Wojna Kartagińczyków z najemnikami

Wojna Kartagińczyków
z najemnikami

Karykatura przedstawiająca Hannona ogłaszającego najemnikom brak pieniędzy na ich opłacenie
Czas	240–237 p.n.e.
Terytorium	Kartagina
Przyczyna	bunt najemników
Wynik	krwawe stłumienie buntu; odstąpienie przez Kartaginę Korsyki i Sardynii pod groźbą wojny z Rzymem
Strony konfliktu
Kartagina zbuntowani najemnicy i Libijczycy
Dowódcy
Hamilkar Barkas, Hannon Wielki Matos ☠, Spendios ☠, Autaritus ☠, Zarzas ☠, Narawas 🏳
Siły
10 000 20 000+[1]
Straty
wysokie wysokie
brak współrzędnych

Wojna Kartagińczyków z najemnikami (zwana też wojną bezlitosną) – wewnętrzny konflikt starożytnej Kartaginy w latach 240–237 p.n.e.

Po klęsce w pierwszej wojnie punickiej Kartagina znalazła się w krytycznej sytuacji gospodarczej. Wskutek konieczności zapłaty Rzymowi wysokiej kontrybucji, zabrakło pieniędzy na opłacenie służących w jej armii najemników, których zbuntowało się ponad 20 tysięcy.

Powstańców, na czele których stanęli Libijczyk Matos i niewolnik Spendios, poparły punickie miasta Utyka i Hippo Diarhytus, a także libijscy wieśniacy z opanowanych w 247 p.n.e. przez Hannona obszarów oraz niewolnicy. Rosnące w siłę wojska rebeliantów zagroziły samej Kartaginie.

Na czele dziesięciotysięcznej armii złożonej z obywateli Kartaginy senat postawił najpierw Hannona, a po jego niepowodzeniach, Hamilkara Barkasa^[2]. Hamilkar pokonał buntowników nad rzeką Bagradas, a następnie przeciągnął na swoją stronę numidyjskiego księcia Narawasa i wyrwał się z okrążenia^[3]. Złapanych buntowników traktował początkowo łagodnie – proponując im powrót do armii punickiej i uwalniając tych którzy odmawiali – lecz wobec rosnącego okrucieństwa buntowników potem nakazał nie brać jeńców^[4]. Ponieważ Hamilkar i Hannon jako przeciwnicy polityczni nie potrafili ze sobą porozumieć i skoordynować swoich działań, kartagińskie zgromadzenie ludowe zadecydowało, aby żołnierze sami wybrali sobie jednego dowódcę. Armia opowiedziała się za Hamilkarem, który w 238 p.n.e. rozgromił buntowników pod Prion^[5].

Do powstania dołączyli również mieszkańcy Sardynii, ale wobec niemożności obrony przed kartagińskim korpusem ekspedycyjnym zwrócili się do Rzymu o pomoc. Rzymianie wystosowali stanowcze ultimatum, w którym zażądali od Kartaginy zrzeczenia się Sardynii i Korsyki oraz wypłacenia 1200 talentów srebra, w razie odmowy grożąc nową wojną. Kartagińczycy przyjęli te warunki i w 238 p.n.e. utracili obie wyspy. Ostatnie oddziały rebeliantów zostały pokonane w 237 p.n.e.

W literaturze

Wojna z najemnikami stanowi historyczne tło romansu Salambo Gustave’a Flauberta.

Przypisy

Bibliografia

• Daniel Gazda: Armie świata antycznego: Republika Rzymska i Kartagińczycy. Warszawa: Bellona, 2006, s. 102–103. ISBN 83-11-10355-0.
• Krzysztof Kęciek: Dzieje Kartagińczyków. Warszawa: Attyka, 2007, s. 174–179. ISBN 978-83-89487-25-4.