Wojna trzydniowa

Wojna trzydniowa

Wojna na wyczerpanie
Obszar Wzgórz Golan
Czas	24–26 czerwca 1970
Miejsce	Wzgórza Golan
Wynik	zwycięstwo Izraela, prawie całkowite ustanie działań Syrii przeciwko Izraelowi
Strony konfliktu
Izrael  Syria
Dowódcy
Chajjim Bar-Lew Mordechaj Gur b.d.
Siły
• 188 Brygada Pancerna • Korpus Inżynieryjny • Siły Powietrzne Izraela b.d.
brak współrzędnych

Wojna trzydniowa^[1][2][3] (hebr. מלחמת שלושת הימים, milchemet szloszet ha-jamim) – izraelska nazwa starć Sił Obronnych Izraela z Siłami Zbrojnymi Syrii na Wzgórzach Golan w dniach 24–26 czerwca 1970 roku podczas wojny na wyczerpanie.

W trakcie trzydniowych starć obie strony przeprowadzały ataki artyleryjskie, powietrzne i lądowe na pozycje wroga. Choć obie strony poniosły straty, dużo cięższe straty poniesione przez Syrię sprawiły, że zaprzestała ona ataków na Izrael do 1972 roku.

Tło wydarzeń

Koniec wojny sześciodniowej w 1967 roku nie stanowił zakończenia konfliktu arabsko-izraelskiego. Państwa arabskie nie mogły się pogodzić ze zwycięstwem Izraela oraz ze wzrostem jego pozycji w regionie. We wrześniu 1967 roku odbyła się konferencja w Chartumie, na której do głosu doszli zwolennicy prowadzenia zdecydowanej polityki wobec Izraela. Uznali, że nie można prowadzić żadnych negocjacji i rozmów pokojowych z politykami izraelskimi. Egipcjanie nie pogodzili się ze stratą Synaju, a Izrael nie akceptował postanowień Rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 242 nakazującej mu zwrot zdobytych terytoriów. W wyniku napięć politycznych doszło do, początkowo pojedynczych, a później regularnych, ostrzałów pozycji jednej i drugiej strony nad Kanałem Sueskim. Toczące się od 1967 do 1970 roku walki nazwane zostały wojną na wyczerpanie. Gamal Abdel Naser wierzył, że przedłużający się konflikt doprowadzi do osłabienia Izraela. W trakcie konfliktu dochodziło do operacji desantowych, naruszeń przestrzeni powietrznych, ostrzałów i wypadów komandosów na tyły wroga. Egipt chciał przez to utrzymać zainteresowanie międzynarodowe sytuacją nad Kanałem Sueskim i zyskać sojuszników. Naser otrzymał szeroką pomoc wojskową ze Związku Radzieckiego. Z kolei Izrael nie chciał pokazać słabości i wycofać się z pozycji na zachodzie Synaju, mimo strat wśród żołnierzy stacjonujących na linii Bar-Lewa^[4][5]. Obszar walk w trakcie wojny na wyczerpanie był również poligonem doświadczalnym dla nowego sprzętu amerykańskiego i radzieckiego^[6].

Front izraelsko-syryjski

Po wojnie sześciodniowej armia izraelska utworzyła szereg umocnionych punktów obserwacyjnych i obronnych wzdłuż granicy między Syrią a zajętymi przez Izrael w wojnie sześciodniowej Wzgórzami Golan. Za obronę tego sektora było odpowiedzialne Dowództwo Północne i podlegająca mu 188 Brygada Pancerna^[7]. W trakcie wojny na wyczerpanie front izraelsko-syryjski, w przeciwieństwie do izraelsko-egipskiego, charakteryzował się niskim natężeniem działań zbrojnych. W latach 1968–1970 Damaszek, w kontrolowany przez siebie sposób, umożliwiał OWP i Fatahowi ataki na Izrael^[8]. Dopiero od 1970 roku, po naciskach państw arabskich, Syria zintensyfikowała działania na Wzgórzach Golan. Ataki nasiliły się w czerwcu, kiedy to Syryjczycy zaczęli przeprowadzać ataki na linie izraelskie i ostrzały artyleryjskie. Skutkowało to izraelską odpowiedzią na te ataki^[7].

Przebieg

24 czerwca

Mapa granic, linii zawieszenia ognia i stref zdemilitaryzowanych na Wzgórzach Golan

24 czerwca uznaje się za początek tzw. wojny trzydniowej^[7]. Wówczas to, około godziny 18:00, Syryjczycy ze stanowisk w okolicach Ar-Rafid i ze wzgórz Antylibanu rozpoczęli ostrzał artyleryjski wszystkich izraelskich pozycji na Wzgórzach Golan oraz Al-Kunajtiry, Geszuru i En Ziwanu. Równocześnie syryjskie siły pancerne rozpoczęły atak w dwóch kierunkach. Jeden w północnej części wzgórz, a drugi na południe, koło Har Peres (na zachód od Ar-Rafid: 32°57'34.8"N 35°51'57.5"E). W pierwszym przypadku atak syryjski został powstrzymany bardzo szybko^[9]. Jednak w okolicach Ar-Rafid trzy czołgi Sił Zbrojnych Syrii przekroczyły linię zawieszenia ognia, dotarły pod izraelskie umocnienia i otworzyły ogień do bunkrów i punktów obserwacyjnych^[9][10]. Dwa czołgi zostały zniszczone przez Izraelczyków. Wsparcia udzieliły także Siły Powietrzne Izraela. O godzinie 20:00 walki ustały^[a][9]. Tego samego dnia Dowództwo Północne rozpoczęło planowanie operacji odwetowej^[7].

Po ataku strona syryjska ogłosiła zwycięstwo. Rzecznik armii podał do informacji, że po stronie izraelskiej zginęło i zostało rannych co najmniej 175 żołnierzy, zestrzelono jeden samolot izraelski, a także zniszczono izraelską linię obrony. Syryjczycy podali również, że przez jakiś czas zajęli izraelskie pozycje. Po stronie syryjskiej miało zginąć dwóch żołnierzy, a pięciu zostało rannych^[9].

Izraelczycy podali, że siedmiu żołnierzy zostało rannych, a jeden zmarł w wyniku odniesionych ran^[11].

25 czerwca

25 czerwca, o godzinie 11:00, izraelskie lotnictwo rozpoczęło naloty w trzech rejonach Syrii na następujące cele wojskowe^[12]:

• baza Katana (15 km na południowy zachód od Damaszku) – wówczas jedna z największych baz wojskowych w kraju,
• bazy w rejonie miasta Al-Kiswa (10 km na południe od Damaszku),
• dowództwo wojsk arabskich, które zlokalizowane było 10 km od As-Suwajdy.

O tej samej godzinie, na lądzie, Izraelczycy rozpoczęli ostrzał artyleryjski i moździerzowy syryjskich stanowisk na granicy, w linii ok. 60 km. Syryjska artyleria stała się celem ataków izraelskich samolotów. Ostrzałem umocnień izraelskich odpowiedzieli Syryjczycy. Doszło również do starć sił pancernych, w których strona syryjska straciła trzy czołgi^[11][12]. Około godziny 14:15 Syryjczycy do walki wysłali samoloty MiG-21. W wyniku starć z samolotami Sił Powietrznych Izraela strona syryjska straciła jeden samolot^[13]. O 15:30, po izraelskim nalocie na cele wojskowe położone 15 km na południowy wschód od Ar-Rafid, doszło do wstrzymania ognia. Jeszcze do 17:00 Syryjczycy pojedynczo ostrzeliwali wybrane cele. W związku z tym, po godzinie 18:00, izraelskie samoloty ponownie dokonały nalotów na syryjską artylerię^[14][15].

Radio Damaszek poinformowało, że w trakcie starć syryjska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła trzy samoloty izraelskie, które spadły na terytorium Izraela. Syryjczycy twierdzili, że zniszczyli dziewięć czołgów Armii Obrony Izraela i zabili lub ranili co najmniej 45 Izraelczyków. Straty własne oszacowali na 34 zabitych i 63 rannych^[15].

26 czerwca

Na 26 czerwca Dowództwo Północne i Sztab Generalny zaplanowały przeprowadzenie operacji odwetowej za wcześniejsze syryjskie ataki na izraelskie stanowiska. Operacja zyskała kryptonim „Kiton 10”. Zakładała połączony atak sił pancernych, powietrznych, wojsk inżynieryjnych i artylerii na syryjskie punkty obserwacyjne. Atak zaplanowano na obszarze na południe od Tell al-Faras (izraelska nazwa Har Peres) na obszarze od drogi naftowej^[b] na północy po wadi Rukad (izraelska nazwa Nachal Rukad/Rukad) na południu. W tym obszarze Syryjczycy posiadali trzy umocnione stanowiska: Cida, El Chanut, Arba’at ha-Batim. Część lądową operacji powierzono 188 Brygadzie Pancernej. Atak rozpoczął się o godzinie 09:00 atakiem powietrznym, a później artyleryjskim pozycji syryjskich. Następnie o godzinie 12:30 rozpoczął się atak sił pancernych. Do 14:30 Izraelczykom udało się zdobyć i zniszczyć wspomniane trzy punkty. Izraelskie dowództwo wydało rozkaz o rozszerzeniu operacji na umocnienia Umm Luks i Tell Darja. W ramach odwetu Syryjczycy przypuścili atak sił pancernych na umocnienia izraelskie. Tam natarcie zatrzymało się na umocnieniach i zostało rozbite przez powracające z Syrii czołgi 188 Brygady Pancernej^[16].

Operacja zakończyła się następującymi stratami po stronie syryjskiej: wysadzeniem 49 syryjskich bunkrów, uszkodzeniem 36 czołgów, zniszczeniem 20 różnych transporterów, zestrzeleniem jednego samolotu syryjskiego, śmiercią 350 żołnierzy. 38 żołnierzy dostało się do izraelskiej niewoli. Izraelczycy stracili 10 żołnierzy, a 27 zostało rannych. Jeden samolot został zestrzelony, a pilot katapultował się nad terytorium Syrii. Trzy czołgi zostały uszkodzone^[17].

Rezultat

Operacja „Kiton 10” oraz poniesione straty sprawiły, że Syryjczycy zaprzestali ataków na pozycje izraelskie do końca wojny na wyniszczenie, a potem jeszcze do 1972 roku. Dochodziło dalej do ataków ze strony organizacji palestyńskich, jednak bez pomocy Sił Zbrojnych Syrii. Ponadto w 1970 roku doszło do napięć granicznych pomiędzy Jordanią a Syrią w związku z trwającą w Jordanii wojną domową, co zmusiło armię syryjską do przeniesienia części wojsk ze Wzgórz Golan^[7].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• ChaimCh. Herzog ChaimCh., The Arab-Israeli Wars. War and Peace in the Middle East, New York: Vintage Books, 1984  (ang.).
• BennyB. Morris BennyB., Righteous Victims. A History of the Zionist-Arab Conflict 1881-2001, New York: Vintage Books, 2001  (ang.).
• KirstenK. Schulze KirstenK., Konflikt arabsko-izraelski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, ISBN 978-83-01-16351-8 .
• DaniD. Wardi DaniD., קיתונות של אש, „Szirjon” (3), 1999, s. 20 [dostęp 2020-11-30]  (hebr.).