Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Szczecinie

Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Szczecinie
Ilustracja
Województwo szczecińskie, teren działania WUBP w Szczecinie
Historia
Państwo

 PRL

Sformowanie

1945

Rozformowanie

1954

Komendanci
Pierwszy

szef Jerzy Kilanowicz

Ostatni

szef Eliasz Koton

Organizacja
Dyslokacja

Szczecin

Podległość

Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego

Województwo szczecińskie w latach 1950–1975
W tym budynku znajdował się WUBP w Szczecinie (ul. Małopolska 22)
W tym budynku znajdował się MUBP w Szczecinie (ob. Zespół Szkół nr 8 przy ul. 3 Maja 1a)
W tym budynku znajdował się PUBP w Dębnie
W tym budynku znajdował się PUBP w Kamieniu Pomorskim (ob. Sąd Rejonowy)
W tym budynku znajdował się PUBP w Pyrzycach
W tym budynku znajdował się PUBP w Lipianach
W tym budynku znajdował się PUBP w Myśliborzu

Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Państwowego w Szczecinie (WUBP Szczecin) – jednostka terenowa Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, funkcjonująca na terenie województwa szczecińskiego w latach 1946-1954 (od powołania samego województwa do czasu zlikwidowania Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego).

Jego siedziba mieściła się w budynku przy ul. Małopolskiej 22 (obecnie znajduje się tam Komenda Wojewódzka Policji), zaś areszt śledczy - przy ul. Kaszubskiej 28.

Szefowie WUBP

Struktura organizacyjna

W pierwszym okresie funkcjonowania struktura urzędu przedstawiała się następująco:

  • Komendantura (nadzór nad aresztem śledczym oraz bezpieczeństwo zewnętrzne)
  • Wydział I (kontrwywiad)
  • Wydział II (ewidencja - łączność)
  • Wydział III (gospodarczo-finansowo-sanitarny)
  • Wydział do Walki z Bandytyzmem i Dywersją
  • Wydział Więzień i Obozów
  • Wydział Personalny

We wrześniu 1945 utworzono nowe wydziały:

  • Wydział IV (ekonomiczny)
  • Wydział V (społeczno-polityczny)

Na początku 1946 na bazie Wydziału do Walki z Bandytyzmem utworzono

  • Wydział III(walka z podziemiem)

W kolejnym okresie utworzono tzw. piony funkcyjne:

  • Pion I – Kierownictwo
    • Sekretariat Ogólny /Wydział Ogólno-Administracyjny (kancelaria)
    • Inspektorat Kontroli
  • Pion II - Operacyjno-Śledczy
    • Wydział I (kontrwywiad)
    • Wydział III (podziemie)
    • Wydział IV (ochrona gospodarki)
    • Wydział V (kontrola organizacji politycznych, społecznych i kościoła)
    • Wydział VIII (komunikacja)
    • Wydział VIII „A” (żegluga)
    • Wydział IX (przemysł)
  • Pion III - Logistyczno-Szkoleniowy
    • Wydział II (ewidencja i technika operacyjna)
    • Wydział Personalny /Kadr Szkolenia,
    • Wydział „A” (obserwacja zewnętrzna)
    • Wydział „W” (perlustracja korespondencji)
    • Wydział Łączności
    • Wydział Finansowy
    • Wydział Zdrowia
    • Wydział Gospodarczy i Konsumów
    • Wydział Komunikacji (transport)
    • Samodzielne sekcje: mobilizacyjna, kultury fizycznej, kulturalno-oświatowa
    • Służby pomocnicze: kwatermistrzowska, kwaterunkowo-budowlana, żywnościowa, socjalna
  • Pion IV - Więziennictwo
    • Wydział Śledczy/Wydział VIII (śledczy)
    • Wydział Więzień i Obozów (więzienia karne i obozy pracy)

Ponadto w różnym czasie istniały też wydziały:

  • Wydział VI (walka z kościołem katolickim i innymi związkami wyznaniowymi)
  • Wydział X (kontrola PZPR)

W 1945 w WUBP w Szczecinie pracowało 270 funkcjonariuszy, a w latach 1954 – 1956 od 800 do 900 osób.

Jednostki podległe

Kierownicy (szefowie):
ppor. Dominiak Bronisław p.o. 7.05.1945 – 28.02.1946
kpt. Bloch Franciszek (Bogdan) p.o. 1.03.1946 – 30.09.1947
kpt. Złotogórski Wacław 28.09.1948 – 30.07.1949
ppor./por. Babiński 1.07.1949 – 31.01.1951
chor./kpt. Koziar 1.02.1951 – 16.11.1954
kpt. Żdanko Józef 6.04.1955 – 31.12.1956
Kierownicy (szefowie):
Dobrowolski Jerzy 20.04.1945-
ppor. Żuk Antoni p.o. 1.02.1946 – 4.09.1946
ppor. Chrapkowski Stefan p.o. 08.1947 – 30.09.1950
chor./ppor. Węglarski Stefan 1.10.1950 – 31.08.1952
por. Andrzejewski Stanisław 1.09.1952 – 30.06.1956
ppor. Chrost Bolesław 1.07.1956 –
Kierownicy (szefowie):
kpt. Kosela Stanisław
  • PUBP w Głębokim (Szczecinie)
Kierownicy (szefowie):
Lewandowski Jakub- p.o. – 2.09.1946
ppor. Żuk Anatol -p.o. 5.09.1946 – 30.04.1947
chor./ ppor. Szadkowski - p.o. 1.05.1947 – 31.12.1947
por. Małkiewicz Kazimierz 1.03.1948 – 18.04.1950
ppor. Muszyński Tadeusz 1.01.1951 – 6.05.1951
por. Domagała Tadeusz 10.05.1951 – 9.09.1952
ppor./por. Wiechnik Jan 15.09.1952 – 14.01.1953
chor./por. Borzyszkowski Ludwik 15.02.1953 – 31.12.1956
Kierownicy (szefowie):
ppor. Żurek Władysław p.o. 1.02.1946 – 31.07.1947
chor. Szymonik Wacław p.o. 1.08.1947 – 9.12.1947
chor./ppor. Godlewski Bronisław p.o. 10.12.1947 – 08.1949
chor./ppor. Jakowiec Jan 1.04.1950 – 31.01.1951
por./kpt. Babiński Stanisław 1.02.1951 – 14.01.1953
ppor./por. Husakowski Wacław 15.01.1953 – 31.08.1954
por. Kulpa Józef 1.04.1955 – 30.06.1956
kpt. Andrzejewski Stanisław 1.07.1956 – 31.12.1956
Kierownicy (szefowie):
ppor. Józefiak Władysław
Mikołajczyk Marian
plut. Wąsoski Ryszard
Dawidowicz Antoni
kpt. Zając Wacław
kpt. Tabor Kazimierz
por. Nowak Józef
por. Krakowski Zygmunt
por. Kowalczyk Mieczysław
chor. Banach Edward
chor. Żukowski Michał
por. Kowalczyk Ryszard
  • PUBP w Kołobrzegu - ul. Armii Krajowej 13
  • PUBP w Koszalinie - ul. Słowackiego 11, areszty przy ul. Młyńskiej 41
Kierownicy (szefowie):
Kuleszewicz (Kulesiewicz) Stanisław
Krakowski Zygmunt
ppor. Żurek Władysław
ppor. Kasperski Kazimierz
ppor. Kaczorowski Antoni
ppor. Grafowski Władysław
por. Nowiński Roman
Kierownicy (szefowie):
Manes Henryk
por. Gliński Zygmunt
por. Wiśniewski Stanisław
por. Szyćko Feliks
ppor. Kaczorowski Antoni
por. Dankowski Jerzy
por. Antkiewicz Bazyli
Kierownicy (szefowie):
por. Roszkowski Eugeniusz
por. Rawicki Stanisław
mjr Korski (Gransztoft) Julian
por. Bużański Kazimierz
por. Sokołowski Jan
kpt. Ciesielski Józef
kpt. Adamski Stanisław
chor. Gładki Czesław
ppor. Żukowski Michał
por. Mostowski Wiktor
por. Kulpa Józef
Kierownicy (szefowie):
mjr Kilianowicz Jerzy
por. Dąbrowski Tadeusz
chor. Zaręba Mieczysław - do 31.07.1948

Bibliografia

  • Kazimierz Kozłowski: Między racją stanu a stalinizmem. Szczecin: Wydawnictwo Archiwum Państwowego „Dokument”, 2000. ISBN 83-86643-77-3.
  • Twarze szczecińskiej bezpieki : obsada stanowisk kierowniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa województwa szczecińskiego : informator personalny / oprac. zespół Małgorzata Kapella [et al.] ; pod red. Pawła Knapa, Marcina Ozgi, Marcina Stefaniaka. Szczecin : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Szczecin 2008. ISBN 978-83-61336-08-2
  • Radosław Ptaszyński, Szefowie Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Szczecinie w latach 1945–1947, „Przegląd Zachodniopomorski” 2008, nr 1.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
POL województwo szczecińskie 1946.svg
Autor: Yarl TalkPL (based on Swohmeck's map), Licencja: CC BY-SA 2.5
Województwo szczecińskie (years 1946 - 1950).
UB Pyrzyce.jpg
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
W tym budynku mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego
UB Debno.JPG
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
W tym budynku mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego
Szczecin, ul. 3 Maja 1 (MUBP).jpg
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szczecin, ul. 3 Maja 1 - szkoła (Tu w latach 40 XX w. znajdował się Miejski Urząd Bezpieczeństwa Publicznego)
WUBP sn.JPG
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
W tym budynku przy ulicy Małoposkiej w Szczecinie znajdował się Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego
UB Mysliborz.JPG
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
UB w Myśliborzu
Ub kamien 3.JPG
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
W tym budynku w latach 40 XX w był Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w kamieniu Pomorskim. Obecnie Sąd Rejonowy
UB Lipiany.JPG
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
W tym budynku mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego