, Volodymyr Petrovyč. Deutsche National Bibliothek. [dostęp 2019-01-12].
  2. ↑ a b Adrian Ivakhiv. In Search of Deeper Identities. Neopaganism and “Native Faith” in Contemporary Ukraine. „Nova Religio. The Journal of Alternative and Emergent Religions”. 3 (8), s. 11, marzec 2005. University of California Press. DOI: 10.1525/nr.2005.8.3.7. ISSN 1541-8480. 
  3. ↑ a b c d e f g ШАЯН, Володимир. W: Філософський енциклопедичний словник. Kijów: Видавництво гуманітарної літератури «Абрис», 2002, s. 716. ISBN 966-531-128-X. [dostęp 2019-01-12]. (ukr.).
  4. ↑ a b Lesiv 2009 ↓, s. 201.
  5. ↑ Lesiv 2009 ↓, s. 202.

Bibliografia