Wojciech Kass

Wojciech Kass

Data i miejsce urodzenia	1 września 1964 Gdynia
Narodowość	polska
Język	polski
Alma Mater	Uniwersytet Gdański
Dziedzina sztuki	literatura piękna
Odznaczenia

Wojciech Kass (ur. 1 września 1964 w Gdyni) – polski poeta i eseista.

Życiorys

Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Gdańskim. Opublikował tomiki poetyckie: Do światła (1999), Jeleń Thorwaldsena (2000) – za które otrzymał Nagrodę im. Kazimiery Iłłakowiczówny i nagrodę Stowarzyszenia Literackiego w Suwałkach, Prószenie i pranie (2002), 10 Gedichte aus Masurenland (2003), Przypływ cieni (2004), Gwiazda Głóg (2005) – nominacja do Wawrzynu – Literackiej Nagrody Warmii i Mazur, Pieśń miłości pieśń doświadczenia (2006; z Krzysztofem Kuczkowskim), Wiry i sny (2008) – Nagroda Otoczaka i nominacja do Wawrzynu – Literackiej Nagrody Warmii i Mazur oraz 41(2010). W 2012 ukazała się publikacja pt. Czterdzieści jeden. Wiersze. Glosy, zawierająca pieśni z 41, dziennik poety z okresu ich pisania, komentarze krytyków i historyków literatury o tym tomie oraz niwe wiersze. W 2014 wydał tomik Ba!. i dwadzieścia jeden wierszy a w 2015 Przestwór. Godziny nominowany w 2016 do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy w kategorii poezja^[1]. W 2016 ukazał się wybór jego poezji Pocałuj światło. 89 wierszy a w 2018 Ufność. Trzy poematy.

Jest m.in. autorem opracowania o związkach Czesława Miłosza i jego krewnych z Sopotem Aj, moi dawni umarli (1996), książki eseistycznej Pęknięte struny pełni. Wokół Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (2004) – nominowanej do Wawrzynu – Literackiej Nagrody Warmii i Mazur oraz współautorem słownika Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany (2008). Esej Wojciecha Kassa Światło jaśnie gość (2008) zainaugurował serię broszur: Prelekcje Mistrzów Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku.

Od 1997 jest związany z Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Praniu (od 2000 jest jego dyrektorem). Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz PEN Clubu. Był stypendystą Ministerstwa Kultury (2002, 2008). Wchodzi w skład redakcji dwumiesięcznika literackiego Topos. Jest m.in. laureatem Nagrody Nowej Okolicy Poetów za dorobek poetycki (2004), Nagrody Prezydenta Sopotu (2011) i Srebrnego Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2015). Jego wiersze tłumaczone były na język angielski, bułgarski, chorwacki, czeski, francuski, hiszpański, litewski, niemiecki, rosyjski, serbski, słoweński i włoski.

Sekretarz Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego. Przewodniczący jury Konkursu Poetyckiego im. Rodziny Wiłkomirskich^[2], a także juror innych ogólnopolskich konkursów poetyckich, między innymi: im. Rainera Marii Rilkego, im. Michała Kajki, „Struna Orficka” im. Wojciecha Bąka, im. Rafała Wojaczka, im. Haliny Poświatowskiej.

Żonaty z Jagienką Kass. Ma dwóch synów.

Publikacje

Poezja

• Do światła (Agencja Fotograficzno-Wydawnicza WIT, Olsztyn 1999)
• Jeleń Thorwaldsena (Twój Styl, Warszawa 2000)
• Prószenie i pranie (Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2002)
• 10 Gedichte aus Masurenland (Berlin 2003), wybór wierszy w języku polskim i niemieckim
• Przepływ cieni (Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2004)
• Gwiazda Głóg (Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2005)
• Pieśni miłości, pieśni doświadczenia (Galeria Autorska, Bydgoszcz 2006), z Krzysztofem Kuczkowskim
• Wiry i sny (Towarzystwo Przyjaciół Toposu, Sopot 2008), Biblioteka Toposu: tom 40
• Pocałuj w usta światło (2008), arkusz poetycki w nr 1-2 (98-99) dwumiesięcznika literackiego Topos
• 41 (Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2010)
• Czterdzieści jeden. Wiersze. Glosy (Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2012), Bibliotek Toposu: tom 81, red. Zbigniew Fałtynowicz
• Ba!. i dwadzieścia jeden wierszy (Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2014), Biblioteka Toposu: tom 97
• Przestwór. Godziny (Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2015), Biblioteka Toposu: tom 118
• Pocałuj światło. 89 wierszy (Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2016), wybór
• Nie żałuj głaskania umierającemu (Wojewódzka Biblioteka Publiczna, Olsztyn 2017), wiersz, 4. zeszyt z serii „Trilungilis”, tłumaczenie na rosyjski,:Igor Biełow tłumaczenie na angielski: Jannifer Zieliński i David Malcolm
• Ufność. Trzy poematy (Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2018)
• Metaf. 20 wierszy o położeniu (wydawnictwo Austeria, Kraków - Budapeszt - Syrakuzy 2020)

Inne

• Zderzenia. Rzecz o Mironie Białoszewskim, Czesławie Miłoszu, Klausie Kinskim, Zbigniewie Cybulskim, Ryszardzie Milczewskim-Bruno, Andrzeju Dudzińskim, Agnieszce Osieckiej i innych (Pionier, Sopot 1995)
• Aj, moi dawni umarli (Wydawnictwo Sopockiego Towarzystwa Kulturalnego, Sopot 1996)
• Pęknięte struny pełni. Wokół Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (Agencja WIT Witold Mierzejewski, Olsztyn-Pranie 2004), esej
• Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany (Dąbrówno-Warszawa 2008), współautor
• Światło jaśnie gość (Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2018), esej; seria: Prelekcje Mistrzów Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku
• Z ducha Orfeusza. Studia o polskiej poezji 2012-2016 (Wydawnictwo Prymat, Białystok 2018), redakcja i opracowanie wraz z Jarosławem Ławskim
• Tak. Trzy eseje o poezji (Wydawnictwo Atelier Słowa, Gdynia 2018)
• Ręka pisząca (wydawnictwo Austeria, Kraków - Budapeszt - Syrakuzy 2021)

Teksty w twórczości innych

• 2021: Stanisława Celińska, album Domofon, utwór Trzy
• 2020: Teatr Polskiego Radia, słuchowisko "Ba!" w reżyserii Michała Zdunika na podstawie poematu Wojciecha Kassa (wykonanie Łukasz Borkowski)
• 2017: Jarosław Chojnacki, album Horyzont zdarzeń, utwór Pieśń grobu
• 2015: Mirosław Czyżykiewicz, album Odchodzę wracam, utwór Kassowy numer
• 2014: Krzysztof Napiórkowski, album Ziemie obiecane, utwór Centrum łóżka
• 2013: Mirosław Czyżykiewicz, album Ma chérie, utwór Impresja prańska
• 2012: Krzysztof Napiórkowski, Drugi oddech, utwór Miejsce zabawy
• 2011: Joanna Kondrat, album Samosie, utwór Jezioro (Stopniowanie lodu)
• 2007: Grzegorz Turnau, album Kruchy świat, kruche szkło, utwór Pranie

Rozmowy z Wojciechem Kassem 

• „Wiersz – miejsce osobne i wspólne (rozmowa o “Ciosach” Juliana Kornhausera” (P. Dakowicz/W. Kass) w: Było nie minęło. Antologia tekstów poświęconych twórczości J. Kornhausera (red. A. Gleń) (2011)
• „Dlaczego umierają słowa” w: Słowa i światy. Rozmowy Janiny Koźbiel (2012)
• „Postawić pomnik czytelnikowi!” w: Ewa Zdrojkowska, Rozmówki polsko-polskie. Wywiady radiowe (2012)
• „Prawdą języka jest szelest duszy” w: Beata Patrycja Klary, Rozmowy z piórami część druga (2014)
• „Błędny ogień oślepiający korektora. Wokół wiersza Juliana Kornhausera Błąd” krążą Przemysław Dakowicz, Wojciech Kass, Krzysztof Kuczkowski w: Rzeczy do nazwania. Wokół Kornhausera, pod red. Adriana Glenia i Jakuba Kornhausera, s. 723, WBPiCAK, Poznań 2016
• „Promienność Prania” - Z Wojciechem Kassem rozmawia Jan Jastrzębski w: kwartalnik Borussia nr 60/2017, Olsztyn

W oczach krytyków

O jego tomikach poetyckich pisali m.in.: Zbigniew Chojnowski, Przemysław Dakowicz, Janusz Drzewucki, Krzysztof Karasek, Julian Kornhauser, Wojciech Kudyba, Stanisław Stabro, Leszek Szaruga, Piotr Szewc, Adriana Szymańska. Wybrane szkice na temat jego twórczości to: 

• Ewa Głębicka, Leksykon. Grupy Literackie w Polsce 1945-89, Wiedza Powszechna, Warszawa 2000
• Zbigniew Chojnowski, Zmartwychwstał kraj mowy. Literatura Warmii i Mazur lat dziewięćdziesiątych, Olsztyn, (2002)
• Zbigniew Chojnowski, Prószenia i Pranie Wojciecha Kassa, s. 336-340, w: Kanon prywatny. Książki poetyckie 1981–2015, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2016
• Artur Nowaczewski, Trzy miasta, trzy pokolenia, Gdańsk (2006)
• Silvano de Fanti, La Lezione Dei veccchi maestri. Saggi Sulla letteratura polacca 2001-2007, Rzym (2007)
• Przemysław Dakowicz, Helikon i okolice. Notatki o poezji współczesnej, Biblioteka Krytyki/Biblioteka Toposu, Sopot (2008)
• Józef Golec, Sopocki Album Biograficzny, Offest druk i Media, Cieszyn 2008.
• Grzegorz Kociuba, Maski i twarze. Eseje, szkice, recenzje o poezji, Kraków (2009)
• Adrian Gleń, Istnienie i literatura. Notatki hermeneutyka, Biblioteka Krytyki/Biblioteka Toposu, Sopot (2010)
• Adriana Szymańska, Księga objaśnień i inne lektury. Szkice Literackie, Wydawnictwo Łośgraf, Warszawa (2011)
• Polscy Pisarze i Badacze literatury przełomu XX i XXI wieku. Słownik bibibliograficzny, t. 1, opr. zespół pod redakcją Alicji Szałagan, Instytut Badań Literackich, Warszawa 2011
• Wojciech Kudyba, Wiersze wobec innego, Biblioteka Krytyki/Biblioteka Toposu t. 56, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu (2012)
• Sławomir Matusz, Licznik Geigera. 20 najważniejszych współczesnych wierszy polskich w interpretacjach, Wyd. Fundacji im. Jana Kochanowskiego, Sosnowiec 2013
• Artur Nowaczewski, Konfesja i tradycja: szkice o poezji polskiej po 1989 roku, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2013
• Adrian Gleń, Czułość. Studia i eseje o literaturze najnowszej, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2013.
• Adrian Gleń, Od A. kilka myśli na progu nowego tomiku Wojciecha Kassa, w: Adrian Gleń, Czułość. Szkice i eseje o literaturze najnowszej, s.18-29, Biblioteka Krytyki/Biblioteka Toposu, t. 108, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2015
• Janusz Drzewucki, Zapalić ciemność w: Janusz Drzewucki, Środek ciężkości. Szkice o współczesnej liryce polskiej, Mikołów 2016
• Adrian Gleń, Krytyka i metafizyka. Studia i szkice o najnowszych zjawiskach i tekstach literackich, str. 229, Biblioteka Toposu, t. 141, Sopot 2017
• Przemysław Dakowicz, Lustra tradycji. Studia i szkice interpretacyjne, s. 287, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018
• Karol Alichnowicz, Nieosiągalne? Realizm - Wyobraźnia - Pamięć, s. 162, Biblioteka Krytyki Toposu, t. 178, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2020
• Janusz Nowak, Głód Nadziei. Eseje i szkice o poezji współczesnej, s. 366, Biblioteka Krytyki Toposu, t. 179, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2020

Wybrane nagrody, nominacje i odznaczenia

• 2000: Nagroda im. Kazimiery Iłłakowiczówny za najlepszy debiut poetycki roku za Do światła i Jeleń Thordwalsena
• 2001: Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
• 2004: Nagroda Nowej Okolicy Poetów za dorobek poetycki
• 2005: nominacja do Wawrzynu – Literackiej Nagrody Warmii i Mazur za rok 2004 za Pęknięte struny pełni. Wokół Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
• 2006: nominacja do Wawrzynu – Literackiej Nagrody Warmii i Mazur za rok 2005 za Gwiazda Głóg

• 2007: Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• 2008: Brązowy Krzyż Zasługi
• 2009: nominacja do Wawrzynu – Literackiej Nagrody Warmii i Mazur za rok 2008 za Wiry i sny
• 2011: Nagroda prezydenta Sopotu w dziedzinie kultury i sztuki „Sopocka Muza”
• 2014: Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego (2014)
• 2015: Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[3]
• 2016: nominacja do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy za rok 2015 w kategorii: poezja za Przestwór. Godziny

Przypisy

Bibliografia

• Wojciech Kass. Leksykon Kultury Warmii i Mazur. [dostęp 2011-06-25].
• Barbara Marzęcka, Kass Wojciech, w: Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku. Słownik biobiliograficzny, tom I (opracował zespół pod redakcją Alicji Szałagan), Warszawa 2011, s. 119–121
• biogram Wojciecha Kassa na stronie Instytutu Książki [dostęp 10 czerwca 2018]
• biogram Wojciecha Kassa na stronie Słownika polskich pisarzy i badaczy literatury [ dostęp 10 czerwca 2018]

Linki zewnętrzne

• Wojciech Kass – publikacje w bibliotece Polona