Województwo lubuskie

Województwo lubuskie
województwo
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Kod ISO 3166-2

PL-08

TERYT

08

Siedziba wojewody

Gorzów Wielkopolski

Wojewoda

Władysław Dajczak

Siedziba sejmiku

Zielona Góra

Marszałek

Elżbieta Polak

Powierzchnia (2017[1])

13 987,93 km²

Populacja (30 czerwca 2022)
• liczba ludności


982 655[2]

• gęstość

70,25 os./km²

Urbanizacja

64,89

Tablice rejestracyjne

F

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. K. Jagiellończyka 8
66–400 Gorzów Wielkopolski
Adres Urzędu Marszałkowskiego:
ul. Podgórna 7
65–057 Zielona Góra
Podział administracyjny
Plan województwa lubuskiego
Liczba miast na prawach powiatu

2

Liczba powiatów

12

Liczba gmin miejskich

9

Liczba gmin miejsko-wiejskich

34

Liczba gmin wiejskich

39

Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie Polski
Strona Urzędu Wojewódzkiego
Strona Urzędu Marszałkowskiego
Portal Polska

Województwo lubuskiewojewództwo w zachodniej Polsce, utworzone w 1999 roku – w wyniku reformy administracyjnej – z większości terytoriów dawnych województw: gorzowskiego i zielonogórskiego oraz niewielkiej części leszczyńskiego, a funkcjonujące od 1 stycznia 1999. Siedzibą wojewody jest Gorzów Wielkopolski, zaś władz samorządu województwa – Zielona Góra[3].

Od północy graniczy z woj. zachodniopomorskim, od wschodu – z woj. wielkopolskim, od południa – z woj. dolnośląskim, a od zachodu – z Niemcami (Brandenburgia i Saksonia). Według danych na 31 grudnia 2018, obejmuje obszar o powierzchni 13 987,93 km²[1], a jego populacja wynosi około 1 mln mieszkańców[4] według danych z 30 czerwca 2020 (co czyni je drugim po województwie opolskim najmniej liczebnym województwem w Polsce)[5]. Posiada największą lesistość w kraju (49%).

Nazwa województwa wywodzi się od krainy historycznejziemi lubuskiej. W skład województwa wchodzą ziemie czterech krain historycznych – ziemi lubuskiej, Dolnego Śląska, Wielkopolski, Łużyc Dolnych[6]. Pomimo nazwy nie zawiera Lubusza, znajdującego się na terytorium Niemiec.

Historia

Województwa z lat 1975–1998 z granicą obecnego województwa lubuskiego

1945–1998

6 lipca 1950, w wyniku reformy administracyjnej, z zachodniej części województwa poznańskiego i fragmentu województwa wrocławskiego utworzono województwo zielonogórskie[7], pokrywające się w przybliżeniu z granicami obecnego woj. lubuskiego (w jego skład weszły historyczne ziemie Dolnego Śląska, Dolnych Łużyc, zachodniej Wielkopolski i wschodniej części ziemi lubuskiej). Reforma administracyjna z 1975 doprowadziła do podziału dawnego województwa zielonogórskiego na województwo gorzowskie i nowe województwo zielonogórskie, które istniały do 31 grudnia 1998.

Reforma z 1998

Według pierwotnego projektu reformy prof. Kuleszy dawne województwa gorzowskie i zielonogórskie miały zostać podzielone między województwo zachodniopomorskie (Gorzów Wlkp.), dolnośląskie (Zielona Góra) oraz wielkopolskie. Spotkało się to ze sprzeciwem ze strony dotychczasowych władz regionalnych, które w reakcji zaczęły opracowywać dokumenty uzasadniające dalsze istnienie województwa gorzowskiego oraz zielonogórskiego, przy czym w przypadku Zielonej Góry zadaniem tym zajął się tzw. zespół ds. argumentów, powołany przez wojewodę Mariana Miłka, natomiast w Gorzowie Wielkopolskim obroną koncepcji 25 województw z gorzowskim włącznie zajmowało się Gorzowskie Stowarzyszenie Regionalne[8].

10 lutego 1998 roku doszło do spotkania 17 przedstawicieli województwa gorzowskiego i 14 reprezentantów województwa zielonogórskiego w międzyrzeckim ratuszu, mającego na celu omówienie możliwej współpracy między obiema stronami w zakresie obrony swoich jednostek. W toku zebrania zaczęto przedyskutowywać kształt przyszłego wspólnego województwa, chociaż większość przedstawicieli strony gorzowskiej preferowała wizję posiadania osobnego województwa gorzowskiego (w przypadku zielonogórzan panowała jednomyślność odnośnie powołania wspólnego województwa)[9]. Na tym też spotkaniu po raz pierwszy zaproponowano podział kompetencji, polegający na umiejscowieniu urzędu wojewódzkiego w Gorzowie, a sejmiku z urzędem marszałkowskim w Zielonej Górze[8].

4 marca 1998 (według innych źródeł 25 lutego 1998 roku[9]) powołane do życia zostało Stowarzyszenie na rzecz Promocji i Powołania Województwa Lubuskiego, którego celem również było przekonanie władz warszawskich co do idei powołania samodzielnego województwa w środkowo-zachodniej Polsce, a także promowanie wydarzeń, do jakich dochodzi w regionie[9]. Organizacja ta liczyła 167 członków, a jej prezesem została Stanisława Czereda[8].

Drugim kluczowym zebraniem lokalnych polityków było spotkanie 18 regionalnych parlamentarzystów w Paradyżu (dzisiejszym Gościkowie), które zwieńczone zostało podpisaniem 13 marca 1998 roku tzw. ugody paradyskiej, zwanej też porozumieniem paradyskim[8] lub ugodą zielonogórsko-gorzowską[10]. Ugoda ta była ponadpartyjnym wyrazem poparcia dla idei powstania województwa lubuskiego, opartym o takie argumenty jak potencjał gospodarczy regionu, jego infrastrukturalna spójność, poczucie tożsamości regionalnej oraz zdolność obydwu przyszłych stolic województwa do podziału zadań i wzajemnej współpracy[11][10].

31 maja 1998 roku, w reakcji na nagłe oświadczenie sejmowych komisji administracji i samorządu terytorialnego o pozostaniu przy koncepcji utworzenia wyłącznie 12 województw, Stowarzyszenie na rzecz Promocji i Powołania Województwa Lubuskiego, z pomocą swoich członków oraz chętnej młodzieży, zorganizowało blokadę międzynarodowej drogi Poznań-Świecko i przejścia granicznego Gubin-Guben. W trakcie protestu demonstranci mieli ze sobą transparenty z takimi hasłami jak „Rząd dzieli nas jak koloniści Afrykę”, „Unia Wolności za bardzo się gości” czy „AWS anty-Lubuski jest”[9]. Dodatkowo do 2 czerwca udało się zebrać od 110[9] do 120[8] tysięcy podpisów pod projektem ustawy obywatelskiej Stowarzyszenia, będącym dowodem na masowość poparcia dla powołania województwa (był to pierwszy dokument obywatelski w III RP, któremu udało się przekroczyć wymagany próg 100 tysięcy podpisów)[9].

Ostatecznie rząd okazał się niezdolny do przeprowadzenia swego projektu (w wyniku zawetowania ustawy przez prezydenta) i konieczne stało się utworzenie kolejnych województw, w tym lubuskiego. Jego nazwa pochodzi od historycznej miejscowości Lubusz (obecnie: Lebus w Niemczech), będącej administracyjnym i kulturalnym centrum ziemi lubuskiej w średniowieczu, w tym siedzibą diecezji lubuskiej. Sami Niemcy zaś nazywają ziemię lubuską Lebuser Land lub Neumark (Nowa Marchia), albo rzadziej Ostbrandenburg (Wschodnia Brandenburgia).

20 listopada 1998 roku pierwszy marszałek województwa lubuskiego, Andrzej Bocheński, otrzymał w Pałacu Belwederskim akt założycielski województwa lubuskiego z rąk prezydenta Kwaśniewskiego[12].

Geografia

Mapa fizyczna obszaru województwa

Według danych z 1 stycznia 2017 powierzchnia województwa wynosiła 13 987,93 km², co stanowi 4,5% powierzchni Polski[1].

Lesistość województwa wynosi 49%[13]. Według danych z 31 grudnia 2012 w woj. lubuskim lasy obejmowały powierzchnię 687,2 tys. ha, co stanowiło 49,1% jego powierzchni. 4,6 tys. ha lasów znajdowało się w obrębie parków narodowych[14].

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w zachodniej Polsce i graniczy z[15]:

oraz z województwami:

Wąwozy wiechlicko-cieciszowskie w gminie Szprotawa

Położenie fizycznogeograficzne

Charakterystyczny dla krajobrazu województwa jest układ naprzemianległych obniżeń pradolin i pasów wysoczyznowych wytworzony w wyniku ostatniego zlodowacenia. Jego zasięg wyznacza linia biegnąca przez Gubin, Lubsko, Zieloną Górę i Sławę. Obszary położone na południe od tej linii zostały ukształtowane podczas zlodowacenia środkowoeuropejskiego, które spowodowało dość dużą różnorodność krajobrazu. Na północy Kotlina Gorzowska graniczy z Równiną Gorzowską, Pojezierzem Dobiegniewskiem, Równiną Drawską, Pojezierzem Wałeckim, od południa z Pojezierzem: Łagowskim i Poznańskim, od wschodu z Pojezierzem Chodzieskim, a na zachodzie łączy się z Kotliną Freienwaldzką. Długość Kotliny Gorzowskiej wynosi 120 km, szerokość do 35 km, powierzchnia obejmuje 3740 km². W jej skład wchodzą 4 subregiony:

  • Dolina Dolnej Noteci,
  • Obornicka Dolina Warty,
  • Dolina Dolnej Warty,
  • Międzyrzecze Warty i Noteci.

Topografia

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 195 km, to jest 1°45′38″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 128 km, co w mierze kątowej daje 1°52′57″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Ukształtowanie powierzchni ma charakter wybitnie nizinny.

Najwyższym punktem jest wierzchołek Gołębiej (pot. Góry Żarskiej) – 226,9 m n.p.m. w pasie Wzniesień Żarskich.

Podział administracyjny

Województwo lubuskie jest podzielone na 12 powiatów i 2 miasta na prawach powiatu. Na jego terenie funkcjonują 82 gminy: 9 gmin miejskich (w tym dwie tożsame z miastami na prawach powiatu), 34 gminy miejsko-wiejskie i 39 gmin wiejskich. W czterech przypadkach (Gubin, Nowa Sól, Żagań, Żary) istnieją zarówno gminy miejskie: GM Gubin, GM Nowa Sól, GM Żagań, GM Żary, jak i wiejskie (obwarzankowe): GW Gubin, GW Nowa Sól, GW Żagań, GW Żary. W województwie lubuskim są 43 miejscowości, posiadające status miasta (nadane prawa miejskie).

Największym powiatem województwa jest powiat żarski, którego powierzchnia wynosi 1392,78 km², a najmniejszym powiat wschowski 624,20 km². Największą gminą województwa jest gmina Drezdenko 399,91 km², a najmniejszą gmina miejska Łęknica 16,43 km²[16].

Wyłączając miasta na prawie powiatu (Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra) według danych z 30 czerwca 2020 powiatem o największej liczbie mieszkańców jest powiat żarski – 95,8 tys. osób, a powiatem o najmniejszej liczbie mieszkańców jest powiat sulęciński – 35,1 tys. osób. Wyłączając miasta na prawach powiatu, gminą o największej liczbie mieszkańców jest gmina miejska Nowa Sól – 38,6 tys. osób, a gminą o najmniejszej liczbie mieszkańców jest gmina Wymiarki – 2 288 osób[5].

HerbFlagaPowiat / miasto na prawach powiatuPowierzchnia
[km²]
Ludność
(30 czerwca 2020)
Gęstość zaludnieniaLokata w Polsce według powierzchniLokata w Polsce według ludnościWydatki budżetu 2012[17]
[mln zł]
Dochody budżetu 2012[17]
[mln zł]
Zadłużenie samorządu względem dochodów 2012[17]
[%]
Przeciętna stopa bezrobocia
(30 czerwca 2014)[18]
POL powiat gorzowski COA.svgFlaga powiatu gorzowskiegopowiat gorzowski1214,2372.054598416946,850,155,8%10,7%
POL powiat krośnieński (lubuski) COA.svgFlaga powiatu krośnieńskiego (województwo lubuskie)powiat krośnieński1391,2554.706395121950,654,034,0%20,9%
POL powiat międzyrzecki COA.svgFlaga powiatu międzyrzeckiegopowiat międzyrzecki1387,6157.3744215220553,554,217,3%20,8%
POL powiat nowosolski COA.svgFlaga powiatu nowosolskiegopowiat nowosolski770,7386.01411219210974,376,938,2%21,9%
POL powiat słubicki COA.svgPOL powiat słubicki flag.svgpowiat słubicki999,2946.8974712926040,140,558,1%10,8%
POL powiat strzelecko drezdenecki COA.svgFlaga powiatu strzelecko-drezdeneckiegopowiat strzelecko-drezdenecki1247,8648.855397524439,240,843,6%22,8%
POL powiat sulęciński COA.svgFlaga powiatu sulęcińskiegopowiat sulęciński1177,8035.110309030236,435,454,7%14,3%
POL powiat świebodziński COA.svgFlaga powiatu świebodzińskiegopowiat świebodziński936,5755.6785914422055,457,739,6%11,4%
POL powiat wschowski COA.svgFlaga powiatu wschowskiegopowiat wschowski624,2038.7876224429135,034,048,8%13,7%
POL powiat zielonogórski COA.svgFlaga powiatu zielonogórskiegopowiat zielonogórski1350,1975.64656329466,966,340,3%14,0%
POL powiat żagański COA.svgPOL powiat żagański flag.svgpowiat żagański1131,7878.634699812264,665,640,3%22,1%
Herb powiatu żarskiegoFlaga powiatu żarskiegopowiat żarski1392,7895.80169508391,889,248,2%14,0%
POL Gorzów Wielkopolski COA.svgPOL Gorzów Wielkopolski flag.svgGorzów Wielkopolski (m.np.p.)85,72123.34114393028420,9438,442,6%7,0%
POL Zielona Góra COA.svgPOL Zielona Góra flag.svgZielona Góra (m.np.p.)278,79141.2805074632513,2493,543,3%7,4%

Demografia

Według danych z 30 czerwca 2022 województwo liczyło 982 655 mieszkańców[4]

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób%osób%osób%
populacja982 655100505 46651477 18949
powierzchnia13 987,93 km²
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
703634

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2022[2]):

 OgółemKobietyMężczyźni
 osób%osób%osób%
Ogółem982 655100505 46651,44477 18948,56
Miasto632 50764,37331 08833,69301 41930,67
Wieś350 14835,63174 37817,75175 77017,89

Piramida wieku mieszkańców woj. lubuskiego w 2014 roku[19]:

Piramida wieku Lubuskie.png

Religia

Administracja i polityka

Samorząd województwa

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Lubuskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Zielona Góra. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków, z przewodniczącym mu marszałkiem.

Marszałkowie Województwa Lubuskiego:

Podział mandatów w Sejmiku Woj. Lubuskiego (2018)[24]
Komitet WyborczyLiczba radnych
KW Platforma.Nowoczesna Koalicja Obywatelska
11/30
KW Prawo i Sprawiedliwość
9/30
KWW Bezpartyjni Samorządowcy
4/30
KW Polskie Stronnictwo Ludowe
4/30
KW SLD Lewica Razem
2/30

Administracja rządowa

Siedziba Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp.

Przedstawicielem Rady Ministrów, będącym terytorialnym organem administracji rządowej jest Wojewoda Lubuski, powoływany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Gorzów Wielkopolski[25], gdzie znajduje się Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim. W ramach urzędu działa także delegatura Zielonej Górze[26].

Wojewodowie Lubuscy:

Polityka

Mieszkańcy województwa wybierają łącznie 12 posłów na Sejm w jednym okręgu wyborczym nr 8. Mieszkańcy wybierają 3 senatorów w jednomandatowych okręgach wyborczych: nr 20, nr 21, nr 22.

Do Parlamentu Europejskiego są wybierani 4 posłowie z okręgu wyborczego nr 13, który obejmuje także województwo zachodniopomorskie.

Współpraca międzynarodowa

Umowy, porozumienia i oświadczenia o współpracy:

  1. Brandenburgia (Niemcy) – od 12 stycznia 2000 r.
  2. Obwód pskowski (Rosja) – od 16 stycznia 2002 r.
  3. Obwód iwanofrankiwski (Ukraina) – od 16 września 2002 r.
  4. Abruzja (Włochy) – od 2 lipca 2003 r.
  5. Hajnan (Chiny) – od 24 lutego 2006 r.
  6. Kiszyniów (Mołdawia) – od 14 marca 2007 r.
  7. Obwód homelski (Białoruś) – od 7 grudnia 2007 r.
  8. Obwód sumski (Ukraina) – od 7 grudnia 2007 r.
  9. Kraj nitrzański (Słowacja) – od 17 kwietnia 2008 r.
  10. Departament Lot (Francja) – od 17 października 2008 r.
  11. Saksonia (Niemcy) – od 19 listopada 2008 r.
  12. Obwód wołogodzki (Rosja) – od 2 czerwca 2011 r.

Gospodarka

W 2012 r. produkt krajowy brutto województwa lubuskiego wynosił 35,7 mld zł, co stanowiło 2,2% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 33,9 tys. zł (83,1% średniej krajowej), co plasowało lubuskie na 9. miejscu względem innych województw[27].

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. lubuskim wynosiła 24,6 mld zł, co stanowiło 2,5% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w lubuskim wynosiła 3,1 mld zł, co stanowiło 2,0% tej sprzedaży Polski[28].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. lubuskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3140,74 zł, co lokowało je na 14. miejscu względem wszystkich województw[29].

W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 63,8 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 16,3% do aktywnych zawodowo[30].

Według danych z 2011 r. 3,2% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. lubuskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[31].

Ludność i miasta

W województwie lubuskim są 43 miasta, w tym 2 miasta na prawach powiatu. Liczba ludności – według stanu na 30 czerwca 2019[5], powierzchnia – według stanu na 30 czerwca 2014. Wytłuszczone zostały miasta na prawach powiatu.

MiastoPowiatPowierzchnia
(w ha)
Powierzchnia
(w km²)
Ludność ogółemGęstość zaludnienia
POL Babimost COA.svg Babimostpowiat zielonogórski365339261309
POL Bytom Odrzański COA.svg Bytom Odrzańskipowiat nowosolski230243072166
POL Cybinka COA.svg Cybinkapowiat słubicki52962749459
POL Czerwieńsk COA.svg Czerwieńskpowiat zielonogórski93694041451
POL Dobiegniew COA.svg Dobiegniewpowiat strzelecko-drezdenecki56963061515
POL Drezdenko COA.svg Drezdenkopowiat strzelecko-drezdenecki10721110 122926
POL Gorzów Wielkopolski COA.svg Gorzów Wielkopolskim.n.p.p. Gorzów Wielkopolski857286123 6911441
POL Gozdnica COA.svg Gozdnicapowiat żagański2388243036128
POL Gubin COA.svg Gubinpowiat krośnieński20682116 619795
POL Iłowa COA.svg Iłowapowiat żagański918103892391
POL Jasień COA.svg Jasieńpowiat żarski47954309866
POL Kargowa COA.svg Kargowapowiat zielonogórski45553769751
POL Kostrzyn nad Odrą COA.svg Kostrzyn nad Odrąpowiat gorzowski46144617 778386
POL Kożuchów COA.svg Kożuchówpowiat nowosolski594694321582
POL Krosno Odrzańskie COA.svg Krosno Odrzańskiepowiat krośnieński815811 3191422
POL Lubniewice COA.svg Lubniewicepowiat sulęciński1211122059170
POL Lubsko COA.svg Lubskopowiat żarski12511313 9211077
POL Łęknica COA.svg Łęknicapowiat żarski1643162478155
POL Małomice COA.svg Małomicepowiat żagański53753467698
POL Międzyrzecz COA.svg Międzyrzeczpowiat międzyrzecki10261017 9941810
POL Nowa Sól COA.svg Nowa Sólpowiat nowosolski21802238 7631766
POL Nowe Miasteczko COA.svg Nowe Miasteczkopowiat nowosolski32932756923
POL Nowogród Bobrzański COA.svg Nowogród Bobrzańskipowiat zielonogórski1463155165346
POL Ośno Lubuskie COA.svg Ośno Lubuskiepowiat słubicki80183951494
POL Otyń COA.svg Otyńpowiat nowosolski78681615200
POL Rzepin COA 1.svg Rzepinpowiat słubicki1142116529597
POL Skwierzyna COA.svg Skwierzynapowiat międzyrzecki3589369671269
POL Sława COA.svg Sławapowiat wschowski1431144321308
POL Słubice COA.svg Słubicepowiat słubicki19211916 705883
POL Strzelce Krajeńskie COA.svg Strzelce Krajeńskiepowiat strzelecko-drezdenecki494599501994
POL Sulechów COA.svg Sulechówpowiat zielonogórski688716 8312418
POL Sulęcin COA.svg Sulęcinpowiat sulęciński856910 1171129
POL Szlichtyngowa COA.svg Szlichtyngowapowiat wschowski15521278644
POL Szprotawa COA.svg Szprotawapowiat żagański10951111 8201083
POL Świebodzin COA.svg Świebodzinpowiat świebodziński16931721 7361280
POL Torzym COA.svg Torzympowiat sulęciński91192526280
POL Trzciel COA.svg Trzcielpowiat międzyrzecki30432391796
POL Witnica COA.svg Witnicapowiat gorzowski82486747845
POL Wschowa COA.svg Wschowapowiat wschowski839813 8751744
POL Zbąszynek COA.svg Zbąszynekpowiat świebodziński290350201674
POL Zielona Góra COA.svg Zielona Góram.n.p.p. Zielona Góra27832278140 874505
POL Żagań COA.svg Żagańpowiat żagański40384025 731645
POL Żary COA.svg Żarypowiat żarski33493337 5021142

Ośrodki akademickie

Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Collegium Polonicum w Słubicach
Uniwersytet Zielonogórski – budynek Wydziału Matematyki, Informatyki I Ekonometrii oraz Wydziału Fizyki i Astronomii

Gorzów Wielkopolski

Słubice

Sulechów

Zielona Góra

Żary

Pozostałe

Bezpieczeństwo publiczne

W województwie lubuskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Gorzowie Wielkopolskim i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997[32].

Obsługą zgłoszeń alarmowych kierowanych do numeru 999 z terenu województwa lubuskiego zajmuje się Dyspozytornia Medyczna, która znajduje się w Gorzowie Wielkopolskim[32].

Obsługą zgłoszeń alarmowych kierowanych do numeru 998 zajmuje się Państwowa Straż Pożarna[32].

Ochrona przyrody

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Potok Sucha w Gminie Szprotawa

Parki narodowe

Parki krajobrazowe

Obszary Chronionego Krajobrazu

W granicach województwa w 2019 roku wyznaczonych było 38 obszarów chronionego krajobrazu, gdzie ochroną objęto 416850 ha. Najwięcej tego typu form znajduje się w dolinach rzecznych[34].

Rezerwaty przyrody

Według stanu na 2019 w województwie występowało 67 rezerwatów przyrody[35]. Najstarszy Bukowa Góra powołano w 1954 roku[36].

Pomniki przyrody

W 2019 r. na obszarze województwa znajdowało się 1397 pomników przyrody. Wśród nich najliczniejszą grupę stanowiły pojedyncze drzewa (1091), grupy drzew (208), głazy narzutowe (39), aleje przydrożne (22) i 39 innych obiektów[37]. Do najbardziej rozpoznawalnych należą: Dąb Chrobry, Wiąz Wiedźmin, Sosna Waligóra, Sosna Rzepicha, głaz Flins.

Stanowiska dokumentacyjne, Użytki ekologiczne, Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe

W 2019 r. w granicach województwa znajdowały się 2 stanowiska dokumentacyjne, 407 użytków ekologicznych oraz 16 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych[38].

Zobacz też

Transport

Ratusz w Świebodzinie
Zespół zamkowy w Międzyrzeczu
Ruiny gubińskiej fary i ratusz
Rynek w Bytomiu Odrzańskim
Zespół klasztorny opactwa cysterskiego w Paradyżu

Transport drogowy

Według danych na dzień 31 grudnia 2015, na terenie województwa lubuskiego było 14 975,7 km dróg publicznych, w tym: 906,2 km dróg krajowych (z czego 89,2 km autostrad i 142,4  km dróg ekspresowych), 1 604,9 km dróg wojewódzkich, 4 151,5 km powiatowych i 8 313,1 km gminnych[39].

Drogi krajowe w województwie lubuskim[40][41]
DrogaTrasaObecna długość w województwieUwagi
A2E30 granica państwa z Niemcami NiemcyŚwieckoPoznańŁódźWarszawa (węzełKonotopa") – ... – Warszawa (węzeł "Lubelska") – Biała PodlaskaKukuryki – granica państwa z Białorusią Białoruś92 kmIstniejące odcinki: ŚwieckoWarszawa (węzeł Konotopa); Choszczówka StojeckaKałuszyn
S3E65 ŚwinoujścieGoleniówSzczecin A6 (węzeł „Rzęśnica") – ... – Szczecin A6 (węzeł „Klucz") – Gorzów WielkopolskiZielona GóraA4 (Legnica) – BolkówLubawka – granica państwa Czechy184 km
12granica państwa z Niemcami NiemcyŁęknicaS3 (węzeł „Głogów Zachód") – GłogówLesznoJarocinKaliszSieradzPiotrków TrybunalskiSulejówRadomZwoleńPuławyLublinDorohusk – granica państwa z Ukrainą Ukraina105 km
18E36 granica państwa – OlszynaGolniceKrzyżowa71 kmPo dwa pasy ruchu w jednym kierunku. Wyremontowana jezdnia północna
A18E36 granica państwa – OlszynaA471 kmPo całkowitej przebudowie drogi krajowej nr 18, obecnie 0 km
22granica państwa z Niemcami NiemcyKostrzyn nad OdrąGorzów Wielkopolski CzłopaWałczCzłuchówStarogard GdańskiMalborkElblągGrzechotki – granica państwa z Rosją Rosja122 km
24PniewyGorzyńSkwierzynaWałdowice46 km
27granica państwa – PrzewózŻaryZielona Góra68 km
29granica państwa – SłubiceKrosno Odrzańskie 3258 km
31SzczecinGryfinoChojnaSarbinowoKostrzyn nad OdrąSłubice38 km
32granica państwa z Niemcami NiemcyGubinekZielona GóraSulechówStęszew104 km
92RzepinŚwiebodzinPniewyPoznańWrześniaSłupcaGolinaKoninKutnoŁowiczMory – ... – Stary KonikMińsk MazowieckiRyczołek78 kmDawna droga krajowa nr 2

Transport kolejowy

Tabor kolejowy

Województwo lubuskie jest właścicielem 23 pojazdów z których stanowią 20 spalinowych zespołów trakcyjnych oraz autobusy szynowe i trzy elektryczne zespoły trakcyjne ED78 wyprodukowanych przez Newag. Wszystkie składy będące własnością urzędu marszałkowskiego są obsługiwane przez państwowego przewoźnika Polregio.

Tabor kolejowy województwa lubuskiego
SeriaTypNumeryLiczbaProducent
ED7831WE010, 014, 0163Newag
SA9536WEhd001 ÷ 0022Newag[42]
SA105213Ma101 ÷ 102, 104 ÷ 1054ZNTK Poznań
SA108215M0061ZNTK Poznań
SA133218Mc003, 006 ÷ 0084Pesa
SA134218Mc020 ÷ 0212ZNTK Mińsk Mazowiecki
SA137220M0051Newag
SA139223M003 ÷ 006, 031 ÷ 0326Pesa[43]

Transport wodny śródlądowy

Transport lotniczy

Media

Największe media o zasięgu regionalnym:

  • TVP3 Gorzów Wielkopolski – siedziba w Gorzowie Wielkopolskim oraz redakcja zamiejscowa w Zielonej Górze
  • Radio Zachód – siedziba w Zielonej Górze oraz redakcja zamiejscowa w Gorzowie Wielkopolskim
  • Gazeta Lubuska – siedziba w Zielonej Górze oraz redakcja zamiejscowa w Gorzowie Wielkopolskim
  • Gazeta Wyborcza – oddziały w Zielonej Górze i w Gorzowie Wielkopolskim

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r.. Główny Urząd Statystyczny, 2017-07-19. [dostęp 2017-07-27].
  2. a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, gus.pl [dostęp 2022-11-30].
  3. Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2020-11-12].
  4. a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-11-19].
  5. a b c Urząd Statystyczny w Zielonej Górze / Województwo lubuskie, zielonagora.stat.gov.pl [dostęp 2019-11-20].
  6. Historia, portal ziemialubuska.pl. [dostęp 2010-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-03)].
  7. Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
  8. a b c d e Warto było? Oni tworzyli nasze województwo | Łącznik Zielonogórski, www.lzg24.pl, 27 października 2013 [dostęp 2022-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-22].
  9. a b c d e f Dariusz Chajewski, 22 lata temu wspólnie walczyliśmy o województwo lubuskie. Północ i południe regionu zapomniały o animozjach i wspólnie broniły województwo, Gazeta Lubuska, 25 lutego 2020 [dostęp 2022-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-22] (pol.).
  10. a b Redakcja, Dziś mija dziesiąta rocznica ugody paradyskiej, Gazeta Lubuska, 13 marca 2008 [dostęp 2022-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-22] (pol.).
  11. Redakcja, Dobili targu w Paradyżu, Gazeta Lubuska, 3 listopada 2013 [dostęp 2022-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-22] (pol.).
  12. Prezydent RP na XV-leciu województwa lubuskiego (wideo), lubuskie.pl [dostęp 2022-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-22] (pol.).
  13. Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2012-01-24, s. 69. ISSN 1230-5820.
  14. Raport o stanie lasów w Polsce 2012. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2013, s. 78. ISSN 1641-3229.
  15. geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
  16. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
  17. a b c Analizy > Wykonanie budżetu przez lubuskie JST w roku 2012 (zestawienie tabelaryczne) PDF. Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze. s. 24, 41. [dostęp 2014-10-10].
  18. Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 września 2014 r. ws. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju oraz na obszarze powiatów (M.P. z 2014 r. poz. 0)
  19. Województwo lubuskie w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2015-05-20] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  20. Uchwała Nr I/3/2006 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 30 listopada 2006 roku ws. wyboru Marszałka WL
  21. Uchwała Nr XXVI/240/2008 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 21 sierpnia 2008 r. ws. rozpatrzenia przez głosowanie wniosku o odwołanie Marszałka WL
  22. Uchwała Nr XXVI/241/2008 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 21 sierpnia 2008 r. ws. wyboru Marszałka WL
  23. Uchwała Nr II/7/10 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 29 listopada 2010 r. ws. wyboru Marszałka WL
  24. Obwieszczenie Komisarza Wyborczego w Zielonej Górze z dnia 23 października 2018 r. o wynikach wyborów do rad na obszarze województwa lubuskiego (Dz. Urz. Woj. Lubuskiego z 2018 r., poz. 2447)
  25. (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603)
  26. (§3. Statut LUW w Gorzowie Wlkp.) Zał. do Zarządzenia Nr 112 Wojewody Lubuskiego z dnia 26 maja 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Lubuskiego z 2009 r., Nr 71, poz. 985)
  27. Rocznik Statystyczny Województw 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-01-12, s. 625. ISSN 1230-5820.
  28. Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2012-01-24, s. 58-59. ISSN 1230-5820.
  29. Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099)
  30. Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].
  31. Ubóstwo w Polsce w 2011r.. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].
  32. a b c Tablica numerów kierowania alarmowego (NKA). bip.uke.gov.pl
  33. P.J, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego - Gorzowski Park Krajobrazowy, www.zpkwl.gorzow.pl [dostęp 2022-10-27] (pol.).
  34. GUS Ochrona Środowiska 2020, kierujący zespołem Wiesława Domańska, Warszawa tab. 184, ISSN 0867-3217. [dostęp 2021-02-19].
  35. GUS Ochrona Środowiska 2020, kierujący zespołem Wiesława Domańska, Warszawa tab. 181, ISSN 0867-3217. [dostęp 2021-02-19].
  36. Centralny Rejestr Form Ochrony Środowiska. [dostęp 2021-02-19].
  37. GUS Ochrona Środowiska 2020, kierujący zespołem Wiesława Domańska, Warszawa tab. 189, ISSN 0867-3217. [dostęp 2021-02-19].
  38. GUS Ochrona Środowiska 2020, kierujący zespołem Wiesława Domańska, Warszawa tab. 190, ISSN 0867-3217. [dostęp 2021-02-19].
  39. Transport – wyniki działalności w 2016 r./Transport – Activity Results in 2016. Główny Urząd Statystyczny, 2016. s. 134, 135. [dostęp 2018-02-28]. ISSN 1506-7998. (pol. • ang.).
  40. Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (Dz.U. z 2009 r. nr 187, poz. 1446)
  41. Zarządzenie Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 10.12.2009
  42. https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/dwa-trojczlonowe-spalinowe-impulsy-2-sa-juz-w-lubuskiem-99586.html
  43. https://www.nakolei.pl/lubuskie-ma-juz-dwa-linki-z-niemiecka-homologacja/


Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
POL location map.svg
Autor: Hiuppo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Location map of Poland
Oder Fluss.jpg
Oder River at the estuary of the Neiße River into the Oder River.
Bytom-Odrzanski-ratusz.jpg
Autor: Skarabeusz, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Bytom Odrzański - ratusz
POL powiat żagański flag.svg
Flaga powiatu żagańskiego
POL powiat świebodziński flag.svg
Flaga powiatu świebodzińskiego
Zielona Góra, Campus A (UZ).jpg
Autor: Mohylek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zielona Góra - Uniwersytet Zielonogórski. Budynki Campusu A
612019 Żary kościół par. p.w. NMP, ob. p.w. Najśw. Serca Pana Jezusa, XIVXV.JPG
Autor: Max-technik, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Żary, kościół par. p.w. NMP, ob. p.w. Najśw. Serca Pana Jezusa, XIV/XV
Potok Sucha (Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy w Gminie Szprotawa).jpg
Autor: Maciej Boryna, Licencja: CC BY-SA 4.0
Potok Sucha (Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy w Gminie Szprotawa), utworzony 23 maja 2019 r. uchwałą Rady Miejskiej w Szprotawie, z inicjatywy Towarzystwa Bory Dolnośląskie i Macieja Boryny.

Potok Sucha charakteryzuje się unikalnym naturalnym meandrującym przebiegiem koryta, który nie został przekształcony przez gospodarkę melioracyjną. Jego przebieg przez tereny leśne spowodował, że sam potok w połączeniu z terenami leśnymi, jest swoistą ostoją dla rzadkich i chronionych gatunków zwierząt. Rzeka od wieków rozgraniczała włości Dzikowic od Gościeszowic i Suchej Dolnej, a granice osad od czasów kolonizacji niemieckiej w późnym średniowieczu, niejako z mocy prawa, wyposażone były w pasy leśne. Stąd sąsiadujący z Suchą las jak i naturalny znak graniczny w postaci rzeki są reliktami dziejowymi. Celem ustanowienia ww. obiektu jest ochrona szczególnie cennego przełomu potoku o walorach przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych.

Powierzchnia 2,87 ha i długość koryta potoku 5944 mb.
Stadion słubice 2.JPG
Autor: Lechita, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stadion SOSiR (arkady) w Słubicach. Został zbudowany w latach 1914-1927.
POL Dobiegniew COA.svg
Official coat of arms of Dobigniew county, according to the bill: "Uchwała Nr VI/60/2003 Rady Miejskiej w Dobiegniewie z dnia 30 czerwca 2003r w sprawie Statutu Gminy Dobiegniew".
Stiopa-przystanek Katedra.jpg
Autor: Stiopa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gorzów Wielkopolski (woj. lubuskie, Polska). Tramwaj typu PESA Twist 2015N linii 1 na przystanku „Katedra”, ul. Sikorskiego – skrzyżowanie z ul. Bolesława Chrobrego.
Lubusz Voivodeship administrative map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa administracyjna województwa lubuskiego
Collegium Polonicum - od strony Odry.jpg
Autor: American1990, Licencja: CC BY-SA 3.0
Polski: Collegium Polonicum w Słubicach, widok od strony zachodniej (ul. 1 Maja)
Wąwozy Wiechlicko-Cieciszowskie (Gmina Szprotawa).jpg
Autor: Maciej Boryna, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wąwozy Wiechlicko-Cieciszowskie na terenie Gminy Szprotawa
Niederlausitz 08-13 img13 Gubin (PL).jpg
Autor: A.Savin, Licencja: CC BY-SA 3.0
Town Hall and the city church ruins in Gubin, Lubusz Voivodeship, Poland
POL Zbąszynek COA.svg
Herb Zbąszynka
Ujscie Warty PN 09-2017 img04.jpg
Autor: A.Savin, Licencja: FAL
Ujście Warty National Park near Kostrzyn nad Odrą (Poland)
Katedra nocą Gorzów Wlkp2.JPG
Katedra w Gorzowie nocą
Swiebodzin ratusz 0.jpg
Autor: Mohylek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ratusz w Świebodzinie
POL powiat strzelecko-drezdenecki flag.svg
Flaga powiatu strzelecko-drezdeneckiego
LBna49.png
Autor: Tomasz Majtyka, Licencja: CC BY-SA 4.0
Województwo lubuskie (od 1999) jako powstałe z województw podziału administracyjnego Polski z lat 1975-1998
Palmkg21.jpg
Autor: Tb808, Licencja: CC BY-SA 3.0
Budynek palmiarni po rozbudowie, stan na 2008.05
Lubusz in Poland (+rivers).svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location of voivodeship xy (see filename) in Poland.
Piramida wieku Lubuskie.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców W. lubuskiego, 2014
POL Cybinka COA.svg
Nowy Herb Gminy Cybinka
POL Babimost COA.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Author

  • real name: Artur Jan Fijałkowski
  • pl.wiki: WarX
  • commons: WarX
  • mail: [1]
  • jabber: WarX@jabber.org
  • irc: [2]
Kostrzyn dworzec kolejowy górny poziom.JPG
Autor: Dawid9999, Licencja: CC BY-SA 3.0
Górny poziom stacji Kostrzyn
Goscikowo-Paradyz.jpg
Autor: Skarabeusz, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Goscikowo-Paradyz - klasztor.
PWSZ ul. Teatralna Gorzów.JPG
Gorzów Wielkopolski, ul. Teatralna 25 - dawny Krajowy Dom Ubogich z lat 1799 - 1801 i końca XIX w., obecnie siedziba Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej (zabytek nr 449/98)
Lubuskie mapa fizyczna.png
(c) Aotearoa z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Mapa wód i ukształtowania powierzchni województwa lubuskiego. Autor: Aotearoa
Współrzędne graniczne mapy:
  • N: 53.1239° N
  • S: 51.3635° N
  • W: 14.5357° E
  • E: 16.4169° E

Legenda

Polish hypsometrical scale.svg
LUW.jpg
Autor: Stiopa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gorzów Wlkp., ul. Jagiellończyka 8. Budynek Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego po przebudowie
Zagan-palac.jpg
Żagań - Żagański Pałac Kultury
POL Szlichtyngowa COA.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Author

  • real name: Artur Jan Fijałkowski
  • pl.wiki: WarX
  • commons: WarX
  • mail: [1]
  • jabber: WarX@jabber.org
  • irc: [2]