Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Szczecinie

Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Szczecinie

Województwo szczecińskie, teren działania WUBP w Szczecinie
Historia
Państwo	PRL
Sformowanie	1945
Rozformowanie	1954
Komendanci
Pierwszy	szef Jerzy Kilanowicz
Ostatni	szef Eliasz Koton
Organizacja
Dyslokacja	Szczecin
Podległość	Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego

Województwo szczecińskie w latach 1950–1975

W tym budynku znajdował się WUBP w Szczecinie (ul. Małopolska 22)

W tym budynku znajdował się MUBP w Szczecinie (ob. Zespół Szkół nr 8 przy ul. 3 Maja 1a)

W tym budynku znajdował się PUBP w Dębnie

W tym budynku znajdował się PUBP w Kamieniu Pomorskim (ob. Sąd Rejonowy)

W tym budynku znajdował się PUBP w Pyrzycach

W tym budynku znajdował się PUBP w Lipianach

W tym budynku znajdował się PUBP w Myśliborzu

Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Państwowego w Szczecinie (WUBP Szczecin) – jednostka terenowa Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, funkcjonująca na terenie województwa szczecińskiego w latach 1946-1954 (od powołania samego województwa do czasu zlikwidowania Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego).

Jego siedziba mieściła się w budynku przy ul. Małopolskiej 22 (obecnie znajduje się tam Komenda Wojewódzka Policji), zaś areszt śledczy - przy ul. Kaszubskiej 28.

Szefowie WUBP

• kpt. Jerzy Kilanowicz
• kpt. Longin Kołarz – 1945-1947
• kpt. Eliasz Koton
• ppłk Józef Mrozek
• mjr Jan Olkowski
• mjr Daniel Piękniewski
• płk Eliasz Koton

Struktura organizacyjna

W pierwszym okresie funkcjonowania struktura urzędu przedstawiała się następująco:

• Komendantura (nadzór nad aresztem śledczym oraz bezpieczeństwo zewnętrzne)
• Wydział I (kontrwywiad)
• Wydział II (ewidencja - łączność)
• Wydział III (gospodarczo-finansowo-sanitarny)
• Wydział do Walki z Bandytyzmem i Dywersją
• Wydział Więzień i Obozów
• Wydział Personalny

We wrześniu 1945 utworzono nowe wydziały:

• Wydział IV (ekonomiczny)
• Wydział V (społeczno-polityczny)

Na początku 1946 na bazie Wydziału do Walki z Bandytyzmem utworzono

• Wydział III(walka z podziemiem)

W kolejnym okresie utworzono tzw. piony funkcyjne:

• Pion I – Kierownictwo
  • Sekretariat Ogólny /Wydział Ogólno-Administracyjny (kancelaria)
  • Inspektorat Kontroli
• Pion II - Operacyjno-Śledczy
  • Wydział I (kontrwywiad)
  • Wydział III (podziemie)
  • Wydział IV (ochrona gospodarki)
  • Wydział V (kontrola organizacji politycznych, społecznych i kościoła)
  • Wydział VIII (komunikacja)
  • Wydział VIII „A” (żegluga)
  • Wydział IX (przemysł)
• Pion III - Logistyczno-Szkoleniowy
  • Wydział II (ewidencja i technika operacyjna)
  • Wydział Personalny /Kadr Szkolenia,
  • Wydział „A” (obserwacja zewnętrzna)
  • Wydział „W” (perlustracja korespondencji)
  • Wydział Łączności
  • Wydział Finansowy
  • Wydział Zdrowia
  • Wydział Gospodarczy i Konsumów
  • Wydział Komunikacji (transport)
  • Samodzielne sekcje: mobilizacyjna, kultury fizycznej, kulturalno-oświatowa
  • Służby pomocnicze: kwatermistrzowska, kwaterunkowo-budowlana, żywnościowa, socjalna
• Pion IV - Więziennictwo
  • Wydział Śledczy/Wydział VIII (śledczy)
  • Wydział Więzień i Obozów (więzienia karne i obozy pracy)

Ponadto w różnym czasie istniały też wydziały:

• Wydział VI (walka z kościołem katolickim i innymi związkami wyznaniowymi)
• Wydział X (kontrola PZPR)

W 1945 w WUBP w Szczecinie pracowało 270 funkcjonariuszy, a w latach 1954 – 1956 od 800 do 900 osób.

Jednostki podległe

• PUBP w Białogardzie - ul. Staromiejska 35
• PUBP w Chojnie z siedzibą w Dębnie - ul. Mickiewicza 33

Kierownicy (szefowie):

ppor. Dominiak Bronisław p.o. 7.05.1945 – 28.02.1946

kpt. Bloch Franciszek (Bogdan) p.o. 1.03.1946 – 30.09.1947

kpt. Złotogórski Wacław 28.09.1948 – 30.07.1949

ppor./por. Babiński 1.07.1949 – 31.01.1951

chor./kpt. Koziar 1.02.1951 – 16.11.1954

kpt. Żdanko Józef 6.04.1955 – 31.12.1956

• PUBP w Choszcznie

Kierownicy (szefowie):

Dobrowolski Jerzy 20.04.1945-

ppor. Żuk Antoni p.o. 1.02.1946 – 4.09.1946

ppor. Chrapkowski Stefan p.o. 08.1947 – 30.09.1950

chor./ppor. Węglarski Stefan 1.10.1950 – 31.08.1952

por. Andrzejewski Stanisław 1.09.1952 – 30.06.1956

ppor. Chrost Bolesław 1.07.1956 –

• PUBP w Drawsku Pomorskim - ul. Obrońców Westerplatte 9

• PUBP w Goleniowie - ul. Grenadierów 66

Kierownicy (szefowie):

kpt. Kosela Stanisław

• PUBP w Głębokim (Szczecinie)

• PUBP w Gryficach

Kierownicy (szefowie):

Lewandowski Jakub- p.o. – 2.09.1946

ppor. Żuk Anatol -p.o. 5.09.1946 – 30.04.1947

chor./ ppor. Szadkowski - p.o. 1.05.1947 – 31.12.1947

por. Małkiewicz Kazimierz 1.03.1948 – 18.04.1950

ppor. Muszyński Tadeusz 1.01.1951 – 6.05.1951

por. Domagała Tadeusz 10.05.1951 – 9.09.1952

ppor./por. Wiechnik Jan 15.09.1952 – 14.01.1953

chor./por. Borzyszkowski Ludwik 15.02.1953 – 31.12.1956

• PUBP w Gryfinie

Kierownicy (szefowie):

ppor. Żurek Władysław p.o. 1.02.1946 – 31.07.1947

chor. Szymonik Wacław p.o. 1.08.1947 – 9.12.1947

chor./ppor. Godlewski Bronisław p.o. 10.12.1947 – 08.1949

chor./ppor. Jakowiec Jan 1.04.1950 – 31.01.1951

por./kpt. Babiński Stanisław 1.02.1951 – 14.01.1953

ppor./por. Husakowski Wacław 15.01.1953 – 31.08.1954

por. Kulpa Józef 1.04.1955 – 30.06.1956

kpt. Andrzejewski Stanisław 1.07.1956 – 31.12.1956

• PUBP w Kamieniu Pomorskim -

Kierownicy (szefowie):

ppor. Józefiak Władysław

Mikołajczyk Marian

plut. Wąsoski Ryszard

Dawidowicz Antoni

kpt. Zając Wacław

kpt. Tabor Kazimierz

por. Nowak Józef

por. Krakowski Zygmunt

por. Kowalczyk Mieczysław

chor. Banach Edward

chor. Żukowski Michał

por. Kowalczyk Ryszard

• PUBP w Kołobrzegu - ul. Armii Krajowej 13
• PUBP w Koszalinie - ul. Słowackiego 11, areszty przy ul. Młyńskiej 41

• PUBP w Pyrzycach; do 1955 w Lipianach - ul. Okrzei 7

Kierownicy (szefowie):

Kuleszewicz (Kulesiewicz) Stanisław

Krakowski Zygmunt

ppor. Żurek Władysław

ppor. Kasperski Kazimierz

ppor. Kaczorowski Antoni

ppor. Grafowski Władysław

por. Nowiński Roman

• PUBP w Myśliborzu

Kierownicy (szefowie):

Manes Henryk

por. Gliński Zygmunt

por. Wiśniewski Stanisław

por. Szyćko Feliks

ppor. Kaczorowski Antoni

por. Dankowski Jerzy

por. Antkiewicz Bazyli

• PUBP w Nowogardzie - ul. Zamkowa 7

Kierownicy (szefowie):

por. Roszkowski Eugeniusz

por. Rawicki Stanisław

mjr Korski (Gransztoft) Julian

por. Bużański Kazimierz

por. Sokołowski Jan

kpt. Ciesielski Józef

kpt. Adamski Stanisław

chor. Gładki Czesław

ppor. Żukowski Michał

por. Mostowski Wiktor

por. Kulpa Józef

• PUBP w Sławnie - ul. Skłodowskiej-Curie 1
• PUBP w Stargardzie Szczecińskim - ul. Czarnieckiego 30

• MUBP w Szczecinie - ul. 3 Maja 1a

Kierownicy (szefowie):

mjr Kilianowicz Jerzy

por. Dąbrowski Tadeusz

chor. Zaręba Mieczysław - do 31.07.1948

• PUBP w Szczecinku - ul. Kościuszki 23
• PUBP w Świnoujściu - ul. Monte Cassino 7
• PUBP w Wałczu - ul. Wolności 1

Bibliografia

• Kazimierz Kozłowski: Między racją stanu a stalinizmem. Szczecin: Wydawnictwo Archiwum Państwowego „Dokument”, 2000. ISBN 83-86643-77-3.
• Twarze szczecińskiej bezpieki : obsada stanowisk kierowniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa województwa szczecińskiego : informator personalny / oprac. zespół Małgorzata Kapella [et al.] ; pod red. Pawła Knapa, Marcina Ozgi, Marcina Stefaniaka. Szczecin : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Szczecin 2008. ISBN 978-83-61336-08-2
• Radosław Ptaszyński, Szefowie Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Szczecinie w latach 1945–1947, „Przegląd Zachodniopomorski” 2008, nr 1.

Linki zewnętrzne

• Dawna siedziba WUBP w Szczecinie
• Dawna siedziba MUBP w Szczecinie