Wojciech Stpiczyński

Wojciech Stpiczyński

Data i miejsce urodzenia	23 kwietnia 1896 Warszawa, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	26 sierpnia 1936 Paryż, Francja
Poseł na Sejm IV kadencji (1935–1938)
Okres	od 8 września 1935 do 26 sierpnia 1936
Odznaczenia

Wojciech Stpiczyński (ur. 23 kwietnia 1896^[1] w Warszawie, zm. 26 sierpnia 1936 w Paryżu) – polski polityk, redaktor i publicysta okresu międzywojennego, jeden z najbardziej radykalnych zwolenników Józefa Piłsudskiego, poseł na Sejm IV kadencji, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, porucznik piechoty Wojska Polskiego, członek loży wolnomularskiej w Warszawie w czasach II Rzeczypospolitej^[2].

Życiorys

Nagrobek Wojciecha Stpiczyńskiego

Był synem Edmunda, urzędnika kolejowego, w okresie II RP pracownika Ministerstwa Komunikacji, i Stanisławy ze Skoworońskich^[3]. Ukończył Gimnazjum Mariana Rychłowskiego w Warszawie (1913)^[4]. W młodości od 1911 był członkiem Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”, od 1915 Polskiej Organizacji Wojskowej, stanął na czele akademickiego ruchu niepodległościowego. Podczas I wojny światowej 24 lipca 1917 aresztowany przez Niemców pod zarzutem planowania zamachu na gen. Beselera, do 1918 był osadzony w Twierdzy Modlin.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 i wybuchu wojny polsko-ukraińskiej wraz z płk. Kazimierzem Sawickim był współorganizatorem Legii Akademickiej. Brał udział w obronie Lwowa, wyróżniając się odwagą. Został ranny pod Gródkiem Jagiellońskim. W styczniu 1920 POW powołała Stpliczyńskiego do zorganizowania tzw. III powstania śląskiego (był reprezentantem polskiego rządu przy dowództwie powstania). 16 lutego 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich^[5]. W 1934 w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 zajmował 1138. lokatę na liście oficerów pospolitego ruszenia piechoty. Pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I i był „przewidziany do użycia w czasie wojny”^[6].

Stając się ideologiem Piłsudczyków, pod koniec 1921 założył tygodnik „Głos”, w 1923 przemianowany na „Głos Prawdy”, w 1926 przekształcony w dziennik, którego był redaktorem naczelnym do 1929. W okresie zamachu majowego z 1926 stanął po stronie Józefa Piłsudskiego, organizując wówczas kwaterę prasową i wykonując zadania zlecone. Przeprowadzał pierwsze wywiady prasowe udzielane przez Marszałka. W okresie 1931–1932 był prezesem Związku Strzeleckiego. Twórca określenia „sanacja”. Od listopada 1932 był redaktorem naczelnym „Kuriera Porannego”^[7].

Po śmierci Piłsudskiego w 1935 został zatrudniony jako bliski doradca jego następcy, marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego^[8]. W 1935 został wybrany posłem na Sejm IV kadencji (1935–1938).

Chorował na gruźlicę. Zmarł 26 sierpnia 1936 w Paryżu^[9]. 1 września 1936 został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie^[10] (kwatera A 20-prawe półkole-grób 11)^[11].

Publikacje

• Pomorski Głos Prawdy (1927)
• Polska, która idzie (1929)^[12]
• Głos prawdy: miraże pacyfizmu i duch epoki, groźne skrzywienia psychiki polskiej, u źródeł niedostatku, refleksy wewnętrznych zmagań w tragedji Piłsudskiego (1930)^[13]
• Młodzieży – ciebie bałamucą (1930)^[14]
• Krwawy, pracowity cud roku 1920^[15]

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 31 sierpnia 1936)^[16]
• Krzyż Niepodległości (22 grudnia 1931)^[17]
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie, 1921)^[18]
• Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)^[19]
• Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia^[20]
• Order Korony Rumunii III Klasy^[21]

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Po zgonie ś.p. red. Wojciecha Stpiczyńskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 196 z 28 sierpnia 1936. 
• Jacek Pietrzak: Radykalny Piłsudczyk. Warszawa: 2001. ISBN 83-86951-88-5.

Linki zewnętrzne

• Daria Nałęcz. Belwederski zagończyk (Wojciech Stpiczyński). „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”. 1/3–4, s. 126–135, 1992. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. ISSN 0137-2998. 
• Publikacje Wojciecha Stpiczyńskiego w bibliotece Polona