Wojciech Komorowski

Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji. Uwagi: Znaleźć St. Christof – może St. Christoph?, która Stara Wieś?. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wojciech Komorowski

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	13 kwietnia 1839 St. Christof
Data i miejsce śmierci	20 stycznia 1879 Lwów
Przebieg służby
Lata służby	do 1860, 1863–1864
Siły zbrojne	armia austriacka, Wojsko Polskie
Stanowiska	porucznik wojsk austriackich w wojnie z Włochami, kapitan w tzw. Kampanii Langiewicza, a w czasie wyprawy na Poryck pułkownik wojsk powstańczych.
Główne wojny i bitwy	wojna Austrii z Włochami 1859–1860, powstanie styczniowe
Późniejsza praca	ziemianin
Odznaczenia

Wojciech Jerzy Edward Komorowski^[1] (ur. 13 kwietnia 1839 w St. Christof, zm. 20 stycznia 1879) – oficer austriacki, kapitan i pułkownik wojsk powstańczych w l. 1863–1864, dowódca wyprawy na Poryck.

Życiorys

Rodzina

Wojciech był synem hr. Edwarda Adama Piotra^[1] Komorowskiego h. Korczak (1810–1865) i Krystyny baronówny Hildprandt und zu Ottenhausen (1818–1852). Starszy o rok brat Wojciecha – Karol Józef Edward (1838–1901) był rotmistrzem w wojsku austriackim, a od 1879 r. szambelanem cesarza Franciszka Józefa I.

Z żoną Henryką z Mierów doczekał się czworga dzieci^[2]: Jerzego, ok. 1860 – ok. 1870, Marii Magdaleny (1862–1947), Stefana (1863–?) i Adama (1864–1904).

Wojsko austriackie

W latach 1859–1860 jako porucznik wojsk austriackich walczył w wojnie włoskiej w składzie 3 pułku piechoty. Odznaczył się w boju pod Montebello, za co otrzymał Order Korony Żelaznej. Po wojnie odszedł z czynnej służby i osiadł na roli. 10 czerwca^[3] 1860 pojął za żonę Henrykę Mier, w 1860 urodził im się syn Jerzy^[4], a w 1862 córka Maria Magdalena.

Powstanie styczniowe

W lutym 1863 r. wstąpił do oddziałów Mariana Langiewicza, do formowanego przez Fr. de Rochebrune’a pułku żuawów. Jako oficer austriacki otrzymał dowództwo 2 kompanii w randze kapitana. Odbył całą kampanię pod dowództwem Langiewicza i był ranny w Bitwie pod Grochowiskami 18 marca 1863.

Po przekroczeniu granicy austriackiej Galicji Komorowski otrzymał od rządu narodowego rozkaz sformowania nowego 800 osobowego oddziału, z którym jako pułkownik miał powrócić około 15 maja 1863 na teren Królestwa kongresowego z rejonu Krakowa. Z nieznanych przyczyn^[5] dobrze znane są dopiero późniejsze, kilkumiesięczne działania zmierzające do sformowania oddziału prowadzone w okolicach Lwowa. Oddział wedle uchwały na naradzie w Krakowie w końcu września 1863 miał zostać użyty w wielostronnym^[6] uderzeniu na województwo lubelskie dla wyparcia zeń nieprzyjaciela i stworzenia bazy powstańczej. Oddziały IV, VI i VII (ten ostatni stworzony przez Komorowskiego) miały wkroczyć na Wołyń i cofnąć się na Lubelszczyznę^[7]. Jednakże plan zawiódł z powodu braku zgrania w czasie działań poszczególnych jednostek oraz demoralizacji w siłach M. Heydenreicha na skutek waśni i niesubordynacji podwładnych (sprawa R. Sienkiewicza i F. de Rochebrune’a). Nie potrafiąc opanować sytuacji, M. Heydenreich przekazał dowodzenie również oddziałami IV i VI Wojciechowi Komorowskiemu z poleceniem wkroczenia na Wołyń. 1 listopada 1863 Komorowski z kilkusetosobowym^[8] oddziałem starł się z oddziałem rosyjskim^[9] i opanował opuszczony Poryck. 2 listopada powstańcy zostali okrążeni przez Rosjan, ale przedarli się blisko granicy z austriacką Galicją z zamiarem podążenia następnie na Lubelszczyznę. Tuż nad granicą doszło do ponownego starcia z oddziałami rosyjskimi, jednak oddział zdołał przejść granicę, powstrzymując Rosjan od wkroczenia do Galicji^[10]. Ceną była kapitulacja części oddziału przed wojskami austriackimi i rozproszenie pozostałych.

Komorowski zebrał część powstańców biorących udział w wyprawie na Poryck, sformował w oddział kawalerii i poprowadził do Kongresówki, jednak ten oddział został rozbity 17 stycznia 1864 pod Starą Wsią. Wojciech Komorowski był bardzo ceniony przez swych żołnierzy, m.in. otrzymał od nich złoty pierścień z napisem: „VII oddział swemu wodzowi”. Współcześni cenili jego męstwo i zdolności taktyczne.

Dalsze lata

Po zakończeniu walk Wojciechowi Komorowskiemu udało się wrócić do gospodarowania na roli i życia rodzinnego. W roku 1867 został członkiem krośnieńskiej Rady Powiatowej. Zmarł we Lwowie 20 stycznia 1879.

Przypisy

Bibliografia

• Biogram pióra Eligiusza Kozłowskiego w: Emanuel Roztworowski (red. nacz.) Polski Słownik Biograficzny, tom XIII (hasła od Klobassa Zręcki do Kopernicki), wyd. Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, druk Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1967–1968, s. 435–436.
• Relacje: S. Grzegorzewski, Wspomnienia osobiste z powstania 1863 r., Lwów, 1903, s. 61–62, 79–80, 150–155, 161–162, 170, 177, 189–224, 228–234. Także we wspomnieniu pośmiertnym o udziale Władysława Tarnowskiego w Wyprawie na Poryck w „Przeglądzie Polskim” z 1878 r., kwartał IV (październik, listopad, grudzień), strony 456–457.

Linki zewnętrzne

• Genealogia potomków Sejmu Wielkiego p. Marka J. Minakowskiego
• Wyprawa na Poryck na Wikiźródłach Relacje powstańca wydrukowana w „Gazecie Narodowej” wydawanej w Poznaniu, nr 162, 164, 165 z 1878.