Wojciech Lemański

Wojciech Lemański

Wojciech Michał Lemański

Ksiądz Wojciech Lemański w trakcie wykładu w Centrum Kultury Żydowskiej przy ul. Rabina Meiselsa w Krakowie
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	22 września 1960 Legionowo
Proboszcz parafii Narodzenia Pańskiego w Jasienicy
Okres sprawowania	2006–2013
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	Kościół łaciński
Inkardynacja	Archidiecezja łódzka
Prezbiterat	1987
Odznaczenia

Wojciech Michał Lemański (ur. 22 września 1960 w Legionowie) – polski duchowny rzymskokatolicki archidiecezji łódzkiej, publicysta, bloger, działacz na rzecz upamiętnienia historii Żydów polskich. W latach 2006–2013 proboszcz parafii Narodzenia Pańskiego w Jasienicy. W lipcu 2014 został kapelanem Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii Dzieci i Młodzieży w Zagórzu^[1]. W sierpniu 2014 arcybiskup Henryk Hoser nałożył na niego karę suspensy, która została zawieszona w lipcu 2018 roku, a Lemański został kapłanem parafii św. Andrzeja Boboli w Łodzi^[2].

Życiorys

Urodził się 22 września 1960 w Legionowie. Młodość spędził w Chotomowie. Ukończył tamtejszą szkołę podstawową. W 1981 ukończył technikum gastronomiczne i wstąpił do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie. W 1987 obronił pracę magisterską Chrześcijanin wobec zagrożeń współczesnego świata w świetle nauczania Soboru Watykańskiego II i uzyskał tytuł magistra teologii moralnej^[3].

Święcenia kapłańskie przyjął w 1987^[4] z rąk kardynała Józefa Glempa^[3] w archidiecezji warszawskiej, zaś po jej podziale przeprowadzonym na mocy bulli Totus Tuus Poloniae populus został inkardynowany do nowo powołanej diecezji warszawsko-praskiej. W 1987 został wikariuszem w Rzeczycy^[3]. W latach 1988–1989 był wikariuszem w Milanówku^[3]. W latach 1990–1997 był proboszczem w czterech parafiach (w Świrze, Zaświrzu, Niestaniszkach i Szemietowie) w archidiecezji mińsko-mohylewskiej na Białorusi^[3].

Po powrocie do Polski w 1997 decyzją biskupa Kazimierza Romaniuka został mianowany proboszczem parafii Miłosierdzia Bożego w Otwocku. W 2006 abp Sławoj Leszek Głódź przeniósł go na stanowisko proboszcza wiejskiej parafii Narodzenia Pańskiego w Jasienicy (dekanat Tłuszcz) w powiecie wołomińskim. W latach 2010–2013 biskup diecezji warszawsko-praskiej, Henryk Hoser, nałożył na Lemańskiego kilka kar, w tym zakaz wypowiadania się w mediach (maj 2013), zarzucając mu brak posłuszeństwa i głoszenie poglądów szkodzących wspólnocie Kościoła^[3]. W lipcu 2013 arcybiskup Hoser odwołał Lemańskiego z funkcji proboszcza w Jasienicy.

Pod koniec czerwca 2014 abp Henryk Hoser powierzył Lemańskiemu stanowisko kapelana Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii Dzieci i Młodzieży w Zagórzu^[5], największego w Polsce szpitala psychiatrycznego dla dzieci i młodzieży^[6].

22 sierpnia 2014 arcybiskup Henryk Hoser nałożył na Lemańskiego karę suspensy^[7].

Zaangażowanie w działalność społeczną

W 2001 przygotowany przez niego Grób Pański zawierał odniesienia do dyskutowanego wówczas szeroko pogromu w Jedwabnem, co odbiło się szerokim echem w mediach^[8]. Był współzałożycielem Społecznego Komitetu Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich, przystąpił także do Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów. W czasie sprawowania funkcji proboszcza w tej parafii doprowadził do powstania instalacji ku pamięci żydowskich dzieci pomordowanych na tamtym terenie^[9]. Ponadto wniósł oskarżenie prywatne przeciwko dyrektorowi miejscowej szkoły i dwóm nauczycielom, naruszając regulacje diecezji warszawsko-praskiej, które stanowią, że kapłani bez zgody biskupa nie mogą wnosić spraw do sądu świeckiego^[9].

W 2011 skierował list otwarty do biskupa włocławskiego Wiesława Meringa^[10], w którym polemizował z opublikowanym wcześniej listem Meringa, stanowczo krytykującym redakcję Tygodnika Powszechnego, a w szczególności ks. Adama Bonieckiego MIC^[11].

Konflikt z przełożonymi kościelnymi

W 2012 biskup diecezjalny warszawsko-praski, abp Henryk Hoser SAC ukarał Lemańskiego upomnieniem kanonicznym. Decyzja ta była reakcją na „konfliktowanie lokalnej społeczności”, „deprecjonowanie osób i posługi biskupów i kapłanów”, „naruszenie dóbr osobistych i dobrego imienia”, „podejmowanie decyzji dotyczących parafii bez zgody kompetentnej władzy kościelnej” oraz „brak współpracy z władzami oświatowymi i samorządowymi”, jakich rzekomo miał dopuścić się duchowny^[12]. W odpowiedzi Lemański rozpoczął procedurę odwołania się od decyzji swego biskupa do Kongregacji ds. Duchowieństwa Stolicy Apostolskiej, szeroko informując o tym opinię publiczną^[9]. Wkrótce potem abp Hoser pozbawił ks. Lemańskiego misji kanonicznej, czyli prawa nauczania w imieniu Kościoła katolickiego, w tym przypadku prowadzenia lekcji religii w szkole^[13] (a tym samym dodatkowych dochodów związanych z pracą dydaktyczną w szkole). Kongregacja odrzuciła odwołanie Lemańskiego, nieskuteczne było również jego kolejne odwołanie do Sygnatury Apostolskiej, która wskazała, iż w przypadku tego rodzaju kar kościelnych „nie jest wymagana moralna pewność występku, którego należy się obawiać, ale wystarczy w umyśle upominającego trwałe przekonanie o bliskiej okazji do występku”^[12]. 24 maja 2013 ks. Lemański otrzymał od abp. Hosera powtórne upomnienie kanoniczne oraz zakaz występów w mediach. Decyzja weszła w życie po wyczerpaniu drogi odwoławczej, na którą wszedł ks. Lemański^[12].

Odwołanie

W czerwcu 2013 abp Hoser udzielił Lemańskiemu tzw. „ojcowskiej rady”, aby ten dobrowolnie zrezygnował z funkcji proboszcza^[14]. 5 lipca 2013 arcybiskup wydał dekret odwołujący ks. Lemańskiego z tego urzędu. W uzasadnieniu biskup diecezjalny warszawsko-praski napisał, iż dalszą posługę Lemańskiego w parafii uniemożliwiają jego brak posłuszeństwa i szacunku wobec biskupa diecezjalnego, niezgodne z prawem kanonicznym publicznie głoszone poglądy, a także brak szacunku i posłuszeństwa wobec nauczania polskich biskupów w kwestiach bioetycznych (zob. zasada podwójnego skutku i ogólniej „życie i godność ludzka” w katolickiej nauce społecznej). Wszystko to powoduje – według dekretu – poważną szkodę i zamieszanie we wspólnocie Kościoła. Jako nowe miejsce zamieszkania Lemańskiego biskup wyznaczył Dom Księży Emerytów diecezji warszawsko-praskiej w Otwocku, gdzie ma mu zostać zapewnione utrzymanie ze środków diecezjalnych. Jednocześnie abp Hoser wyraził gotowość mianowania Lemańskiego rezydentem jednej z podległych sobie parafii, o ile znajdzie się proboszcz gotowy przyjąć go do siebie^[15]. 8 lipca ks. Lemański wydał oświadczenie, prezentujące jego spojrzenie na konflikt z przełożonym kościelnym^[16]. Tego samego dnia zapowiedział, iż nie zamierza zastosować się do biskupiego nakazu opuszczenia parafii w Jasienicy do czasu zakończenia drogi odwoławczej od decyzji o usunięciu go z probostwa^[17]. W wywiadzie radiowym udzielonym 11 lipca Wojciech Lemański jako zarzewie konfliktu z Henrykiem Hoserem wskazał ich rozmowę z 2010 roku, dotyczącą zaangażowania proboszcza w dialog chrześcijańsko-żydowski, w której arcybiskup miał zapytać: Niech ksiądz powie, czy ksiądz jest obrzezany?^[18].

15 lipca 2013 w godzinach porannych ks. Lemański odmówił przekazania zarządu nad parafią wyznaczonemu przez abp. Hosera administratorowi, któremu towarzyszyli kanclerz kurii diecezjalnej ks. Wojciech Lipka i dziekan dekanatu Tłuszcz ks. Władysław Trojanowski. Kilka godzin później Lemański wydał jednak oświadczenie, w którym ogłosił, iż podporządkuje się woli zwierzchnika i opuści parafię^[19]. 17 lipca, po przeprowadzonych poprzedniego dnia rozmowach z przedstawicielami kurii, Lemański poinformował, iż na czas trwania procedury odwoławczej zamieszka u zaprzyjaźnionego księdza emeryta, zaś parafią zarządzać będzie administrator^[20]. 13 sierpnia ks. Lemański ogłosił, iż abp Hoser odrzucił jego prośbę o zmianę decyzji, złożoną w trybie formalnego odwołania. Jednocześnie Lemański potwierdził, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, iż odwoła się do Dykasterii ds. Duchowieństwa^[21].

Odrzucone rekursy

21 października 2013 kuria warszawsko-praska powiadomiła, iż pierwsza z apelacji, tzw. rekursów, ks. Lemańskiego do Dykasterii ds. Duchowieństwa, dotyczący zakazu wypowiedzi w mediach, został przez watykańską dykasterię odrzucony. Kongregacja powołała się na kanon 831 kodeksu prawa kanonicznego^[22]. Kanon ten stanowi, iż duchowni mogą wypowiadać się w mediach, które „wyraźnie atakują religię lub dobre obyczaje” tylko za zgodą swojego ordynariusza, a dodatkowo krajowe konferencje biskupów mają prawo tworzenia lokalnych przepisów dotyczących obecności duchownych w mediach^[23]. Lemański zapowiedział odwołanie do Sygnatury Apostolskiej. Stwierdził również, iż do czasu jego rozpatrzenia nie zamierza podporządkowywać się zakazowi, gdyż nadal uważa go za nieprawomocny^[24].

W dniu 18 grudnia 2013 kuria warszawsko-praska wydała komunikat o odrzuceniu przez Dykasterię ds. Duchowieństwa drugiego z rekursów ks. Lemańskiego, dotyczącego odwołania z urzędu proboszcza. Jak poinformowała, w uzasadnieniu dekretu dykasterii stwierdzono zasadność motywacji co do zastosowanej procedury odwoławczej, ponadto podzielono argumentację o braku szacunku i posłuszeństwa biskupowi diecezjalnemu (kan. 273 KPK) oraz nauczaniu biskupów w Polsce w kwestiach bioetycznych (kan. 753 KPK). Dykasteria uznała, że głoszone publicznie przez ks. Lemańskiego poglądy „przynoszą poważną szkodę i zamieszanie we wspólnocie Kościoła”. Usunięty z urzędu jest pozbawiony prawa wykonywania funkcji proboszczowskich oraz przebywania na terenie plebanii^[25].

30 czerwca 2014 kuria poinformowała, iż Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej podtrzymał decyzję Dykasterii ds. Duchowieństwa o odrzuceniu rekursu ks. Lemańskiego w sprawie nałożonego na niego zakazu wypowiedzi w mediach^[5].

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0

Wojciech Lemański na Przystanku Woodstock w 2014 r.

Nałożenie kary suspensy i jej zawieszenie

22 sierpnia 2014 arcybiskup Henryk Hoser nałożył na niego karę suspensy, od której Lemański złożył apelację^[26]. W styczniu 2015 Kongregacja ds. Duchowieństwa apelację odrzuciła^[27][28].

11 lipca 2018 biskup warszawsko-praski Romuald Kamiński zawiesił karę suspensy na terenie archidiecezji łódzkiej^[29], a Lemański rozpoczął posługę w parafii św. Andrzeja Boboli w Łodzi^[2].

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 2008 (jako „kustosz pamięci o polskich Żydach”)^[30][31][32].
• Medal „Powstanie w Getcie Warszawskim” – 2006^[33]
• Nagroda „Zasłużony dla Tolerancji” – 2012^[34]
• nominacja do Nagrody im. ks. Stanisława Musiała – 2013^[35]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Blog ks. Wojciecha Lemańskiego
• Komunikat kurialny dotyczący ks. Wojciecha Lemańskiego na stronie diecezji warszawsko-praskiej (Warszawa, 21 lipca 2013)