Wojciech Lemański

Wojciech Lemański
Wojciech Michał Lemański
Ilustracja
Ksiądz Wojciech Lemański w trakcie wykładu w Centrum Kultury Żydowskiej przy ul. Rabina Meiselsa w Krakowie
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

22 września 1960
Legionowo

Proboszcz parafii Narodzenia Pańskiego w Jasienicy
Okres sprawowania

2006–2013

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

Kościół łaciński

Inkardynacja

Archidiecezja łódzka

Prezbiterat

1987

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Wojciech Michał Lemański (ur. 22 września 1960 w Legionowie) – polski duchowny rzymskokatolicki archidiecezji łódzkiej, publicysta, bloger, działacz na rzecz upamiętnienia historii Żydów polskich. W latach 2006–2013 proboszcz parafii Narodzenia Pańskiego w Jasienicy. W lipcu 2014 został kapelanem Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii Dzieci i Młodzieży w Zagórzu[1]. W sierpniu 2014 arcybiskup Henryk Hoser nałożył na niego karę suspensy, która została zawieszona w lipcu 2018 roku, a Lemański został kapłanem parafii św. Andrzeja Boboli w Łodzi[2].

Życiorys

Urodził się 22 września 1960 w Legionowie. Młodość spędził w Chotomowie. Ukończył tamtejszą szkołę podstawową. W 1981 ukończył technikum gastronomiczne i wstąpił do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie. W 1987 obronił pracę magisterską Chrześcijanin wobec zagrożeń współczesnego świata w świetle nauczania Soboru Watykańskiego II i uzyskał tytuł magistra teologii moralnej[3].

Święcenia kapłańskie przyjął w 1987[4] z rąk kardynała Józefa Glempa[3] w archidiecezji warszawskiej, zaś po jej podziale przeprowadzonym na mocy bulli Totus Tuus Poloniae populus został inkardynowany do nowo powołanej diecezji warszawsko-praskiej. W 1987 został wikariuszem w Rzeczycy[3]. W latach 1988–1989 był wikariuszem w Milanówku[3]. W latach 1990–1997 był proboszczem w czterech parafiach (w Świrze, Zaświrzu, Niestaniszkach i Szemietowie) w archidiecezji mińsko-mohylewskiej na Białorusi[3].

Po powrocie do Polski w 1997 decyzją biskupa Kazimierza Romaniuka został mianowany proboszczem parafii Miłosierdzia Bożego w Otwocku. W 2006 abp Sławoj Leszek Głódź przeniósł go na stanowisko proboszcza wiejskiej parafii Narodzenia Pańskiego w Jasienicy (dekanat Tłuszcz) w powiecie wołomińskim. W latach 2010–2013 biskup diecezji warszawsko-praskiej, Henryk Hoser, nałożył na Lemańskiego kilka kar, w tym zakaz wypowiadania się w mediach (maj 2013), zarzucając mu brak posłuszeństwa i głoszenie poglądów szkodzących wspólnocie Kościoła[3]. W lipcu 2013 arcybiskup Hoser odwołał Lemańskiego z funkcji proboszcza w Jasienicy.

Pod koniec czerwca 2014 abp Henryk Hoser powierzył Lemańskiemu stanowisko kapelana Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii Dzieci i Młodzieży w Zagórzu[5], największego w Polsce szpitala psychiatrycznego dla dzieci i młodzieży[6].

22 sierpnia 2014 arcybiskup Henryk Hoser nałożył na Lemańskiego karę suspensy[7].

Zaangażowanie w działalność społeczną

W 2001 przygotowany przez niego Grób Pański zawierał odniesienia do dyskutowanego wówczas szeroko pogromu w Jedwabnem, co odbiło się szerokim echem w mediach[8]. Był współzałożycielem Społecznego Komitetu Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich, przystąpił także do Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów. W czasie sprawowania funkcji proboszcza w tej parafii doprowadził do powstania instalacji ku pamięci żydowskich dzieci pomordowanych na tamtym terenie[9]. Ponadto wniósł oskarżenie prywatne przeciwko dyrektorowi miejscowej szkoły i dwóm nauczycielom, naruszając regulacje diecezji warszawsko-praskiej, które stanowią, że kapłani bez zgody biskupa nie mogą wnosić spraw do sądu świeckiego[9].

W 2011 skierował list otwarty do biskupa włocławskiego Wiesława Meringa[10], w którym polemizował z opublikowanym wcześniej listem Meringa, stanowczo krytykującym redakcję Tygodnika Powszechnego, a w szczególności ks. Adama Bonieckiego MIC[11].

Konflikt z przełożonymi kościelnymi

W 2012 biskup diecezjalny warszawsko-praski, abp Henryk Hoser SAC ukarał Lemańskiego upomnieniem kanonicznym. Decyzja ta była reakcją na „konfliktowanie lokalnej społeczności”, „deprecjonowanie osób i posługi biskupów i kapłanów”, „naruszenie dóbr osobistych i dobrego imienia”, „podejmowanie decyzji dotyczących parafii bez zgody kompetentnej władzy kościelnej” oraz „brak współpracy z władzami oświatowymi i samorządowymi”, jakich rzekomo miał dopuścić się duchowny[12]. W odpowiedzi Lemański rozpoczął procedurę odwołania się od decyzji swego biskupa do Kongregacji ds. Duchowieństwa Stolicy Apostolskiej, szeroko informując o tym opinię publiczną[9]. Wkrótce potem abp Hoser pozbawił ks. Lemańskiego misji kanonicznej, czyli prawa nauczania w imieniu Kościoła katolickiego, w tym przypadku prowadzenia lekcji religii w szkole[13] (a tym samym dodatkowych dochodów związanych z pracą dydaktyczną w szkole). Kongregacja odrzuciła odwołanie Lemańskiego, nieskuteczne było również jego kolejne odwołanie do Sygnatury Apostolskiej, która wskazała, iż w przypadku tego rodzaju kar kościelnych „nie jest wymagana moralna pewność występku, którego należy się obawiać, ale wystarczy w umyśle upominającego trwałe przekonanie o bliskiej okazji do występku”[12]. 24 maja 2013 ks. Lemański otrzymał od abp. Hosera powtórne upomnienie kanoniczne oraz zakaz występów w mediach. Decyzja weszła w życie po wyczerpaniu drogi odwoławczej, na którą wszedł ks. Lemański[12].

Odwołanie

W czerwcu 2013 abp Hoser udzielił Lemańskiemu tzw. „ojcowskiej rady”, aby ten dobrowolnie zrezygnował z funkcji proboszcza[14]. 5 lipca 2013 arcybiskup wydał dekret odwołujący ks. Lemańskiego z tego urzędu. W uzasadnieniu biskup diecezjalny warszawsko-praski napisał, iż dalszą posługę Lemańskiego w parafii uniemożliwiają jego brak posłuszeństwa i szacunku wobec biskupa diecezjalnego, niezgodne z prawem kanonicznym publicznie głoszone poglądy, a także brak szacunku i posłuszeństwa wobec nauczania polskich biskupów w kwestiach bioetycznych (zob. zasada podwójnego skutku i ogólniej „życie i godność ludzka” w katolickiej nauce społecznej). Wszystko to powoduje – według dekretu – poważną szkodę i zamieszanie we wspólnocie Kościoła. Jako nowe miejsce zamieszkania Lemańskiego biskup wyznaczył Dom Księży Emerytów diecezji warszawsko-praskiej w Otwocku, gdzie ma mu zostać zapewnione utrzymanie ze środków diecezjalnych. Jednocześnie abp Hoser wyraził gotowość mianowania Lemańskiego rezydentem jednej z podległych sobie parafii, o ile znajdzie się proboszcz gotowy przyjąć go do siebie[15]. 8 lipca ks. Lemański wydał oświadczenie, prezentujące jego spojrzenie na konflikt z przełożonym kościelnym[16]. Tego samego dnia zapowiedział, iż nie zamierza zastosować się do biskupiego nakazu opuszczenia parafii w Jasienicy do czasu zakończenia drogi odwoławczej od decyzji o usunięciu go z probostwa[17]. W wywiadzie radiowym udzielonym 11 lipca Wojciech Lemański jako zarzewie konfliktu z Henrykiem Hoserem wskazał ich rozmowę z 2010 roku, dotyczącą zaangażowania proboszcza w dialog chrześcijańsko-żydowski, w której arcybiskup miał zapytać: Niech ksiądz powie, czy ksiądz jest obrzezany?[18].

15 lipca 2013 w godzinach porannych ks. Lemański odmówił przekazania zarządu nad parafią wyznaczonemu przez abp. Hosera administratorowi, któremu towarzyszyli kanclerz kurii diecezjalnej ks. Wojciech Lipka i dziekan dekanatu Tłuszcz ks. Władysław Trojanowski. Kilka godzin później Lemański wydał jednak oświadczenie, w którym ogłosił, iż podporządkuje się woli zwierzchnika i opuści parafię[19]. 17 lipca, po przeprowadzonych poprzedniego dnia rozmowach z przedstawicielami kurii, Lemański poinformował, iż na czas trwania procedury odwoławczej zamieszka u zaprzyjaźnionego księdza emeryta, zaś parafią zarządzać będzie administrator[20]. 13 sierpnia ks. Lemański ogłosił, iż abp Hoser odrzucił jego prośbę o zmianę decyzji, złożoną w trybie formalnego odwołania. Jednocześnie Lemański potwierdził, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, iż odwoła się do Dykasterii ds. Duchowieństwa[21].

Odrzucone rekursy

21 października 2013 kuria warszawsko-praska powiadomiła, iż pierwsza z apelacji, tzw. rekursów, ks. Lemańskiego do Dykasterii ds. Duchowieństwa, dotyczący zakazu wypowiedzi w mediach, został przez watykańską dykasterię odrzucony. Kongregacja powołała się na kanon 831 kodeksu prawa kanonicznego[22]. Kanon ten stanowi, iż duchowni mogą wypowiadać się w mediach, które „wyraźnie atakują religię lub dobre obyczaje” tylko za zgodą swojego ordynariusza, a dodatkowo krajowe konferencje biskupów mają prawo tworzenia lokalnych przepisów dotyczących obecności duchownych w mediach[23]. Lemański zapowiedział odwołanie do Sygnatury Apostolskiej. Stwierdził również, iż do czasu jego rozpatrzenia nie zamierza podporządkowywać się zakazowi, gdyż nadal uważa go za nieprawomocny[24].

W dniu 18 grudnia 2013 kuria warszawsko-praska wydała komunikat o odrzuceniu przez Dykasterię ds. Duchowieństwa drugiego z rekursów ks. Lemańskiego, dotyczącego odwołania z urzędu proboszcza. Jak poinformowała, w uzasadnieniu dekretu dykasterii stwierdzono zasadność motywacji co do zastosowanej procedury odwoławczej, ponadto podzielono argumentację o braku szacunku i posłuszeństwa biskupowi diecezjalnemu (kan. 273 KPK) oraz nauczaniu biskupów w Polsce w kwestiach bioetycznych (kan. 753 KPK). Dykasteria uznała, że głoszone publicznie przez ks. Lemańskiego poglądy „przynoszą poważną szkodę i zamieszanie we wspólnocie Kościoła”. Usunięty z urzędu jest pozbawiony prawa wykonywania funkcji proboszczowskich oraz przebywania na terenie plebanii[25].

30 czerwca 2014 kuria poinformowała, iż Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej podtrzymał decyzję Dykasterii ds. Duchowieństwa o odrzuceniu rekursu ks. Lemańskiego w sprawie nałożonego na niego zakazu wypowiedzi w mediach[5].

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0
Wojciech Lemański na Przystanku Woodstock w 2014 r.

Nałożenie kary suspensy i jej zawieszenie

22 sierpnia 2014 arcybiskup Henryk Hoser nałożył na niego karę suspensy, od której Lemański złożył apelację[26]. W styczniu 2015 Kongregacja ds. Duchowieństwa apelację odrzuciła[27][28].

11 lipca 2018 biskup warszawsko-praski Romuald Kamiński zawiesił karę suspensy na terenie archidiecezji łódzkiej[29], a Lemański rozpoczął posługę w parafii św. Andrzeja Boboli w Łodzi[2].

Odznaczenia i nagrody

Przypisy

  1. Ks. Lemański podjął obowiązki kapelana w ośrodku w Zagórzu. TVP Info, 2014-07-28. [dostęp 2019-05-21].
  2. a b Tomasz Molga: Ks. Lemański o swojej nowej parafii. "Ambonka to coś innego niż rozważania facebookowe". wp.pl, 2018-09-08. [dostęp 2019-05-21].
  3. a b c d e f Anna Wacławik-Orpik: Z krwi, kości i wiary. Warszawa: Agora SA, 2013, s. 224. ISBN 978-83-268-1284-2.
  4. Katarzyna Wiśniewska: Wojciech Lemański. Wolny ksiądz. wyborcza.pl, 2012-03-29. [dostęp 2012-06-29].
  5. a b Mateusz Dzieduszycki: Komunikat ws. ks. Wojciecha Lemańskiego. Diecezja warszawsko-praska, 2014-06-30. [dostęp 2014-07-24].
  6. Adam Szostkiewicz: Ofiara z własnej woli?. polityka.pl, 2014-07-22. [dostęp 2014-07-24].
  7. Ksiądz Lemański bez prawa do sutanny. Abp Hoser go ukarał. TVP Info, 2014-08-22. [dostęp 2019-05-21].
  8. Zuzanna Radzik: Żydzi z mojej parafii. Tygodnik Powszechny, 2012-01-24. [dostęp 2012-06-29].
  9. a b c Andrzej Rafał Potocki. Ksiądz Lemański – dzieje grzechu. „W sieci”, s. 26, 19-25 sierpnia 2013. ISSN 2300-6315. 
  10. Wojciech Lemański: List otwarty ks. Lemańskiego do biskupa Meringa. „To niegodne biskupa i chrześcijanina”. wiadomosci.gazeta.pl, 2011-09-28. [dostęp 2012-06-29].
  11. Bp Mering atakuje Bonieckiego za obronę Nergala. „Wilk w owczarni”. wiadomosci.gazeta.pl, 2011-09-28. [dostęp 2012-06-29].
  12. a b c Zuzanna Radzik. Proboszcz przed prawem. „Tygodnik Powszechny”. 23/2013, 2013-06-09. 
  13. Michał Gąsior: Bronił Nergala, dostał zakaz nauczania religii. Biskup ucisza naszego księdza blogera. natemat.pl. [dostęp 2012-06-29].
  14. Ks. Lemański do Domu Księży Emerytów. Kościół usuwa z parafii niepokornego księdza. tokfm.pl, 2013-07-07. [dostęp 2013-07-07].
  15. Henryk Hoser: Dekret biskupa warszawsko-praskiego nr 1646/AP/2013. parafiajasienica.waw.pl. [dostęp 2013-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-12)].
  16. Wojciech Lemański: Oświadczenie. natemat.pl, 2013-07-08. [dostęp 2013-07-09].
  17. Ks. Lemański: Jestem osobą skrzywdzoną. Mam nadzieję, że abp Hoser przeprosi. tvn24.pl, 2013-07-08. [dostęp 2013-07-09].
  18. Anna Wacławik-Orpik: Ks. Lemański ujawnia przebieg rozmowy z abp. Hoserem. "Nagle abp zapytał: Niech ksiądz powie, czy jest obrzezany, czy należy do tego narodu?". Tok FM, 2013-07-11. [dostęp 2013-07-18]. (pol.).
  19. Ks. Lemański: Podporządkuję się woli biskupa. tokfm.pl, 2013-07-15. [dostęp 2013-07-15].
  20. Ks. Lemański: Nikt nie jest pokonany w tym sporze. Porozumienie po 5 godz. rozmów. tvn24.pl, 2013-07-17. [dostęp 2013-07-17].
  21. Abp Hoser odrzucił odwołanie księdza Lemańskiego. polskieradio.pl, 2013-08-13. [dostęp 2013-08-24].
  22. Dariusz Szczepaniuk: Komunikat Kurii Warszawsko-Praskiej. Diecezja warszawsko-praska, 2013-10-21. [dostęp 2013-10-21].
  23. Kodeks prawa kanonicznego. zaufaj.com. [dostęp 2013-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-21)].
  24. Watykan podtrzymał decyzję abp. Hosera. Ks. Lemański nie może wypowiadać się w mediach. tvn24.pl, 2013-10-21. [dostęp 2013-10-21].
  25. Dariusz Szczepaniuk: Komunikat Kurii Warszawsko-Praskiej. Dekret Kongregacji ds. Duchowieństwa w sprawie Ks. Wojciecha Lemańskiego. Diecezja warszawsko-praska, 2013-12-18. [dostęp 2013-12-23].
  26. Ksiądz Lemański suspendowany. Arcybiskup Hoser go ukarał. tvp.info. [dostęp 2014-08-22].
  27. Ks. Lemański nadal zawieszony w pełnieniu czynności kapłańskich. Watykan odrzucił odwołanie. Polskie Radio, 2015-01-20. [dostęp 2017-06-27]. (pol.).
  28. Mariusz Dzieduszycki: Komunikat Kurii Biskupiej Warszawsko-Praskiej ws. Ks. Wojciecha Lemańskiego. Diecezja warszawsko-praska, 2015-01-20. [dostęp 2017-06-27]. (pol.).
  29. Ks. Lemański przywrócony do posługi kapłańskiej. info.wiara.pl, 11 lipca 2018. [dostęp 2018-07-11].
  30. Ks. Wojciech Lemański wśród kustoszy pamięci odznaczonych przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. swidermajer.nazwa.pl. [dostęp 2012-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-07)].
  31. M.P. z 2008 r. nr 84, poz. 744 – pkt 20.
  32. Wykonuję małą część naszej powinności. prezydent.pl, 15 kwietnia 2008. [dostęp 2014-08-12].
  33. Minister Ewa Junczyk – Ziomecka została odznaczona medalem „Powstanie w Getcie Warszawskim”. prezydent.pl, 18 kwietnia 2006. [dostęp 2014-08-12].
  34. Ks. Lemański kawalerem medalu „Zasłużony dla Tolerancji”. Parafia Jasienica, 2012-11-23. [dostęp 2019-05-20].
  35. Nagroda im. Ks. Stanisława Musiała SJ (2013). Klub Chrześcijan i Żydów, 20 lutego 2013. [dostęp 2014-01-23].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wojciech Lemański.JPG
Autor: Franciszek Vetulani, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ksiądz Wojciech Lemański w trakcie wykładu w Centrum Kultury Żydowskiej przy ul. Rabina Meiselsa w Krakowie.