Województwo lubelskie (1944–1975)

Województwo lubelskie
województwo
1944–1975
Państwo PRL
Data powstania1944
Data likwidacji1975
Siedziba wojewody i sejmikuLublin
Powierzchnia24 876 km²
Populacja (31 XII 1974)
• liczba ludności

1960 tys.
• gęstość79 os./km²
Podział administracyjny
Liczba powiatów miejskich3
Liczba powiatów22
Położenie na mapie Polski
POL województwo lubelskie 1950.svg
Portal Polska
Województwo lubelskie w latach 1944-1950

Województwo lubelskie – jedno z województw istniejących w Polsce w latach 1944–1975.

W miesiąc po rozpoczęciu swojej działalności PKWN wydał Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 21 sierpnia 1944 r. o trybie powołania władz administracji ogólnej I i II instancji (Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8), który wszedł w życie 22 sierpnia 1944. W dekrecie tym (art. 11) zniesiono strukturę administracyjną wprowadzoną przez Niemcy i przywrócono przedwojenny podział administracyjny Polski. W owym czasie front przebiegał na linii Wisły i Narwi, a pod formalną władzą PKWN pozostawało w całości jedynie województwo lubelskie. 9 sierpnia 1945 fragment województwa lwowskiego włączono do województwa lubelskiego Dz.U. z 1945 r. nr 26, poz. 160[1]

W skład województwa wchodziło w 1946 roku 16 powiatów: miasto Lublin, bialski, biłgorajski, chełmski, hrubieszowski, kraśnicki, krasnostawski, lubartowski, lubelski, łukowski, puławski, radzyński, siedlecki, tomaszowski, włodawski, zamojski. Głównymi miastami były: Biała Podlaska, Biłgoraj, Chełm, Dęblin, Hrubieszów, Krasnystaw, Kraśnik, Lubartów, Łęczna, Łuków, Włodawa, Puławy, Siedlce, Zamość.

Ludność

DataLiczba mieszkańców
ogółemmiejska (%)wiejska (%)
14 II 1946 (spis sumaryczny)[2]1 889 650310 946 (16,46%)1 578 704 (83,54%)
3 XII 1950 (spis powszechny)[3]1 610 068285 195 (17,71%)1 324 873 (82,29%)
31 XII 1956[4]1744 tys.366 tys. (21%)1378 tys. (79%)
6 XII 1960 (spis powszechny)[5]1 801 384444 645 (24,68%)1 356 739 (75,32%)
31 XII 1963[6]1876 tys.482 tys. (25,7%)1394 tys. (74,3%)
31 XII 1965[7]1900,5 tys.b.d.b.d.
8 XII 1970 (spis powszechny)[8]1 925 537595 547 (30,93%)1 329 990 (69,07%)
31 XII 1971[9]1931,7 tys.607,8 tys. (31,5%)1323,9 tys. (68,5%)
31 XII 1972[10]1945,8 tys.625,5 tys. (32,1%)1320,3 tys. (67,9%)
31 XII 1973[11]1948 tys.642 tys. (33%)1306 tys. (67%)
31 XII 1974[12]1960 tys.660 tys. (33,6%)1300 tys. (66,4%)

Podział administracyjny

1946

PowiatPowierzchnia

(km²)[13]

Liczba ludności

14 II 1946[14]

ogółemna km²
bialski2122113 27153
biłgorajski172084 21849
chełmski1975127 06364
hrubieszowski2164123 28757
krasnostawski1521128 92285
kraśnicki1960137 96870
lubartowski138998 25571
lubelski1889158 03984
Lublin (miejski)3099 4003313
łukowski1762121 13469
puławski1618139 42986
radzyński162189 03755
siedlecki1988136 00268
tomaszowski1995115 84958
włodawski232682 21535
zamojski1662135 56182

1973

Źródło:[15]

PowiatPowierzchnia

(km²)

Liczba ludności

31 XII 1972

MiastaGminySiedziba
ogółem (tys.)na km²ogółemw tym posiadające wspólną radę narodową z gminami
bełżycki47940,384105Bełżyce
bialski1941109,3562111Biała Podlaska
biłgorajski168592,6551012Biłgoraj
bychawski56241,173117Bychawa
Chełm (miejski)3541,111841nd.nd.Chełm
chełmski183694,1511012
hrubieszowski1724102,7601011Hrubieszów
janowski80144,556106Janów Lubelski
krasnostawski1491108,1731011Krasnystaw
kraśnicki1267110,9882011Kraśnik
lubartowski126987,9692111Lubartów
lubelski1124121,81082111Lublin
Lublin (miejski)9424926481nd.nd.
łukowski1498102,4682110Łuków
opolsko-lubelski70156,781217Opole Lubelskie
parczewski97940,441107Parczew
puławski1035117,11133210Puławy
radzyński153894,3613110Radzyń Podlaski
tomaszowski159597,4611012Tomaszów Lubelski
włodawski167752,7311011Włodawa
zamojski1517104,9691114Zamość
Zamość (miejski)2936,512701nd.nd.

Przypisy

  1. W powojennej Polsce znalazły się m.in. fragmenty powiatów rawskiego i sokalskiego z przedwojennego województwa lwowskiego. Zgodnie z rozporządzeniem z 9 sierpnia 1945 fragment powiatu rawskiego (gmina Tarnoszyn) został włączony do województwa lubelskiego. Brak jest natomiast źródeł stwierdzających kiedy do województwa lubelskiego zostały włączone inne fragmenty powiatu rawskiego i fragment powiatu sokalskiego (najprawdopodobniej włączenie powiatu sokalskiego nastąpiło tuż przed włączeniem gminy Tarnoszyn, gdyż w przeciwnym razie powiat sokalski byłby eksklawą ówczesnego polskiego fragmentu województwa lwowskiego)
  2. Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 8 (s. 24 dokumentu PDF).
  3. Narodowy Spis Powszechny z dnia 3 grudnia 1950 r. Struktura zawodowa i demograficzna ludności. Indywidualne gospodarstwa rolne. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1954, s. 3 (s. 8 dokumentu PDF).
  4. Rocznik statystyczny 1957, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1957, s. 7 (s. 46 dokumentu PDF).
  5. Spis Powszechny z dnia 6 grudnia 1960 r. Wyniki ostateczne. Ludność, gospodarstwa domowe. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1965, s. 6 i 7 (strony 5 i 6 dokumentu PDF).
  6. Rocznik polityczny i gospodarczy 1964, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 32.
  7. Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. t. 9, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 5.
  8. Narodowy Spis Powszechny 8 XII 1970. Struktura demograficzna i zawodowa ludności, gospodarstwa domowe. Polska. Wyniki ostateczne, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1972, s. 3, 5 i 6 (strony 59, 61 i 62 dokumentu PDF).
  9. Rocznik statystyczny 1972, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1972, s. 74.
  10. Rocznik polityczny i gospodarczy 1973, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 37.
  11. Rocznik polityczny i gospodarczy 1974, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1975, s. 85.
  12. Encyklopedia powszechna PWN, t. 3, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 577.
  13. Rocznik Statystyczny 1947, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 15 (s. 32 dokumentu PDF).
  14. Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 32-35 (s. 48-51 dokumentu PDF).
  15. Polska. Zarys encyklopedyczny, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 721.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
POL województwo lubelskie 1950.svg
Autor: Swohmeck, Licencja: CC BY-SA 2.5
Położenie województwa lubelskiego (1950 - 1975) na mapie Polski.
POL województwo lubelskie 1946.svg
Autor: Yarl TalkPL (based on Swohmeck's map), Licencja: CC BY-SA 2.5
Województwo lubelskie (years 1946 - 1950).