Wodnik białobrewy

Wodnik białobrewy

Hypotaenidia philippensis[1]
(Linnaeus, 1766)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	żurawiowe
Rodzina	chruściele
Rodzaj	Hypotaenidia
Gatunek	wodnik białobrewy
Synonimy
Rallus philippensis Linnaeus, 1766 Gallirallus philippensis (Linnaeus, 1766)
Podgatunki
zobacz opis w tekście
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski

Wodnik białobrewy (Hypotaenidia philippensis) – gatunek ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae), zamieszkujący wschodnią Indonezję po Moluki i Filipiny oraz wschodnią Australię, Nową Zelandię i wiele wysp zachodniego i środkowego Pacyfiku.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Karol Linneusz w 12. edycji Systema Naturae (1766). Nowemu gatunkowi nadał nazwę Rallus philippensis^[3]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza wodnika białobrewego w rodzaju Gallirallus^[4]; niektórzy autorzy umieszczają go w Rallus^[5] lub Hypotaenidia^[6]. IOC wyróżnia 20 podgatunków^[4], niektórzy autorzy wyróżniają ich do 26. Niekiedy za podgatunek wodnika białobrewego uznawany jest wodnik chathamski (H. dieffenbachii)^[5]. Okaz, który stanowił holotyp wymarłego, hipotetycznego gatunku znanego jako Gallirallus sharpei prawdopodobnie reprezentował odmianę wodnika białobrewego, co potwierdziło badanie genetyczne z 2008 (wyników nie opublikowano)^[7].

Podgatunki i zasięg występowania

IOC wyróżnia następujące podgatunki^[4]:

• H. p. andrewsi (Mathews, 1911) – Wyspy Kokosowe^[5]
• H. p. xerophilus (van Bemmel & Hoogerwerf, 1940) – Gunungapi (północno-centralne Małe Wyspy Sundajskie)^[5]
• H. p. wilkinsoni (Mathews, 1911) – Flores (Małe Wyspy Sundajskie)^[5]
• wodnik białobrewy (H. p. philippensis (Linnaeus, 1766)) – Filipiny, Celebes na wschód po Buru, Sumba (reprezentowany tam podgatunek niejasny), Alor, Sawu, Roti i Timor; niedawno stwierdzony na Borneo (zachodni Sabah, Borneo Zachodnie)^[5]
• H. p. pelewensis (Mayr, 1933) – Palau (zachodnie Wyspy Karolińskie)^[4]
• H. p. anachoretae (Mayr, 1949) – północno-zachodni Archipelag Bismarcka, wyspy Ninigo, Kaniet i Hermit^[5]
• H. p. admiralitatis (Stresemann, 1929) – Wyspy Admiralicji^[5]
• H. p. praedo (Mayr, 1949) – Skokie (północno-zachodnie okolice Manus, Wyspy Admiralicji)^[4]
• H. p. lesouefi (Mathews, 1911) – Nowy Hanower, Nowa Irlandia (prawdopodobnie), Tabar, Tanga (Archipelag Bismarcka)^[5]
• H. p. meyeri (Hartert, 1930) – Nowa Brytania, Witu (Archipelag Bismarcka)^[5]
• H. p. christophori (Mayr, 1938) – Wyspy Salomona^[5]
• H. p. sethsmithi (Mathews, 1911) – Vanuatu, Fidżi^[5]
• H. p. swindellsi (Mathews, 1911) – Nowa Kaledonia, Wyspy Lojalności^[5]
• H. p. goodsoni (Mathews, 1911) – Samoa, Niue^[5]
• H. p. ecaudatus (Miller, JF, 1783) – Tonga^[5]
• H. p. assimilis (Gray, GR, 1843) – Nowa Zelandia, w tym Wyspa Stewart^[5]
• wodnik południowy^[6] (†H. p. macquariensis (Hutton, FW, 1879)) – Macquarie^[5]
• H. p. lacustris (Mayr, 1938) – północno-zachodnia, północno-wschodnia, wschodnia i centralna Nowa Gwinea, Long Island^[4]
• H. p. tounelieri Schodde & Naurois, 1982 – Wyspy Morza Koralowego i Wielkiej Rafy Koralowej na wschód po okolice Surprise Island (na północ od Nowej Kaledonii)^[5]
• H. p. mellori (Mathews, 1912) – zachodnia i południowa Nowa Gwinea, Australia, wyspa Norfolk^[4]

Morfologia

Długość ciała: 25–33 cm; masa ciała 126–234 g u samców, 115–265 g u samic^[5]. Średniej wielkości chruściel, o długim, mocnym dziobie i długich, jasnoczerwonawych lub żółtych nogach z długimi palcami. Grzbiet jest barwy brązowawej, z rysunkiem z ciemnych pasków i białych plam. Nad okiem ciągnie się biały pas. Szara spodnia strona szyi odcina się od czarno-biało poprzecznie prążkowanej piersi i brzucha. Przez pierś biegnie poprzeczny, szeroki, czerwonawo-brązowawy pas. Ma zaokrąglone skrzydła. Młode ptaki są ciemniejsze i na stronie grzbietowej nie są biało nakrapiane.

Ekologia i zachowanie

Środowiskiem życia tych ptaków jest gęsta roślinność na obrzeżach różnych zbiorników lub upraw. Spotykane są także w okolicach zbiorników pochodzenia antropogenicznego, jak osadniki, i rowów odpływowych. Pożywieniem tych ptaków są skorupiaki, mięczaki, owady, płazy^[8], pajęczaki, jaja żółwi i ptaków, małe ryby^[5], padlina, nasiona i odpadki^[8]. Żerują zazwyczaj wcześnie rano i wieczorem. Zwykle obserwowane są pojedynczo lub w parach^[8].

Lęgi

Jaja

Okres lęgowy różni się w zależności od miejsca występowania^[5]. Gniazdo umieszczone jest w wysokich trawach lub w szuwarach, jego budulec stanowią trawy. Zniesienie liczy 5–8 jaj. Obydwa ptaki z pary wysiadują je przez około 19 dni. Młode w dobę od wyklucia opuszczają gniazdo. Następnie nadzorowane są przez rodziców, żerują same lub otrzymują pokarm od matki^[8].

Status

IUCN uznaje wodnika białobrewego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2017). Podgatunek H. p. macquariensis wymarł pod koniec XIX wieku^[7]. Za jego wymarcie odpowiadają wprowadzone na wyspę koty, szczury i weki (Gallirallus australis), zjadające jaja i pisklęta tych ptaków. Wymarcie wodników południowych przyśpieszyło niszczenie środowiska przez również wprowadzone na wyspę króliki^[9].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia, nagrania audio i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).