Województwo łódzkie (II Rzeczpospolita)
| |||||||||
1920–1939 | |||||||||
| |||||||||
Państwo | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Data powstania | |||||||||
Siedziba wojewody i sejmiku | |||||||||
Wojewoda | |||||||||
Powierzchnia | (1931) 19 034 km² | ||||||||
Populacja (1931) • liczba ludności |
| ||||||||
• gęstość | 138,3 os./km² | ||||||||
Tablice rejestracyjne | ŁD | ||||||||
Adres Urzędu Wojewódzkiego: ul. Ogrodowa 15Łódź | |||||||||
Podział administracyjny | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie II Rzeczypospolitej | |||||||||
Portal Polska |
Województwo łódzkie – województwo II Rzeczypospolitej istniejące w latach 1919–1939 ze stolicą w Łodzi.
Województwo łódzkie (do 1938) obejmowało wschodnią część obecnego województwa wielkopolskiego z Kaliszem i Koninem oraz południową i centralną część łódzkiego.
W 1930 podzielone było na 13 powiatów ziemskich oraz 1 miejski. W skład województwa wchodziło także 46 miast (1930) i 232 gminy. Graniczyło z 3 województwami: od zachodu z poznańskim, od południa z kieleckim, od północy oraz wschodu z warszawskim, a także od południowego zachodu z Niemcami[4].
Ludność
Według pierwszego spisu powszechnego w 1921 roku województwo zamieszkiwało 2 252 769 osób[5].
Podział ludności ze względu na narodowość[5]:
Podział ludności ze względu na wyznanie[5]:
- rzymskokatolickie 1 734 117 (77%)
- mojżeszowe 326 973 (14,5%)
- ewangelickie 171 169 (7,6%)
- menonickie 12 024 (0,53%)
W roku 1926 ludność województwa zamieszkująca miasta wynosiła 38,7%. Polacy stanowili 83,2% ogółu mieszkańców, Żydzi – 12%, Niemcy – 4,6%. 77% mieszkańców łódzkiego wyznawało religię katolicką, 14,5% mojżeszową, 7,6% ewangelicką i 0,7% grekokatolicyzm.
53,8% mieszkańców województwa łódzkiego zatrudniona była w rolnictwie, 24,6% w przemyśle (głównie włókienniczy), a 8,3% w handlu.
Struktura powierzchni
Według danych z 1929 roku województwo łódzkie miało obszar 19 034 km², w tym:
- grunty orne – 65,6%
- łąki – 7,3%
- pastwiska – 5,6%
- lasy – 13,5%
- nieużytki i tereny przemysłowe – 8%
Podział administracyjny
Powiat | Miasto powiatowe | Powierzchnia km² (1929) | Ludność (1929) | Gęstość os./km² |
---|---|---|---|---|
brzeziński | Brzeziny | 1 117 | 125 029 | 111,9 |
kaliski | Kalisz | 1 480 | 180 320 | 121,8 |
kolski | Koło | 1 233 | 112 029 | 90,9 |
koniński | Konin | 1 313 | 111 415 | 84,9 |
łaski | Łask | 1 403 | 149 404 | 106,5 |
łęczycki | Łęczyca | 1 316 | 122 422 | 93,1 |
łódzki (miejski) | Łódź | 58,75 | 597 183 | 10165 |
łódzki (wiejski) | Łódź | 883 | 110 381 | 125,1 |
piotrkowski | Piotrków Trybunalski | 2 088 | 197 285 | 94,5 |
radomszczański | Radomsko | 2 113 | 169 847 | 80,4 |
sieradzki | Sieradz | 1 613 | 155 425 | 96,4 |
słupecki | Słupca | 1 070 | 83 985 | 78,5 |
turecki | Turek | 1 248 | 102 139 | 81,8 |
wieluński | Wieluń | 2 101 | 181 362 | 86,3 |
Największe miasta
Miasto | Powiat | Ludność (1929) |
---|---|---|
Łódź | łódzki (miejski) | 597 183 |
Kalisz | kaliski | 55 613 |
Piotrków Trybunalski | piotrkowski | 43 437 |
Tomaszów Mazowiecki | brzeziński | 35 484 |
Pabianice | łaski | 34 967 |
Zgierz | łódzki (wiejski) | 24 800 |
Zduńska Wola | sieradzki | 23 540 |
Radomsko | radomszczański | 20 372 |
Koło | kolski | 13 040 |
Ozorków | łęczycki | 12 589 |
Wieluń | wieluński | 11 032 |
Brzeziny | brzeziński | 10 633 |
Konin | koniński | 10 379 |
Łęczyca | łęczycki | 10 267 |
Turek | turecki | 10 073 |
Sieradz | sieradzki | 9 284 |
Podział administracyjny (1939)
Z dniem 1 kwietnia 1938 r. wyłączono z obszaru województwa łódzkiego i przyłączono do województwa poznańskiego powiaty kaliski, kolski, koniński i turecki[6].
Z dniem 1 kwietnia 1939 r. włączono w obszar województwa łódzkiego: z województwa warszawskiego powiaty: kutnowski, łowicki, rawski i skierniewicki; z województwa kieleckiego powiaty: opoczyński i konecki z wyjątkiem gmin miejskich: Skarżysko-Kamienna i Szydłowiec oraz gmin wiejskich: Bliżyn i Szydłowiec[7].
Wojewodowie
- 1919–1922 – Antoni Kamieński
- 1922–1923 – Paweł Garapich (p.o.)
- 1923–1924 – Marian Rembowski
- 1924 – Paweł Garapich
- 1925–1926 – Ludwik Darowski
- 1926 – Jan Ossoliński (p.o.)
- 1926–1933 – Władysław Jaszczołt
- 1933–1938 – Aleksander Hauke-Nowak
- 1938–1939 – Henryk Józewski
- Wicewojewodowie
- Stefan Wendorff – do 20 października 1938[8]
- Józef Jellinek – od 21 października 1938
Przypisy
- ↑ Monitor Polski z 1920 r., nr 48 z dn. 28 lutego.
- ↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7. ISSN 1643-2312.
- ↑ Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 1 .
- ↑ Skoczylas M. M. Historia medycyny a potencjał turystyczny Nadpilicza Środkowego. W: red. Magowska A., Pękacka-Falkowska K., Owecki M. Wybrane problemy historii medycyny. W kręgu epistemologii i praktyki. Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2020, s. 53-75. ISBN 978-83-65275-95-0, treść on-line
- ↑ a b c Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom II – Województwo Łódzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
- ↑ Ustawa z dnia 12 czerwca 1937 r. o zmianie granic województw: poznańskiego, pomorskiego, warszawskiego i łódzkiego. (Dz.U. z 1937 r. nr 46, poz. 350).
- ↑ Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 r. o zmianie granic województw: białostockiego, kieleckiego, lubelskiego, łódzkiego i warszawskiego. (Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240).
- ↑ Nowy wicewojewoda łódzki. Został nim p. inż. Józef Jellinek. „Ilustrowana Republika”, s. 5, nr 294 z 26 października 1938.
Media użyte na tej stronie
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Mapa de densidad de población de Polonia durante la Segunda República Polaca.
Herb województwa łódzkiego II Rzeczypospolitej
Uwaga ta grafika jest wzorowana na projektowanym herbie województwa z 1928 r. Ostateczne projekty autorstwa Zygmunta Lorenca zostały opracowane w 1929 r. Jeśli masz do nich dostęp bardzo proszę o kontakt Poznaniak
Podział administracyjny Polski od 1930.
Autor: Bastian, Licencja: CC BY 2.5
Locator map of Łódzkie Voivodeship in 1938
Autor: vector version Bastianow (Bastian), Licencja: CC BY-SA 2.5
Podział administracyjny II Rzeczypospolitej
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pałac Izraela Poznańskiego w Łodzi (Polska).