Wojciech Konstanty Breza
Wojciech Konstanty Breza herbu własnego (zm. 1698) – wojewoda poznański w latach 1692–1698, wojewoda kaliski w latach 1687–1692, kasztelan poznański w latach 1681–1687, łowczy poznański w latach 1658–1665[1], poseł Rzeczypospolitej w Królestwie Szwecji w latach 1673–1674[2], przedstawiciel dyplomatyczny Rzeczypospolitej w Królestwie Danii w 1673 roku[3], starosta nowodworski w 1676 roku[4].
Życiorys
Urodzony w rodzinie francuskiego pochodzenia. Syn Mikołaja Tytusa i Zofii z d. Żychlińskiej[5]. Wielokrotnie wybierany posłem na sejm[5]. Poseł sejmiku średzkiego na sejm 1661 roku[6]. W 1661 został łowczym poznańskim i starostą nowodworskim. Po abdykacji Jana Kazimierza popierał w sejmie Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Poseł sejmiku generalnego pruskiego na sejm 1664/1665 roku[6]. Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego z województwa poznańskiego w 1669 roku[7]. W 1673 jako poseł próbował bezskutecznie nakłonić Szwecję do udzielenia Polsce pomocy w wojnie z Turcją. Na wieść o śmierci króla Michała wraz z Władysławem Rejem wysunął kandydaturę księcia Jerzego duńskiego do tronu polskiego[5]. Jako poseł na sejm konwokacyjny 1674 roku z województwa poznańskiego był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 15 stycznia 1674 roku na tym sejmie[8]. Zrezygnował z popierania kandydatury duńskiej, stając się zwolennikiem Jana Sobieskiego[5]. Poseł sejmiku średzkiego na sejm koronacyjny 1676 roku, sejm 1681 roku[9]. Poseł sejmiku średzkiego województw poznańskiego i kaliskiego na sejm 1677 roku[10]. Poseł sejmiku płockiego na sejm 1678/1679 roku[9]. Jako poseł wielokrotnie wybierany do komisji, szczególnie tych mających na celu rozwiązywanie spraw spornych z Brandenburgią. Był przeciwnikiem profrancuskiej polityki króla i jego planów odzyskania Prus Książęcych przy pomocy Francji[5]. Stronnik elektora, którego informował o posunięciach Rzeczypospolitej, pobierając za to wynagrodzenie. Razem z Krzysztofem Grzymułtowskim zapewniał Hohenzollerna, że z polskiej strony nie dojdzie do ataku na Prusy Książęce[5]. Przeciwnik planowanych przez Jana Sobieskiego reform wewnętrznych, uważał elektora za obrońcę swobód szlacheckich. W 1681, po zbliżeniu się do króla, mianowany kasztelanem poznańskim. Nie zrywając z elektorem, w 1683 poparł na sejmie politykę Jana III i sojusz z cesarzem[5]. W 1684 pomyślnie odprawił poselstwo do Berlina w sprawie posiłków na wojnę turecką. W 1687 został wojewodą kaliskim, a w 1692 poznańskim. Ufundował kościół w Skrzatuszu koło Wałcza[5].
Po zerwanym sejmie konwokacyjnym 1696 roku przystąpił 28 września 1696 roku do konfederacji generalnej[11]. W 1697 roku był elektorem Augusta II Mocnego z województwa poznańskiego[12], podpisał jego pacta conventa[13].
Zmarł w 1698 i został pochowany w Poznaniu, prawdopodobnie w kościele karmelitów[5].
Kolejno żonaty z Katarzyną Jadwigą Denhoffówną, Anną Konstancją Wejherówną i Teresą Konstancją Opalińską, nie doczekał się potomstwa[5].
Przypisy
- ↑ Urzędnicy wielkopolscy XV-XVIII wieku. Spisy, oprac. Adam Bieniaszewski, 1987, s. 195.
- ↑ Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 135.
- ↑ Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 57.
- ↑ W tym roku uzyskał dożywocie na starostwo nowodworskie wraz z Konstancją Wejherówną, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 113.
- ↑ a b c d e f g h i j Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 79.
- ↑ a b Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 337.
- ↑ Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, [b.n.s.]
- ↑ Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 129.
- ↑ a b Robert Kołodziej, Ostatni wolności naszej klejnot. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014, s. 588.
- ↑ Krystyn Matwijowski, Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976, s. 250.
- ↑ Konfederacya Generalna Ordinvm Regni & Magni Dvcatus Lithvaniæ Po niedoszłey Konwokacyey głowney Warszawskiey umowiona Roku Pańskiego 1696. dnia 29 Miesiąca Sierpnia, [1696], [b.n.s.]
- ↑ Suffragia województw i ziem koronnych i W.X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 1.
- ↑ Actum in Curia Regia Varsaviensi, 1697 feriâ secundâ post festum Sanctae Margarethae Virginis [...] proximâ anno [...] 1697, s. 18.
Bibliografia
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 79. ISBN 83-01-02722-3.
Media użyte na tej stronie
Autor: Klejna, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fotografia własna istniejącego obrazu nieznanego autora.
Sanktuarium Maryjne w Skrzatuszu