Województwo łódzkie (II Rzeczpospolita)

województwo łódzkie
województwo
1920–1939
Herb
Herb
Państwo

 II Rzeczpospolita

Data powstania

14 sierpnia 1919 / 15 lutego 1920[1]

Siedziba wojewody i sejmiku

Łódź

Wojewoda

Henryk Józewski

Powierzchnia

(1931) 19 034 km²
(1939) 20 446[2] km²

Populacja (1931)
• liczba ludności


2 632 010[3]

• gęstość

138,3 os./km²

Tablice rejestracyjne

ŁD

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Ogrodowa 15
Łódź
Podział administracyjny
Liczba powiatów miejskich

1

Liczba powiatów ziemskich

14

Liczba gmin miejskich

39

Liczba gmin wiejskich

237

Położenie na mapie II Rzeczypospolitej
Położenie na mapie Polski
Portal Polska
Województwo łódzkie w szczegółowych danych statystycznych spisu powszechnego z 30.IX.1921 i spisu powszechnego z 9. XII. 1931 r.
Województwo łódzkie - oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1921
Skorowidz miejscowości 1921 – szczegółowe dane GUS spisu powszechnego 1921 – województwo łódzkie
Województwo łódzkie- oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1931
Podział administracyjny Polski po 1938
Podział Polski na powiaty (1930) – woj.łódzkie zaznaczone kolorem czerwonym
Urząd Wojewódzki Łódzki w Łodzi – widok współczesny

Województwo łódzkiewojewództwo II Rzeczypospolitej istniejące w latach 1919–1939 ze stolicą w Łodzi.

Województwo łódzkie (do 1938) obejmowało wschodnią część obecnego województwa wielkopolskiego z Kaliszem i Koninem oraz południową i centralną część łódzkiego.

W 1930 podzielone było na 13 powiatów ziemskich oraz 1 miejski. W skład województwa wchodziło także 46 miast (1930) i 232 gminy. Graniczyło z 3 województwami: od zachodu z poznańskim, od południa z kieleckim, od północy oraz wschodu z warszawskim, a także od południowego zachodu z Niemcami[4].

Ludność

Według pierwszego spisu powszechnego w 1921 roku województwo zamieszkiwało 2 252 769 osób[5].

Podział ludności ze względu na narodowość[5]:

Podział ludności ze względu na wyznanie[5]:

W roku 1926 ludność województwa zamieszkująca miasta wynosiła 38,7%. Polacy stanowili 83,2% ogółu mieszkańców, Żydzi – 12%, Niemcy – 4,6%. 77% mieszkańców łódzkiego wyznawało religię katolicką, 14,5% mojżeszową, 7,6% ewangelicką i 0,7% grekokatolicyzm.

53,8% mieszkańców województwa łódzkiego zatrudniona była w rolnictwie, 24,6% w przemyśle (głównie włókienniczy), a 8,3% w handlu.

Struktura powierzchni

Według danych z 1929 roku województwo łódzkie miało obszar 19 034 km², w tym:

  • grunty orne – 65,6%
  • łąki – 7,3%
  • pastwiska – 5,6%
  • lasy – 13,5%
  • nieużytki i tereny przemysłowe – 8%

Podział administracyjny

Podział na powiaty w latach 1919–1938
PowiatMiasto
powiatowe
Powierzchnia
km² (1929)
Ludność
(1929)
Gęstość
os./km²
brzezińskiBrzeziny1 117125 029111,9
kaliskiKalisz1 480180 320121,8
kolskiKoło1 233112 02990,9
konińskiKonin1 313111 41584,9
łaskiŁask1 403149 404106,5
łęczyckiŁęczyca1 316122 42293,1
łódzki (miejski)Łódź58,75597 18310165
łódzki (wiejski)Łódź883110 381125,1
piotrkowskiPiotrków Trybunalski2 088197 28594,5
radomszczańskiRadomsko2 113169 84780,4
sieradzkiSieradz1 613155 42596,4
słupeckiSłupca1 07083 98578,5
tureckiTurek1 248102 13981,8
wieluńskiWieluń2 101181 36286,3

Największe miasta

Największe miasta województwa łódzkiego
MiastoPowiatLudność
(1929)
Łódźłódzki (miejski)597 183
Kaliszkaliski55 613
Piotrków Trybunalskipiotrkowski43 437
Tomaszów Mazowieckibrzeziński35 484
Pabianicełaski34 967
Zgierzłódzki (wiejski)24 800
Zduńska Wolasieradzki23 540
Radomskoradomszczański20 372
Kołokolski13 040
Ozorkówłęczycki12 589
Wieluńwieluński11 032
Brzezinybrzeziński10 633
Koninkoniński10 379
Łęczycałęczycki10 267
Turekturecki10 073
Sieradzsieradzki9 284

Podział administracyjny (1939)

Z dniem 1 kwietnia 1938 r. wyłączono z obszaru województwa łódzkiego i przyłączono do województwa poznańskiego powiaty kaliski, kolski, koniński i turecki[6].

Z dniem 1 kwietnia 1939 r. włączono w obszar województwa łódzkiego: z województwa warszawskiego powiaty: kutnowski, łowicki, rawski i skierniewicki; z województwa kieleckiego powiaty: opoczyński i konecki z wyjątkiem gmin miejskich: Skarżysko-Kamienna i Szydłowiec oraz gmin wiejskich: Bliżyn i Szydłowiec[7].

Wojewodowie

Wicewojewodowie

Przypisy

  1. Monitor Polski z 1920 r., nr 48 z dn. 28 lutego.
  2. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7. ISSN 1643-2312.
  3. Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 1.
  4. Skoczylas M. M. Historia medycyny a potencjał turystyczny Nadpilicza Środkowego. W: red. Magowska A., Pękacka-Falkowska K., Owecki M. Wybrane problemy historii medycyny. W kręgu epistemologii i praktyki. Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2020, s. 53-75. ISBN 978-83-65275-95-0, treść on-line
  5. a b c Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom II – Województwo Łódzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
  6. Ustawa z dnia 12 czerwca 1937 r. o zmianie granic województw: poznańskiego, pomorskiego, warszawskiego i łódzkiego. (Dz.U. z 1937 r. nr 46, poz. 350).
  7. Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 r. o zmianie granic województw: białostockiego, kieleckiego, lubelskiego, łódzkiego i warszawskiego. (Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240).
  8. Nowy wicewojewoda łódzki. Został nim p. inż. Józef Jellinek. „Ilustrowana Republika”, s. 5, nr 294 z 26 października 1938. 

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
POL województwo łódzkie II RP COA.svg
Herb województwa łódzkiego II Rzeczypospolitej
Uwaga ta grafika jest wzorowana na projektowanym herbie województwa z 1928 r. Ostateczne projekty autorstwa Zygmunta Lorenca zostały opracowane w 1929 r. Jeśli masz do nich dostęp bardzo proszę o kontakt Poznaniak
II RP adm.png
Podział administracyjny Polski od 1930.
Poland Voivodeships adminstrative division 1938 Łódź Voivodeship.svg
Autor: Bastian, Licencja: CC BY 2.5
Locator map of Łódzkie Voivodeship in 1938
II RP.svg
Autor: vector version Bastianow (Bastian), Licencja: CC BY-SA 2.5
Podział administracyjny II Rzeczypospolitej
Łódź - Pałac Izraela Poznańskiego.jpg
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pałac Izraela Poznańskiego w Łodzi (Polska).