Wojkowice Kościelne

Wojkowice Kościelne
	wieś
	; Fragment miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	będziński
Gmina	Siewierz
Liczba ludności (2008)	3489
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	42-510
Tablice rejestracyjne	SBE
SIMC	0221698
	Położenie na mapie gminy Siewierz Wojkowice Kościelne
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wojkowice Kościelne
	Położenie na mapie województwa śląskiego Wojkowice Kościelne
	Położenie na mapie powiatu będzińskiego Wojkowice Kościelne
	50°24′41″N 19°12′12″E/50,411389 19,203333

Artykuł	50°24′41″N 19°12′12″E
- błąd	39 m
WD	50°27'N, 19°10'E
- błąd	19642 m
Odległość	1361 m

Kościół pod wezwaniem św. Marcina

Wojkowice Kościelne – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie będzińskim, w gminie Siewierz, w Zagłębiu Dąbrowskim.

W latach 1973–1975 miejscowość była siedzibą gminy Wojkowice Kościelne. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Nazwa

Nazwa miejscowości notowana była w formach Woycowicz (1325-27), Woykowycze Kosczelne (1470-80), Woykowice (1787), Woykowice Kościelne (1827). Jest to nazwa patronimiczna od nazwy osobowej Wojek, która jest skróceniem od imion złożonych typu Wojciech, Wojsław^[2].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Wojkowice Kościelne^[3]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0221706	Chałupki	część wsi
0221712	Karsów	część wsi
0221729	Nowa Wieś	część wsi
0221735	Pastwiska	część wsi
0221741	Pierkowskie	część wsi
0221758	Podskale	część wsi
0221764	Zawodzie	część wsi

Historia

Miejscowość ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Wymieniona po raz pierwszy w 1325 w dokumencie zapisanym w języku łacińskim jako Woycowicz^[2]. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Woykowycze Kosczelne wymienia w latach (1470-1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis. Odnotowuje on we wsi murowany kościół św. Marcina uposażony ziemią oraz miejscowych dziedziców Jana Działeckiego właściciela połowy majętności oraz Mateusza, Andrzeja i Mikołaja właścicieli drugiej połowy^[5]^[6].

Od XV wieku miejscowość należała do biskupstwa krakowskiego, a później stała się własnością królewską i leżała w województwie krakowskim w Koronie Królestwa Polskiego, a od unii lubelskiej z 1569 w Rzeczypospolitej Obojga Narodów^[7]^[6].

Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze rosyjskim i leżała w Królestwie Polskim. W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego wymieniona jest jako wieś i folwark leżące w powiecie będzińskim w gminie i parafii Wojkowice. W 1827 w miejscowości znajdowało się 99 domów zamieszkiwanych przez 588 mieszkańców. W 1893 liczba domów spadła do 90, a mieszkańców do 852. Wieś liczyła 1529 mórg ziemi włościańskiej. Folwark liczył 434 morgi ziemi, stało w nim 7 domów zamieszkanych przez 27 mieszkańców. Osiedle proboszcza liczyło 8 morg, na których znajdowało się 5 domów zamieszkanych przez 3 mieszkańców. We wsi znajdowały się również zabudowania młyna złożone z 2 budynków zamieszkanych przez 15 mieszkańców i położonych na 47 morgach ziemi. Miejscowość posiadała murowany kościół parafialny, szkołę początkową, przytułek dla 2. ubogich, młyn, a także urząd gminy^[6].

W okresie międzywojennym Wojkowice Kościelne należały do gminy Wojkowice Kościelne. Po II wojnie światowej przechodziły kolejno pod administrację gminy Wojkowice Kościelne (1945-1949)^[8]^[9]^[10], gminy Ząbkowice (1950-1954)^[11], gromady Wojkowice Kościelne (1954-72)^[12], gminy Wojkowice Kościelne (1973-1975)^[13], miasta Ząbkowice (1975-1977)^[14] i wreszcie gminy Siewierz od 1 lutego 1977^[15]^[16].

Zabytki

Jedynym zabytkiem Wojkowic Kościelnych jest usytuowany przy DK 86 zabytkowy kościół św. Marcina i Doroty, najstarsze części świątyni: prezbiterium, skarbiec (dawna zakrystia) i część nawy zbudowane są w stylu romańskim^[17]. Jest to równocześnie sanktuarium Matki Bożej Dobrej Drogi.

Parafia Wojkowice Kościelne

Architektura sakralna Wojkowic Kościelnych

Kościół pw. św. Marcina

Figura św. Jana Nepomucena

Parafia pw. św. Marcina w Wojkowicach Kościelnych istniała przed 1325 r., ale kościół mógł istnieć wcześniej, o czym świadczy najstarsza jego część – romańskie prostokątne prezbiterium, zbudowane z ciosów kamiennych oraz dawna zakrystia po stronie północnej (obecnie skarbiec) i niewielka partia nawy.

Miejscowość należy do najstarszych miejscowości ziemi siewierskiej. Jak podają źródła wieś początkowo była własnością książęcą, a od 1380 r. stała się własnością szlachecką. Do 1795 r. stanowiła własność kapituły katedralnej krakowskiej.

Świątynia była wielokrotnie przebudowywana, m.in. w roku 1618, 1750 i po II wojnie światowej. Od momentu sprowadzenia w 1625 r. przez ks. Marcina Zelbrzykowskiego (lub Zelbrychowicza) obrazu Maryi z Dzieciątkiem Jezus, datowany jest kult maryjny. Potwierdzeniem ciągłości kultu było erygowanie 27 czerwca 1987 r., przez metropolitę częstochowskiego Stanisława Nowaka, sanktuarium Matki Bożej Dobrej Drogi. Po pożarze kościoła w grudniu 1985 r. został on gruntownie odrestaurowany.

We wnętrzu na uwagę zasługuje m.in. umieszczony w ołtarzu głównym wizerunek Maryi z Dzieciątkiem, namalowany w latach 1460-1470. Ponadto w kościele znajdują się klasycystyczne organy, zbudowane przypuszczalnie w XIX w.

Do parafii należą miejscowości: Hektary, Karsów, Kuźnica Piaskowa, Kuźnica Podleśna, Kuźnica Warężyńska, Marcinków, Nowa Wieś, Pastwiska, Pierkowskie, Podwarpie, Podskale, Tuliszów, Warężyn, Wojkowice Kościelne, Zawarpie, Zawodzie.

Wspólnoty wyznaniowe

Parafia Świętego Marcina BM w Wojkowicach Kościelnych
Sala Królestwa zborów Świadków Jehowy^[18]

Przypisy

↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1474 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b Kazimierz Rymut. Nazwy miejscowe dawnego księstwa siewierskiego. „Onomastica”. tom 15, numer 1-2, s. 24, 1970. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, "Liber Beneficiorum", Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864
↑ ^a ^b ^c Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. XIII, hasło "Wojkowice Kościelne". nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1889. s. 749. [dostęp 2019-11-25].
↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100.
↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (stan z dnia 1 stycznia 1946) wydany przez Wydawnictwa Instytutu Śląskiego w 1947.
↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255.
↑ Uchwała Nr 14/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu będzińskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr 10, Poz. 54).
↑ Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr 12, Poz. 103).
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 88.
↑ Dz.U. z 1977 r. nr 3, poz. 13.
↑ Dz.U. z 1977 r. nr 3, poz. 15.
↑ Wojkowice Kościelne, Parafia pw. św. Marcina.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22] .

Linki zewnętrzne

Wojkowice Kościelne, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 749 .

Zobacz też

[poczta-1] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1474 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[onomastica-2] Kazimierz Rymut. Nazwy miejscowe dawnego księstwa siewierskiego. „Onomastica”. tom 15, numer 1-2, s. 24, 1970. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

[Dz.U._29/2013-3] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].

[teryt-4] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[5] Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, "Liber Beneficiorum", Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864

[SgKP-6] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. XIII, hasło "Wojkowice Kościelne". nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1889. s. 749. [dostęp 2019-11-25].

[7] Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100.

[8] Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (stan z dnia 1 stycznia 1946) wydany przez Wydawnictwa Instytutu Śląskiego w 1947.

[9] Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.

[10] Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.

[11] Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255.

[12] Uchwała Nr 14/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu będzińskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr 10, Poz. 54).

[13] Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr 12, Poz. 103).

[14] Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 88.

[15] Dz.U. z 1977 r. nr 3, poz. 13.

[16] Dz.U. z 1977 r. nr 3, poz. 15.

[17] Wojkowice Kościelne, Parafia pw. św. Marcina.

[18] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

Miasta	Siewierz
Wsie	Brudzowice Czekanka Dziewki Gołuchowice Leśniaki Nowa Wioska Podwarpie Tuliszów Warężyn Wojkowice Kościelne Żelisławice
Kolonie	Dzierżawa Słowik
Integralne części wsi	Bacholin Chałupki Folwark Hektary Huby Karsów Kazimierówka Kazimierzów Kolonia Główna Komorne Krzanów Kuźnica Kuźnica Piaskowa Kuźnica Podleśna Kuźnica Warężyńska Marcinków Namiarki Niweczka Nowa Wieś Pasternik Pastwiska Pierkowskie Pod Brudzowice Podbagnie Podlesie Podrzaże Poskale Podwarężyn Polichno Posady Sulikowskie Surma Szkolna Zawarpie Zawodzie
Nieofic. cz. wsi	Przedwarężyn

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne