Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Legnicy

Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Legnicy

Autobusy WPK Legnica w 1992 r.
Państwo	Polska
Siedziba	59-220 Legnica
Adres	ul. Ignacego Domejki 2
Data założenia	1 czerwca 1975
Data likwidacji	31 grudnia 1995
Forma prawna	przedsiębiorstwo państwowe
brak współrzędnych

Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Legnicy (WPK Legnica) – przedsiębiorstwo państwowe istniejące w latach 1975–1995, zajmujące się prowadzeniem transportu miejskiego i regionalnego na obszarze województwa legnickiego.

Historia

Geneza

W realiach gospodarki planowej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zasadniczo transportem drogowym zajmowała się Państwowa Komunikacja Samochodowa^[1]. W większych miastach i regionach przewozy były powierzane przedsiębiorstwom transportu miejskiego, podległym terenowym organom administracji państwowej^[1].

Od 1945 roku na bazie przedwojennego przedsiębiorstwa obsługującego tramwaje w Legnicy powołano Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne^[2].

Już w latach 1911–1913 tramwaje docierały do Piekar Wielkich i Przybkowa^[3]. Równolegle z dostawami autobusów i likwidacją tramwajów zwiększano zasięg linii o miejscowości ościenne (Ulesie, Rzeszotary, Kunice, Bartoszów)^[2][4]. W 1969 roku uruchomiono połączenia między Prochowicami a Legnicą i okolicznymi wsiami^[5]. W latach 1972–1973 wraz ze zniesieniem gromad, nowymi liniami połączono Legnicę ze wszystkimi ościennymi, nowo utworzonymi gminami (Miłkowice, Krotoszyce, Kunice, Legnickie Pole)^[2].

Administracja terenowa i partyjna powierzyły MPK, przemianowanemu na Międzypowiatowe Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, transport miejski i regionalny w obrębie wznoszonego od 1962 roku Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego^[2][6]. 1 kwietnia 1973 r. uruchomiono połączenia z Legnicy do Lubina i Polkowic^[6]. Numerowane linie obsługiwano czerwonymi autobusami miejskimi^[2].

W ramach reformy administracyjnej w czerwcu 1975 roku utworzono województwo legnickie^[2]. Międzypowiatowe Przedsiębiorstwo Komunikacyjne zostało przemianowane na Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Legnicy^[2].

Struktura organizacyjna

Przedsiębiorstwo składało się z trzech zakładów:

• centrali w Legnicy,
• oddziału techniczno-eksploatacyjnego w Lubinie,
• oddziału techniczno-eksploatacyjnego w Głogowie^[2].

W dyspozycji przedsiębiorstwa w latach 1980–1995 był ośrodek wypoczynku świątecznego w Rokitkach^[2].

Połączenia

Numeracja linii WPK była usystematyzowana^[2]. Numery z serii „czterdziestek” były przypisane trasom przebiegającym przez Lubin, a z serii „pięćdziesiątek” – przez Głogów^[2]. Niższe numery posiadały linie autobusowe związane z Legnicą^[2].

Przedsiębiorstwo prowadziło linie komunikacyjne pomiędzy ośrodkami Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego: Legnicą, Lubinem, Polkowicami i Głogowem oraz na obszarze ościennych gmin^[7]. Od lat 1978–1980 WPK powierzono prowadzenie linii łączących Legnicę z Jaworem i Złotoryją^[2].

Do Głogowa istniała linia pospieszna „A”^[2]. Inne linie pospieszne funkcjonowały przejściowo do Jawora („J”) i Złotoryi („Z”)^[8]. Mniej więcej w połowie lat 80. zrezygnowano z obsługi połączeń do Jawora i do Złotoryi liniami pospiesznymi „J” i „Z” zastępując je odpowiednio połączeniami zwykłymi – „14” do Jawora i „22” do Złotoryi. Połączenia do Jawora linią „14” wykonywane były przez autobusy Jelcz PR110U/M, Jelcz M11 i Ikarus 280. Pomimo dużego zainteresowania połączeniem ze Złotoryją dzięki linii „22” bardzo szybko zrezygnowano z jej obsługi autobusami przegubowymi Ikarus 280 z uwagi na problemy z zawracaniem na zbyt małej pętli przy Szpitalu w Złotoryi. Od tego czasu linia „22” była obsługiwana wyłącznie autobusami Jelcz PR110U/M i Jelcz M11.

Przedsiębiorstwo rozwijało linie miejskie wewnątrz obsługiwanych miast, w miarę wznoszenia nowych osiedli mieszkaniowych^[2].

Linie obsługiwane przez legnicką centralę WPK (wg danych z 1990 roku):

1 – Dworzec PKP – Huta Miedzi

2 – Poznańska (Chłodnia) – Osiedle Piekary (ul. Śląska)

3 – Trójbaza (ul. Jaworzyńska) – Jaworzyńska – Plac Słowiański – Witelona – al. Piłsudskiego – Sudecka – Sikorskiego – Osiedle Piekary (Śląska)

4 – Ulesie – Szczytnicka

5 – Domejki – al. Rzeczypospolitej

6 – Dworzec PKP – Miłkowice

7 – Domejki – Pątnów

8 – Poznańska (Chłodnia) – Osiedle Piekary (ul. Iwaszkiewicza)

9 – Dworzec PKP – Legnickie Pole (przez Bartoszów i Kłębanowice)

10 – Dworzec PKP – Prochowice

11 – Dworzec PKP – Miłkowice (przez Dobrzejów i Grzymalin)

12 – Dworzec PKP – Krotoszyce

12 bis – Dworzec PKP – Polowice

13 – Piątnica – Wielogórska

14 – Dworzec PKP – Jawor

15 – Huta Miedzi – Osiedle Piekary (ul. Śląska)

16 – Dworzec PKP – Legnickie Pole (przez Nową Wieś Legnicką)

17 – Dworzec PKP – Legnickie Pole (linia w dni wolne od pracy, okólna – przez Bartoszów, Kłębanowice, Nową Wieś Legnicką),

18 – Jagiellońska – Osiedle Piekary (ul. Iwaszkiewicza)

19 – Dworzec PKP – Janowice Duże

20 – Dworzec PKP – Legnickie Pole (przez Ogonowice)

21 – Poznańska (Chłodnia) – Grzybiany

22 – Dworzec PKP – Złotoryja (Hoża)

23 – Domejki – Osiedle Piekary (ul. Iwaszkiewicza)

24 – Domejki – Osiedle Piekary (ul. Iwaszkiewicza)

25 – Dworzec PKP – Krotoszyce

40 – Osiedle Kopernika – Lubin (Osiedle Polne)

45 – Osiedle Kopernika – Polkowice

A – Osiedle Kopernika – Głogów (dworzec)

Tabor

Przedsiębiorstwo otrzymywało po roku 1975 zarówno typowe autobusy miejskie, jak również pewną liczbę autobusów regionalnych kierowanych m.in. na linie pospieszne:

Numeracja pojazdów (tzw. numery boczne) była jednolita dla całego przedsiębiorstwa^[9].

Autobusy:

• Jelcz 043, Jelcz 272 MEX i Jelcz 021 posiadały numerację taborową od 201 wzwyż,
• Autosan H9 – numerację taborową od 301 wzwyż,
• Jelcz PR110U/I/IL/M – numerację taborową od 601 do 751,
• Ikarus 280.26 – numerację taborową od 1001 do 1061 i od 1063 do 1068,
• Ikarus 280.58 – numer taborowy 1062,
• Jelcz M11 – numerację taborową od 2001 do 2048 i od 2053 do 2073,
• Jelcz L11 – numerację taborową: 2049/1, 2050/2, 2051/3 i 2052/4,
• Jelcz 120M – numerację taborową: 3000–3004.

Napraw głównych autobusów dokonywano przeważnie w: Komunalnym Przedsiębiorstwie Naprawy Autobusów w Słupsku (KAPENA), Jelczańskich Zakładach Samochodowych w Jelczu-Laskowicach, Lubelskich Zakładach Naprawy Samochodów (LZNS) w Lublinie, Przedsiębiorstwie Usług Technicznych Komunikacji Miejskiej „Jamna-Bus” w Mikołowie, Kujawskich Zakładach Naprawy Samochodów w Solcu Kujawskim (KZNS) i w prywatnym przedsiębiorstwie naprawy autobusów – „Kumex” w Niechlowie.

W szczytowym okresie, w 1984 roku, WPK posiadało jednocześnie 244 pojazdy^[2].

Likwidacja

Ustawa z 8 marca 1990 r. przywracająca w ramach transformacji ustrojowej w Polsce samorząd terytorialny zobowiązała gminy do przejęcia publicznego transportu zbiorowego jako jednego z zadań własnych. Władze województwa legnickiego, wobec rozbieżnych planów zarządów miast, w których znajdowały się centrala i oddziały WPK, zadecydowały o podziale i komunalizacji przedsiębiorstwa^[2]. 9 kwietnia 1995 roku oddział w Głogowie został wyodrębniony do spółki pn. „Komunikacja Miejska”^[2]. Aktem notarialnym z 18 grudnia 1995 roku przekształcono centralę WPK w Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Legnicy^[2].

Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Legnicy było ostatnim funkcjonującym przedsiębiorstwem tego typu w Polsce^[10].

Stan po likwidacji WPK

Układ komunikacji zbiorowej Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego uległ dezintegracji^[10][11]. Część linii zamiejskich z Legnicy prowadziło Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Legnicy, stopniowo likwidując trasy w miarę spadku zainteresowania ze strony samorządów ościennych gmin^[2]. Z sieci dawnego WPK pozostała linia nr „10” do Prochowic^[2]. Na wszystkie trasy międzymiastowe w LGOM wkroczyli prywatni przewoźnicy drogowi, obsługujący połączenia mikrobusami oraz przedsiębiorstwa powstałe z komercjalizacji PKS^[2][10].

Po roku 2012 niektóre samorządy byłego województwa legnickiego zdecydowały się na powrót do organizowania wspólnego transportu zbiorowego. Przywrócono połączenia autobusami miejskimi łączące m.in. Legnicę z Ulesiem, Lubin ze Ścinawą, Głogów z Jerzmanową, realizowane przez operatorów obsługujących współcześnie miasta^[12][13][14].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Legnicy (baza danych „autobusownia.pl”)
• Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Legnica (baza danych „Phototrans.eu”)