Województwo opolskie

województwo opolskie
województwo
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Kod ISO 3166-2

PL-OP

TERYT

16

Siedziba wojewody i sejmiku

Opole

Wojewoda

Sławomir Kłosowski

Marszałek

Andrzej Buła

Powierzchnia (31 grudnia 2017)

9411,87 km²

Populacja (30 czerwca 2020)
• liczba ludności


980 771[1]

• gęstość

104 os./km²

Urbanizacja

63,5

Tablice rejestracyjne

O

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Piastowska 14
45-082 Opole
Adres Urzędu Marszałkowskiego:
ul. Piastowska 14
45-082 Opole
Podział administracyjny
Plan województwa opolskiego
Liczba miast na prawach powiatu

1

Liczba powiatów

11

Liczba gmin miejskich

3

Liczba gmin miejsko-wiejskich

33

Liczba gmin wiejskich

35

Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie Polski
Strona Urzędu Wojewódzkiego
Strona Urzędu Marszałkowskiego
Portal Polska

Województwo opolskie – jedno z 16 województw w Polsce. Obejmując obszar o powierzchni 9412 km² jest obecnie najmniejszym województwem w Polsce. Według danych z 30 czerwca 2020 r. było też województwem z najmniejszą liczbą mieszkańców – 980 771 mieszkańców[1]. Siedzibą władz województwa jest Opole[2].

Historia

Województwa z lat 1975–1998 z granicą obecnego województwa opolskiego
Województwo w latach 1950–1975

Pierwsze województwo opolskie zostało utworzone w 1950 r., w 1975 odłączone od niego zostały powiat raciborski i powiat oleski; ten ostatni, powiększony terytorialnie[3], powrócił w granice województwa w wyniku reformy administracyjnej w 1999 r.

Województwo opolskie utworzono w 1950 roku na mocy ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku[4], w wyniku podziału województwa śląsko-dąbrowskiego na województwo katowickie i opolskie. Do województwa opolskiego dołączono powiat brzeski i powiat namysłowski z województwa wrocławskiego. Nowe województwo, liczące 9506 km², było najmniejszym w ówczesnej Polsce. Według danych z 1950 ponad 50% ówczesnych mieszkańców stanowili autochtoni, około 25% mieszkańców województwa stanowili Kresowianie[5][6]. W 1975 roku w wyniku reformy administracyjnej[7] utworzono Województwo opolskie (1975–1998): powiat raciborski przyłączono do województwa katowickiego, a niemal cały powiat oleski do nowo utworzonego województwa częstochowskiego (2 z 8 jednostek pozostały w województwie opolskim). Od 1999 roku, wobec likwidacji województwa częstochowskiego, powiat oleski jest ponownie częścią woj. opolskiego.

Geografia

Mapa fizyczna województwa
Flaga urzędowa województwa z herbem

Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia województwa wynosi 9411,87 km²[8].

Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. opolskim lasy obejmowały powierzchnię 249,8 tys. ha, co stanowiło 26,5% jego powierzchni[9].

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w południowo-zachodniej Polsce i graniczy z[10]:

oraz z województwami:

Położenie historyczne

Większość obszarów województwa stanowi zachodnią część Górnego Śląska, natomiast cały region jest często określany Śląskiem Opolskim, nie do końca poprawnie, gdyż północno-wschodnie skrawki województwa (gmina Praszka i gmina Rudniki)[11][12] nie leżą na historycznym Śląsku, lecz w Wielkopolsce (ziemia wieluńska). Zachodnia część obecnego województwa (ponad 20 procent powierzchni) obejmują tereny historycznego Dolnego Śląska: większa część ziemi brzeskiej oraz ziemię namysłowską, które do 1950 roku należały do województwa wrocławskiego. Również takie miasta jak Nysa, Grodków, Otmuchów, Paczków i Głuchołazy położone są na terenach historycznego Dolnego Śląska (dawne księstwo nyskie)[13][14]. Prudnik i jego najbliższe okolice w średniowieczu stanowiły część Moraw (do 1337 roku)[15]. W południowej części województwa, w okolicy Kietrza znajduje się enklawa morawska[16].

Topografia

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 136 km, to jest 1°13′20″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 127 km, co w mierze kątowej daje 1°47′15″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Najwyższym punktem jest wierzchołek Biskupiej Kopy – 889 m n.p.m. Najwyżej położonymi miastami województwa są Głuchołazy i Prudnik[17].

Stosunki wodne

Główną rzeką województwa jest Odra. Pozostałe większe rzeki województwa to Mała Panew oraz Nysa Kłodzka. Największymi jeziorami są zbiorniki sztuczne, tj. Jeziora Nyskie, Otmuchowskie i Turawskie.

Podział administracyjny

Województwo opolskie jest podzielone na z 11 powiatów oraz 1 miasto na prawach powiatu (Opole).

Powierzchnia stan na 31 grudnia 2017[1], liczba ludności stan na 30 czerwca 2020[1].

HerbFlagaPowiatPowierzchnia
[km²]
LudnośćGęstość zaludnienia
[osób/km²]
Lokata w Polsce według powierzchniLokata w Polsce według ludnościPrzeciętna stopa bezrobocia
(30 czerwca 2014)[18]
Zadłużenie samorządu względem dochodów
(2014)[19]
Stopa urbanizacji
POL powiat brzeski (województwo opolskie) COA.svgPOL powiat brzeski (województwo opolskie) flag.svgbrzeski875,9689 63210215813920,5%5,6%56,5%
POL powiat głubczycki COA.svgPowiat nie posiada flagigłubczycki672,6345 2916723132317,7%22,1%45,77%
POL powiat kędzierzyńsko-kozielski COA.svgPOL powiat kędzierzyńsko-kozielski flag.svgkędzierzyńsko-kozielski625,1393 54415024312912,9%15,8%64,19%
POL powiat kluczborski COA.svgPOL powiat kluczborski flag bez herbu.svgkluczborski851,9165 2667716422813,2%52,3%51,05%
Powiat nie posiada herbuPowiat nie posiada flagikrapkowicki441,8063 5801442962388,8%20,6%55,1%
POL powiat namysłowski COA.svgPOL powiat namysłowski flag.svgnamysłowski748,1842 6805719433817,5%15,6%37,67%
POL powiat nyski COA.svgPOL powiat nyski flag.svgnyski1223,88135 524111795618,0%7,3%52,70%
POL powiat oleski COA.svgPOL powiat oleski flag.svgoleski973,3864 167661322348,9%15,1%36,78%
POL powiat opolski COA.svgPOL powiat opolski flag.svgopolski1534,30123 81381296212,8%6,2%14,52%
POL powiat prudnicki COA.svgPOL powiat prudnicki flag.svgprudnicki571,5555 0919626828117,4%38,4%52,76%
POL powiat strzelecki COA.svgPOL powiat strzelecki flag.svgstrzelecki744,2774 1711001951968,9%16,1%45,19%
POL Opole COA.svgPOL Opole flag.svgOpole (m.n.p.p.)148,88128 012860341826,3%35,8%100%

Podregiony statystyczne

Województwo opolskie składa się z 2 podregionów statystycznych (GUS)[20] – zgodnych ze standardem NUTS Unii Europejskiej:

Urbanizacja

Miasta województwa opolskiego w granicach administracyjnych

W województwie opolskim jest 36 miast, w tym jedno na prawach powiatu.

Zestawienie na podstawie publikacji GUS z 30 czerwca 2020[1].

Podkreślone zostały siedziby powiatów, a wytłuszczone miasta na prawach powiatu.

Największym miastem jest Opole.

Stare Miasto w Nysie
Rynek w Kluczborku
(c) Stary1995, CC BY-SA 3.0
Rynek w Krapkowicach
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0
Lp.HerbMiastoPowiatLudność
(30 czerwca 2020)
Powierzchnia
31 grudnia 2017 (km²)
Gęstość zaludnienia
(os./km²)
1.POL Opole COA.svgOpolem.n.p.p. Opole128 012148,88860
2.POL Kędzierzyn Koźle COA.svgKędzierzyn-Koźlekędzierzyńsko-kozielski60 383123,71488
3.POL Nysa COA.svgNysanyski43 58027,511584
4.POL Brzeg COA.svgBrzegbrzeski35 49114,612429
5.POL Kluczbork COA.svgKluczborkkluczborski23 39612,351894
6.POL Prudnik COA.svgPrudnikprudnicki20 88720,501019
7.POL Strzelce Opolskie COA.svgStrzelce Opolskiestrzelecki17 76629,97593
8.POL Namysłów COA.svgNamysłównamysłowski16 65022,61736
9.POL Krapkowice COA.svgKrapkowicekrapkowicki16 10521,01767
10.POL Głuchołazy COA.svgGłuchołazynyski13 4356,831967
11.POL Głubczyce COA.svgGłubczycegłubczycki12 46812,54994
12.POL Zdzieszowice COA.svgZdzieszowicekrapkowicki11 37012,35921
13.POL Olesno COA.svgOlesnooleski937415,08622
14.POL Ozimek COA.svgOzimekopolski85243,252623
15.POL Grodków COA.svgGrodkówbrzeski85209,88862
16.POL Praszka COA.svgPraszkaoleski75859,35811
17.POL Paczków COA.svgPaczkównyski74246,601125
18.POL Zawadzkie COA.svgZawadzkiestrzelecki707316,46430
19.POL Gogolin COA.svgGogolinkrapkowicki677620,35333
20.POL Otmuchów COA.svgOtmuchównyski650627,82234
21.POL Niemodlin COA.svgNiemodlinopolski626513,11478
22.POL Kietrz COA.svgKietrzgłubczycki591418,74316
23.POL Wołczyn COA.svgWołczynkluczborski58527,47783
24.POL Lewin Brzeski COA.svgLewin Brzeskibrzeski572811,64492
25.POL Głogówek COA.svgGłogówekprudnicki556922,06252
26.POL gmina Tułowice COA.svgTułowiceopolski40229,23436
27.POL Dobrodzień COA.svgDobrodzieńoleski368219,53189
28.POL Byczyna COA.svgByczynakluczborski35465,79612
29.POL Kolonowskie COA.svgKolonowskiestrzelecki329455,7059
30.POL Baborów COA.svgBaborówgłubczycki290311,86245
31.POL Prószków COA.svgPrószkówopolski259516,22160
32.POL gmina Leśnica COA.svgLeśnicastrzelecki256614,50177
33.POL Gorzów Śląski COA.svgGorzów Śląskioleski245418,54132
34.POL Biała COA.svgBiałaprudnicki239914,72163
35.POL Korfantów COA.svgKorfantównyski178310,23174
36.POL Ujazd COA.svgUjazdstrzelecki173514,76118
Mapa konturowa województwa opolskiego
Geographylogo.svg
Rozmieszczenie miast w województwie opolskim

Demografia

Dane z 30 czerwca 2020 r.[1]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób%osób%osób%
populacja980 771100506 59352474 17848
powierzchnia9 411,87 km²
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
1045450

Województwo zamieszkuje w centrum i na wschodzie ludność autochtoniczna, identyfikująca się głównie jako Niemcy oraz Ślązacy. Obecnie większość mieszkańców województwa (ok. 2/3) stanowi ludność napływowa (oraz ich potomkowie), która przybyła na ten teren po roku 1945, w związku z przekazaniem przez Związek Sowiecki oraz Aliantów Zachodnich wcześniej niemieckiej części Górnego Śląska Polsce[21]. Językiem dnia codziennego ludności niemieckiej i śląskiej jest dialekt śląski[22]. Etnicznie polska ludność składa się ze Ślązaków i osadników z międzywojennej Polski centralnej oraz (tzw. Kresowiaków) ze wschodnich terenów II Rzeczypospolitej (tzw. Kresów) zagarniętych przez Związek Sowiecki, a obecnie leżących w granicach Litwy, Białorusi i Ukrainy. Duża grupa etnograficzna Opolan, dzieląca się także na mniejsze, nie stanowi obecnie odnośnika identyfikacyjnego dla współczesnych mieszkańców województwa opolskiego. Owi Opolanie to dzisiejsi Niemcy i Ślązacy.

  • Piramida wieku mieszkańców W. opolskiego w 2014


Piramida wieku Opolskie.png

Religia

Na terenie województwa działalność prowadzą: Kościół rzymskokatolicki, Kościół Greckokatolicki w Polsce, Kościół Polskokatolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Chrześcijan Baptystów, Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w RP, Kościół Chrystusowy w Polsce, Kościół Zielonoświątkowy, Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa, Kościół Boży w Chrystusie, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, Świadkowie Jehowy, Świecki Ruch Misyjny „Epifania”, Zrzeszenie Wolnych Badaczy Pisma Świętego, Opolski Ośrodek Zen, Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu, Stolica Boża i Barankowa, Unitarianie i Raelianie[23].

Administracja i polityka

Siedziba urzędu wojewódzkiego i sejmiku
Siedziba urzędu wojewódzkiego i sejmiku
Logo Województwa Opolskiego

Samorząd województwa

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Opolskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Opole. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Marszałkowie województwa opolskiego:

Administracja rządowa

Terenowym organem administracji rządowej jest Wojewoda Opolski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Opole[24], gdzie znajduje się Opolski Urząd Wojewódzki w Opolu.

Gospodarka

Spółdzielnia „Pionier” w Prudniku

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. opolskiego wynosił 34,3 mld zł, co stanowiło 2,1% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 33,9 tys. zł (80,8% średniej krajowej), co plasowało opolskie na 11. miejscu względem innych województw[25].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. opolskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3335,29 zł, co lokowało je na 8. miejscu względem wszystkich województw[26].

We wrześniu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 20 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 5,5% do aktywnych zawodowo[27].

Według danych z 2011 r. 4,7% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. opolskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[28].

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. opolskim wynosiła 18,7 mld zł, co stanowiło 1,9% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w opolskim wynosiła 3,2 mld zł, co stanowiło 2,0% tej sprzedaży Polski[29].

Województwo opolskie posiada wysoko rozwinięty przemysł rolniczy, z szybko rosnącym udziałem usług. Najlepiej rozwinięte są środkowe i wschodnie części województwa. Na jego terenie działa Euroregion Pradziad z siedzibą w Prudniku. Posiada różnorodny przemysł, m.in. paliwowo-energetyczny (Opole, Kędzierzyn-Koźle, Zdzieszowice), chemiczny (Kędzierzyn-Koźle, Opole, Grodków), elektromaszynowy, w tym metalowy (Ozimek, Zawadzkie, Prudnik), maszynowy (Opole, Brzeg, Praszka, Kędzierzyn-Koźle, Nysa, Krapkowice, Kluczbork, Bodzanów), środków transportu (Praszka), metalurgiczny (Ozimek, Zawadzkie), mineralny, w tym cementowo-wapienniczy (Chorula, Strzelce Opolskie, Opole, Tarnów Opolski), spożywczy (Opole, Kędzierzyn-Koźle, Brzeg, Namysłów), meblarski (Kluczbork, Opole, Prudnik, Głuchołazy, Dobrodzień, Pludry, Paczków), skórzano-obuwniczy (Krapkowice, Strzelce Opolskie, Prudnik, Korfantów, Nysa, Głuchołazy), celulozowo-papierniczy (Krapkowice, Bodzanów, Głuchołazy, Kolonowskie), odzieżowy i dziewiarski[30].

Na terenie województwa brak większych złóż surowców mineralnych, z wyjątkiem skalnych, do których należą wapienie, margle, granity, bazalty. Eksploatowane są w większych ilościach w środkowej części województwa, Kotlarni i Górach Opawskich (kopalnia szarogłazu w Dębowcu koło Prudnika)[30].

Na liście produktów tradycyjnych znajdują się 74 produkty z województwa opolskiego[31].

Przedsiębiorstwa

Obecnie najważniejszymi przedsiębiorstwami w województwie opolskim są: Grupa Azoty ZAK w Kędzierzynie-Koźlu, ArcelorMittal Poland Oddział w Zdzieszowicach (największy producent koksu w Polsce), Huta Małapanew w Ozimku (najstarsza huta działająca w Polsce), Kler w Dobrodzieniu, Przedsiębiorstwo Wyrobów Cukierniczych „Odra” w Brzegu (jedno z największych polskich przedsiębiorstw cukierniczych), biuro podróży Itaka w Opolu, Spółdzielnia „Pionier” w Prudniku i Elektrownia Opole.

Nieistniejące już przedsiębiorstwa, które działały na terenie województwa to między innymi Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex” w Prudniku (największy producent wyrobów włókienniczych w Europie), Zakład Samochodów Dostawczych w Nysie, Śląskie Zakłady Przemysłu Skórzanego „Otmęt” w Krapkowicach i Agromet-Pionier w Strzelcach Opolskich.

Bezpieczeństwo publiczne

W województwie opolskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Opolu i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[32].

Ochrona przyrody

Na terenie województwa opolskiego znajduje się 36 rezerwatów przyrody. Pełna lista rezerwatów woj. opolskiego.

Poza tym istnieją 4 parki krajobrazowe:

Turystyka i wypoczynek

Za miejscowości województwa o największych walorach turystycznych uznaje się miasta: Otmuchów, Prudnik, Byczyna, Nysa, Kluczbork, Paczków, Opole, Kędzierzyn-Koźle, Głuchołazy i Brzeg, oraz wsie: Biskupice, Jarnołtówek, Pokrzywna, Łambinowice, Jemielnica, Turawa, Kamień Śląski, Góra Świętej Anny, Ścibórz, Rogów Opolski, Moszna i Krasiejów[33].

Popularnymi wśród turystów obiektami kultury i historii są np. pałac w Mosznej, JuraPark Krasiejów, gród rycerski w Biskupicach, sanktuarium św. Anny na Górze św. Anny, Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu-Bierkowicach[34]. Jako dziedzictwo polskiej historii prezentowana jest Góra Świętej Anny jako miejsce zaciętych walk III powstania śląskiego, renesansowy zamek w Głogówku, w którym podczas potopu szwedzkiego przebywał król Polski Jan Kazimierz, a także sanktuarium św. Józefa w Prudniku, w którym więziony był kardynał Stefan Wyszyński[35]. Głównym nurtem turystyki w województwie opolskim jest turystyka „do korzeni”, skupiająca się na turystach z Niemiec, którzy odwiedzają swoich krewnych lub tereny, z których pochodzi ich rodzina, a także miejsca związane z biografiami sławnych Niemców[36].

Za pomniki historii zostały uznane: Zamek Piastów Śląskich w Brzegu z renesansową bramą i kaplicą zamkową pod wezwaniem św. Jadwigi, zespół kościoła farnego pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy w Nysie, kościół odpustowy pod wezwaniem św. Anny w Oleśnie i komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy Góry Świętej Anny[37]. W Brzegu powołany został Park Kulturowy „Książęce Miasto Brzeg”[38].

Na obszarze województwa znajdują się liczne zamki – w Brzegu, Głogówku, Namysłowie, Kędzierzynie-Koźlu, Otmuchowie, Niemodlinie, Białej Prudnickiej, Korfantowie, Karłowicach i Łące Prudnickiej. Są tu również ruiny zamków, m.in. w Trzebinie, Strzelcach Opolskich, Ujeździe, Chrzelicach. Znajdują się tu jedne z najstarszych w Polsce wież zamkowych – Wieża Piastowska w Opolu i Wieża Woka w Prudniku (najstarsza prywatna budowla obronna na terenie Polski)[39]. Województwo opolskie posiada też wiele okazałych pałaców – np. w Mosznej, Nysie, Kopicach, Dobrej, Naroku, Rozkochowie.

Wielokulturowość regionu jest powodem różnorodności opolskiej tradycyjnej kuchni. Na turystycznym szlaku kulinarnym „Opolski Bifyj” znalazły się obiekty z powiatów: kluczborskiego, prudnickiego, opolskiego, krapkowickiego, kędzierzyńsko-kozielskiego, oleskiego, brzeskiego, nyskiego i strzeleckiego[40].

Na południu województwa, w powiatach prudnickim i nyskim znajdują się znane ośrodki wypoczynkowe położone w Górach Opawskich – miejscowości Pokrzywna, Moszczanka, Jarnołtówek, Dębowiec, Wieszczyna. W Prudniku zaczyna się, ciągnący się przez całe Sudety (do Świeradowa-Zdroju) Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza – jedna z dwóch najważniejszych oznakowanych tras pieszych w polskich górach[41].

Najwięcej turystycznych obiektów noclegowych znajduje się w powiatach: nyskim, opolskim, brzeskim, oleskim, kluczborskim, prudnickim i kędzierzyńsko-kozielskim[42].

Nauka i oświata

Siedziba rektoratu UO
ZSM w Prudniku
Opole
Brzeg
  • Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Brzegu
  • Zespół Szkół Medycznych w Brzegu
Nysa
Prudnik
  • Zespół Szkół Medycznych w Prudniku
Kędzierzyn-Koźle
  • Zespół Szkół Medycznych w Kędzierzynie-Koźlu

Honorowi Obywatele Województwa Opolskiego

Lista osób którym nadano tytuł Honorowy Obywatel Województwa Opolskiego[43]:


Transport

Transport drogowy

Droga krajowa nr 40 w Głuchołazach
Droga krajowa nr 41 w Prudniku
Droga krajowa nr 94 w Skorogoszczy

Według danych na dzień 31 grudnia 2018, na terenie województwa opolskiego było 10 504,8 km dróg publicznych, w tym: 779,5 km dróg krajowych (z czego 66,4 km autostrad i 285,6 km dróg ekspresowych), 995,5 km dróg wojewódzkich, 3 890,0 km powiatowych i 4 839,8 km gminnych[44].

Drogi krajowe w województwie opolskim
DrogaTrasaObecna długość w województwie
A4E40 granica państwa z Niemcami NiemcyZgorzelecWęgliniecBolesławiecLegnicaWrocławBrzegOpolePrószkówStrzelce OpolskieGliwiceChorzówKatowiceMysłowiceJaworznoChrzanówKrakówWieliczkaGmina KłajBochniaBrzeskoTarnówDębicaRzeszówJarosławPrzemyśl – granica państwa z Ukrainą Ukraina88 km
11KołobrzegKoszalinBoboliceSzczecinekPodgajePiłaUjścieChodzieżObornikiPoznańKórnikJarocinPleszewOstrów WielkopolskiOstrzeszówKępnoKluczborkLubliniecTworógBytom56 km
38granica państwa z Czechami CzechyPietrowiceGłubczyceKędzierzyn-Koźle42 km
39ŁagiewnikiStrzelinBiedrzychówOwczaryBrzegNamysłówKępno53 km
40granica państwa z Czechami CzechyGłuchołazyPrudnikKędzierzyn-KoźleUjazdPyskowice82 km
41NysaPrudnikTrzebina – granica państwa z Czechami Czechy33 km
42NamysłówKluczborkPraszkaRudnikiDziałoszynPajęcznoNowa BrzeźnicaRadomskoPrzedbórzRuda MalenieckaKońskieSkarżysko-KamiennaRudnik76 km
45ZabełkówKrzyżanowiceRacibórzKrapkowiceOpoleBierdzanyKluczborkPraszkaWieluńZłoczew142 km
46KłodzkoNysaPakosławiceJaczowiceNiemodlinKarczówOpoleOzimekLubliniecBlachowniaCzęstochowaJanówSzczekociny131 km
88Strzelce OpolskieNogowczyceGliwiceBytom10 km
94BolesławiecKrzywaChojnówLegnicaProchowiceWrocławBrzegOpoleStrzelce OpolskieToszekPyskowiceBytomBędzinSosnowiecDąbrowa GórniczaOlkusz – ... – TarnówRzeszówJarosławRadymno – droga 1698R98 km

Transport kolejowy

W województwie opolskim znajduje się 798 km eksploatowanych linii kolejowych (14. miejsce w kraju), z czego 362 km to linie jednotorowe, natomiast 436 km – dwu- i więcej torowe. 440 km linii kolejowych jest zelektryfikowanych (stan na dzień 31 grudnia 2013)[45]. W 2017 roku statystyczny mieszkaniec województwa opolskiego jechał 5,3 raza pociągiem[46].

W województwie znajduje się 30 czynnych dworców kolejowych, 3 z nich są wpisane do rejestru zabytków (stan na dzień 31 października 2014)[47].

Województwo opolskie jest właścicielem 22 pojazdów szynowych: 11 spalinowych i 11 elektrycznych.

SeriaTypLiczbaProducent / Modernizator
EN57AL5B/6B4Pafawag / Pesa i ZNTK MM[48]
EN63A Impuls36WEa7Newag[49][50]
SA103214Ma3Pesa[48]
SA109212M1Kolzam[51]
SA134218Md5Pesa[52]
SA137220M2Newag[53]

Sport

Do najbardziej utytułowanych klubów piłkarskich należą: Odra Opole, Włókniarz Kietrz, Małapanew Ozimek, MKS Kluczbork, Start Namysłów oraz Chemik Kędzierzyn-Koźle. Kluby te zajmują najwyższe lokaty w tabeli wszech czasów I ligi, a opolska Odra grała ponadto w Ekstraklasie.

Najwyżej utytułowanym klubem siatkarskim jest ZAKSA Kędzierzyn-Koźle (PlusLiga), a koszykarskim Pogoń Prudnik (I liga).

W województwie opolskim działają kluby łucznicze: Chrobry Głuchołazy, Gimnazjalista Prudnik, Obuwnik Prudnik, Radical Culture Krapkowice[54].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e f Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-11-25].
  2. Urząd Statystyczny w Opolu, opole.stat.gov.pl [dostęp 2019-11-21].
  3. Przyłączono do niego m.in. Dobrodzień, który w przeszłości znajdował się w powiecie lublinieckim.
  4. Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa (Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255).
  5. Atlas historyczny Polski, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław 1985, tabl. 53., ISBN 83-7000-016-9.
  6. Stanisław Rospond, Polszczyzna Śląska, 1970, s. 160.
  7. Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. z 1975 r. nr 16, poz. 91).
  8. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 24 lipca 2014, ISSN 1505-5507.
  9. Raport o stanie lasów w Polsce 2012, Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2013, s. 78, ISSN 1641-3229.
  10. geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
  11. „Praszka jest jedną z najstarszych osad w dawnej ziemi wieluńskiej”, w: Miasto i Gmina Praszka – rys historyczny, Urząd Miejski w Praszce, 18 kwietnia 2006 [zarchiwizowane z adresu 2007-07-27].
  12. „Tereny gminy [Rudniki] historycznie wchodziły w skład ziemi wieluńskiej”, w: Gmina Rudniki, Starostwo Powiatowe w Oleśnie [zarchiwizowane z adresu 2007-10-26].
  13. Renata Pysiewicz-Jędrusik, Andrzej Pustelnik, Beata Konopska, Granice Śląska, Wrocław: Rzeka, 1998, ISBN 83-911532-0-7, OCLC 43216062.
  14. Tereny wchodzące w skład księstwa nyskiego w: Historia biskupiego księstwa nyskiego.
  15. Augustin Bogislaus Weltzel, Historia miasta Prudnika na Górnym Śląsku, Opole: Wydawnictwo MS, 2005, ISBN 83-8894-560-2.
  16. Mariusz Kowalski. Morawianie (Morawcy) w Polsce. „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”. 5, s. 115–131, 2016. 
  17. Andrzej Dereń, Prudnik ma nowy plan miasta, 20 czerwca 2018 [dostęp 2021-11-23] (pol.).
  18. Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 września 2014 r. ws. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju oraz na obszarze powiatów (M.P. z 2014 r. poz. 0).
  19. Ranking zadłużenia samorządów 2014 r.. wspolnota.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-10)]., wspolnota.org.pl.
  20. Klasyfikacja jednostek terytorialnych do celów statystycznych (NUTS).
  21. Danuta Berlińska. 1999. Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości. Opole: Stowarzyszenie Instytut Śląski i Państwowy Instytut Naukowy-Instytut Śląski w Opolu; Tomasz Kamusella. 2001. Podstawowe parametry do konstrukcji historii regionu Śląsk Opolski (s 10-24). 2001. Śląsk Opolski. No 3.
  22. Niemcy w województwie opolskim w 2010 roku: pytania i odpowiedzi: badania socjologiczne członków Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim. 2011. Gliwice i Opole: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej.
  23. Strona prudnickiej grupy raelian.
  24. (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
  25. Rocznik Statystyczny Województw 2014, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 12 stycznia 2015, s. 625, ISSN 1230-5820.
  26. Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).
  27. Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-02].
  28. Ubóstwo w Polsce w 2011r. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].
  29. Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 24 stycznia 2012, s. 58–59, ISSN 1230-5820.
  30. a b opolskie, województwo, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-12-15].
  31. Lista produktów tradycyjnych, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2021-11-23] (pol.).
  32. Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112. uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27].
  33. Drobek i Dawidejt-Drobek 2019 ↓, s. 28.
  34. Drobek i Dawidejt-Drobek 2019 ↓, s. 38.
  35. Drobek i Dawidejt-Drobek 2019 ↓, s. 41.
  36. Drobek i Dawidejt-Drobek 2019 ↓, s. 26.
  37. Obiekty wpisane na listę Pomników Historii, Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 29 czerwca 2011 [dostęp 2022-07-20] (pol.).
  38. Tomasz Dragan, Książęce Miasto Brzeg. Radni miejscy podjęli uchwałę o utworzeniu Parku Kulturowego w Brzegu, Urząd Miasta w Brzegu, 31 października 2016 [dostęp 2022-07-20] (pol.).
  39. Wojciech Góra, Prudnik - Wieża Woka - Nasze Sudety, naszesudety.pl [dostęp 2021-11-24].
  40. Drobek i Dawidejt-Drobek 2019 ↓, s. 39.
  41. Prudnik – urokliwe miasto na pograniczu polsko-czeskim, Onet Podróże, 27 sierpnia 2020 [dostęp 2022-07-19] (pol.).
  42. Turystyka w województwie opolskim w 2019 r., opole.stat.gov.pl
  43. Honorowi Obywatele Województwa Opolskiego – oficjalna strona samorządu województwa opolskiego. umwo.opole.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-13)]..
  44. GUS, Transport – wyniki działalności w 2018 roku, stat.gov.pl [dostęp 2020-03-23] (pol.).
  45. Transport. Wyniki działalności w 2013 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014, s. 94, ISSN 1506-7998.
  46. Mieszkańcy Pomorza najchętniej korzystają z kolei. inforail.pl, 2018-08-08. [dostęp 2018-10-22].
  47. Czynne dworce kolejowe. 2014-10-31. [dostęp 2014-12-30].
  48. a b Opole: Kolejny szynobus na torach. inforail.pl, 2009-09-07. [dostęp 2012-09-22].
  49. Martyn Janduła: Komplet Impulsów w Opolskiem. Są już starania o kolejne pojazdy. rynek-kolejowy.pl, 2017-04-04. [dostęp 2017-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-04)].
  50. Opolskie ma dwa kolejne Impulsy. inforail.pl, 2018-03-08. [dostęp 2018-03-11].
  51. Piotr Synowiec. Opolski SA109-008 wreszcie w ruchu planowym. „Świat Kolei”. 2/2005, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  52. Opole: Pesa zakończyła dostawy nowych SZT. InfoRail. [dostęp 2012-04-23].
  53. SA137-004 dla województwa Opolskiego. inforail.pl, 2012-05-17. [dostęp 2012-09-10].
  54. Polski Związek Łuczniczy - Polish Archery Federation, www.archery.pl [dostęp 2021-11-23].

Bibliografia

  • Danuta Berlińska. 1999. Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości. Opole: Stowarzyszenie Instytut Śląski i Państwowy Instytut Naukowy-Instytut Śląski w Opolu.
  • Tomasz Kamusella. 2001. Podstawowe parametry do konstrukcji historii regionu Śląsk Opolski (s 10-24). 2001. Śląsk Opolski. No 3.
  • Masnyk Marek. 1989. Ruch polski na Śląsku Opolskim w latach 1922–1939. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego w Opolu.
  • Wiesław Drobek, Ewa Dawidejt-Drobek. Nowe turystyczne funkcje wsi na Śląsku Opolskim w kontekście pamięci przeszłości. „Studia Obszarów Wiejskich”. 54, 2019. Warszawa: PAN IGiPZ. ISSN 1642-4689. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
POL Opole COA.svg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
POL location map.svg
Autor: Hiuppo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Location map of Poland
Piramida wieku Opolskie.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców W. opolskiego, 2014
Zdzieszowice koksownia.jpg
Autor: Robert Niedźwiedzki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Koksownia w Zdzieszowicach, widok z Góry św. Anny
Opolskie mapa fizyczna.png
(c) Aotearoa z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Mapa wód i ukształtowania powierzchni województwa opolskiego. Autor: Aotearoa
Współrzędne graniczne mapy:
  • N: 51.1945° N
  • S: 49.9725° N
  • W: 16.9082° E
  • E: 18.6954° E

Legenda

Polish hypsometrical scale.svg
Spółdzielnia Pionier, Prudnik 2018.08.22.jpg
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY-SA 3.0
Prudnik, Spółdzielnia „Pionier“ - widok od ulicy Melchiora Wańkowicza
OPna49.png
Autor: Tomasz Majtyka, Licencja: CC BY-SA 4.0
Województwo opolskie (od 1999) jako powstałe z województw podziału administracyjnego Polski z lat 1975-1998
Kluczbork - Rynek 01.jpg
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC BY-SA 3.0
Rynek w Kluczborku.
POL Nysa COA.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Author

  • real name: Artur Jan Fijałkowski
  • pl.wiki: WarX
  • commons: WarX
  • mail: [1]
  • jabber: WarX@jabber.org
  • irc: [2]
No flag.svg
No official flag.
POL powiat kędzierzyńsko-kozielski COA.svg
Herb powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego
Opolskie-miasta (nazwy).png
Autor: ElCet, Licencja: CC BY-SA 3.0
Miasta województwa opolskiego (stan na 29.03.2019).
WK15 Kędzierzyn-Koźle (35) Lichen99.jpg
Autor: Lichen99, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To zdjęcie zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji kolejowej 2015 zorganizowanej przez
Stowarzyszenie Wikimedia Polska we współpracy z Fundacją Grupy PKP.
Wszystkie zdjęcia z wyprawy możesz zobaczyć w kategorii Wikiekspedycja kolejowa 2015.
Rynek Krapkowice 2.jpg
Autor: Kamcio 124, Licencja: CC BY-SA 4.0
Krapkowice - widok rynku
No coats of arms.svg
Autor: Valdavia, Licencja: CC BY-SA 3.0
No official coats of arms.
Town hall in Opole.JPG
Autor: Daviidos, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rathaus Opole
Ruiny zamku w Strzelcach Opolskich.JPG
Autor: Iwonka, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Strzelce Opolskie, zamek (ruina), XIV, 1562-1592, XVIII, XIX
Opole - Gmach Dworca Głównego 01.jpg
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC BY-SA 3.0
Opole, ul. Krakowska - zespół dworca PKP: budynek główny z przejściem podziemnym, pocz. XX
Brzeg Castle 01.jpg
Autor: Scotch Mist, Licencja: CC BY-SA 4.0
Galeria Mist Scotch zawiera wiele zdjęć zabytkowych budowli, pomników i miejsc pamięci w Polsce.
SA137-003.jpg
Autor: Michał Karkowski vel Hans Kloss, Licencja: CC BY 3.0
SA137-003 w malowaniu województwa opolskiego, jako pociąg regio 46235 z Kędzierzyna-Koźla do Opola wyjeżdża ze stacji początkowej
2012-06 Głuchołazy 06.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0
Głuchołazy - miasto w Polsce w województwie opolskim, w powiecie nyskim.
Skorogoszcz new bridge.jpg
(c) I, Silar, CC BY 2.5
Skorogoszcz - new bridge
PL Opole collegiummaius.jpg
Collegium Maius Uniwersytetu Opolskiego - siedziba rektoratu i Wydziału Filologicznego.
Brzeg Op.JPG
Autor: Dawid Galus, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Brzeg, kościół p.w. św. Jadwigi, 1368-1371, XVI, 1783-1784
Opolskie.svg
Logo of Opolskie Region
POL województwo opolskie 1950.svg
Autor: Swohmeck, Licencja: CC BY-SA 2.5
Położenie województwa opolskiego (1950 - 1975) na mapie Polski.
2014 Nysa, Zespół klasztorny dominikanów 01.JPG
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Nysa, klasztor, ob. szkoła, 2 poł. XVIII
PL Opole UW.JPG
Autor: Bartek Wawraszko (Bast), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Opole - urząd wojewódzki i Wieża Piastowska
Opolskie in Poland (+rivers).svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location of voivodeship xy (see filename) in Poland.
POL Brzeg COA.svg
Herb gminy miasta Brzeg
POL powiat kędzierzyńsko-kozielski flag.svg
Flaga powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego
7Kat Boch.JPG
Autor: Bochnaank, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Moszna, zespół pałacowy, XVIII, XX
SM Namysłów Kościół św Apostołów Piotra i Pawła (0) ID 611055.jpg
Autor: Sławomir Milejski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Namysłów, kościół par. p.w. śś. Piotra i Pawła, XV-XVI
Opole Voivodeship administrative map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa administracyjna województwa opolskiego
Prudnik Klasztor oo franciszkanow sanktuarium sw Jozefa.jpg
Autor: Smrk, Licencja: CC BY-SA 3.0
Klasztor franciszkanów w Prudniku
Góra Św. Anny.jpg
Autor: Thorton, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Góra Świętej Anny, obszar Góry Św. Anny
Prudnik - Liceum Medyczne 01.jpg
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC BY-SA 3.0
Prudnik, Zespół liceum medycznego, 1873
POL gmina Tułowice COA.svg
herb miasta i gminy Tułowice