Wojska Powietrznodesantowe Federacji Rosyjskiej

Wojska Powietrznodesantowe Rosji (ros. Воздушно-десантные войска, Wozduszno-diesantnyje wojska, ВДВ) – jeden z dwóch samodzielnych rodzajów wojsk Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej (drugi to Wojska Rakietowe Przeznaczenia Strategicznego).

Charakterystyka

W chwili upadku ZSRR (1991) radzieckie WDW liczyły siedem dywizji (7, 76, 98, 103, 104 i 106 gwardii oraz 242 szkolna) oraz jedenaście samodzielnych brygad (11, 13, 21, 23, 36, 37, 38, 40, 56, i 83 powietrznodesantowe oraz 35 desantowo-szturmowa) rozlokowanych na terenie całego ZSRR. Było to blisko 77 000 żołnierzy – dwukrotnie więcej niż wszystkie pozostałe jednostki powietrznodesantowe na świecie razem wzięte^[1]. Po rozpadzie ZSRR (1991) i porażce stworzenia wspólnych sił zbrojnych w ramach WNP (1993), siły WDW uległy poważnemu uszczupleniu. Część jednostek znalazła się w ramach nowo powstałych sił zbrojnych Ukrainy, Białorusi, Uzbekistanu i Kazachstanu.

Rosyjskie WDW zostały użyte w czasie wojny w Jugosławii w latach 1991–1999: w ramach międzynarodowych sił IFOR (w 1996) i SFOR (od 1996 do 2003) funkcjonowała 1 Pokojowa Rosyjska Samodzielna Brygada Powietrznodesantowa. Ich najsłynniejszą akcją był zajęcie w czerwcu 1999 roku przez 98 batalion gw. lotniska Slatina koło Prisztiny. Pomimo ambitnych założeń^[2], okazała się to być jednak czysto symboliczna operacja, która w gruncie rzeczy zamanifestowała tylko sprzeciw i bezsilność Rosji po rozpoczęciu bombardowań Jugosławii przez NATO. W latach 1999–2002 rosyjscy spadochroniarze w sile brygady pełnili misję pokojową w ramach jednostek KFOR w Kosowie. Jednostki WDW od 1992 służyły w ramach 14 A w Mołdawii, pełniąc rolę sił stabilizacyjnych w Naddniestrzu. Podobną rolę odegrały w czasie wojny w Osetii Południowej w latach 1991–1992.

Rosyjscy spadochroniarze uczestniczyli również w obydwu wojnach w Czeczenii. Brali udział w I i II szturmie Groznego – w 1994 i 1999 roku. Ich późniejszy dowódca – gen. Władimir Szamanow, właśnie podczas drugiego konfliktu czeczeńskiego zyskał złą sławę przestępcy wojennego^[3]. Najsłynniejszym epizodem walk rosyjskich spadochroniarzy w Czeczenii jest bój o wzgórze 776 stoczony przez 6 komp. 104 pułku 76 dyw. gw. w dniach 29 lutego – 3 marca 2000. Kompania broniąc wejścia do Wąwozu Arguńskiego przed bojownikami Basajewa i Chattaba (ich liczebność Rosjanie oceniają na 2500 ludzi) straciła w ciągu trzydniowych walk 84 ze 104 żołnierzy (80%).

(c) Andrei nacu z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0

Wojna w Osetii Południowej i Abchazji w 2008 roku. Kolor niebieski – kierunki działania wojsk rosyjskich w składzie których znajdowały się oddziały WDW

W nocy z 8 na 9 sierpnia 2008 roku, 76 dywizja desantowo-szturmowa gw. działająca w składzie 58 A. wylądowała w Cchinwali jako wsparcie rosyjskich sił pokojowych w Osetii Płd. Rosyjskie Ministerstwo Obrony poinformowało również o planach wysłania w rejon konfliktu 98 dywizji powietrznodesantowej gw. i 45 samodzielnego pułku rozpoznawczego gw. Wsparcie w postaci oddziałów 7 dywizji desantowo-szturmowej gw. (trzy bataliony i jeden pułk) otrzymała również pomiędzy 8 a 10 sierpnia Abchazja. Oddziały te zostały przerzucone do na teren republiki przy pomocy okrętów desantowych Floty Czarnomorskiej. 11 sierpnia spadochroniarze ci weszli z terytorium Abchzaji (nie byli częścią sił pokojowych) na teren Gruzji i bez walki zajęli bazę wojskową w Senaki. Od 13 sierpnia oddziały 76 dywizji rozpoczęły okupację gruzińskiego miasta Gori. 14 sierpnia gen. Wiaczesław Borisow, z-ca dowódcy WDW ds. szkolenia powietrznodesantowego, zapowiedział, że oddziały 76 dywizji rozpoczęły wycofywanie się z Gorii^[4][5]

Wbrew oficjalnym rosyjskim deklaracjom, rosyjskie WDW – obok specnazu GRU i wojsk lądowych Południowego Okręgu Wojskowego – tworzą trzon wojsk rosyjskich zaangażowanych w trwającym od wiosny 2014 roku konflikcie w Donbasie. Według danych strony ukraińskiej, wśród szacowanych na 8,5–10 tys. żołnierzy regularnej armii rosyjskiej walczących po stronie separatystów, znajdują się lub znajdowali spadochroniarze z 76. Dywizji Desantowo-Szturmowej, 98. Dywizji Powietrznodesantowej, 7. Dywizji Desantowo-Szturmowej, 106. Dywizji Desantowo-Szturmowej i 45. Samodzielnej Brygady Specnazu Wojsk Powietrznodesantowych^[6]. Rosyjscy spadochroniarze znajdowali się pośród żołnierzy separatystów schwytanych przez Ukraińców. Najczęściej byli oni zwracani Rosji na zasadzie wymiany jeńców^[7]. Co najmniej od listopada 2015 roku rosyjscy spadochroniarze stacjonują na Krymie, zaanektowanym przez Rosję wiosną 2014^[8]. We wrześniu 2015 roku śledczy OSINT ujawnili dowody na udział spadochroniarzy rosyjskich ze 104. pułku 76. dywizji spadochronowej w zajęciu platform „Czernomornaftgazu” w grudniu 2014^[9]. W kwietniu 2015 roku rzecznik rosyjskich WDW poinformował o rozpoczęciu przez żołnierzy 76. dywizji desantowo-szturmowej gw. i 98. dywizji powietrznodesantowej gw. ćwiczeń w rejonie Murmańska, mających na celu przygotowanie ich żołnierzy do działań za kołem podbiegunowym. Przez komentatorów zostało to odebrane jako kolejny sygnał świadczący o trwającym od 2012 roku dążeniu Rosji do zwiększania swojej militarnej obecności za północnym kręgiem polarnym^[10]. Wiosną 2017 rosyjskie media, powołując się na zagraniczne źródła (Al Masdar News, DEBKAfile) doniosły o udziale rosyjskich spadochroniarzy w konflikcie syryjskim^[11][12]. W Syrii mieli by również walczyć w charakterze najemników byli żołnierze radzieckich wojsk powietrznodesantowych^[13].

Na początku XXI w. rosyjskie wojska powietrznodesantowe pozostają jedną z najbardziej doświadczonych formacji bojowych na świecie. Są również najliczniejsze spośród tego rodzaju wojsk – składają się na nie dwie dywizje powietrznodesantowe, dwie dywizje desantowo-szturmowe oraz pięć samodzielnych brygad i jeden samodzielny pułk. Według różnych szacunków jest to w sumie 36 000-45 000 ludzi^[14][15].

Zwiadowcy 45 samodzielnej brygady specnazu WDW (2011)

Żołnierze rosyjskich WDW i U.S. Army w Bośni w ramach sił IFOR w 1996 roku

(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0

Rosyjscy spadochroniarze w Czeczenii w 2000 roku

Pokaz sprawności rosyjskich spadochroniarzy

Rosyjski spadochroniarz z osprzętem i w umundurowaniu polowym (2011)

Struktura

Dowództwo Wojsk Powietrznodesantowych (Moskwa, ul. Matrosskaja tiszyna nr 10)

• dywizje powietrznodesantowe i desantowoszturmowe:
  • 7 Gwardyjska Dywizja Desantowoszturmowa (Górska) (Noworosyjsk);
  • 76 Gwardyjska Dywizja Desantowoszturmowa (Psków);
  • 98 Gwardyjska Dywizja Powietrznodesantowa (Iwanowo);
  • 106 Gwardyjska Dywizja Powietrznodesantowa (Tuła);
• brygady desantowoszturmowe:
  • 11 Gwardyjska Samodzielna Brygada Desantowo-Szturmowa (Ułan Ude);
  • 31 Gwardyjska Samodzielna Brygada Desantowo-Szturmowa {Ulianowsk;
  • 56 Gwardyjska Samodzielna Brygada Desantowo-Szturmowa (Kamyszyn);
  • 83 Gwardyjska Samodzielna Brygada Desantowo-Szturmowa (Ussuryjsk).
• instytucje edukacyjne::
  • Riazańska Wyższa Szkoła Dowódcza Wojsk Powietrznodesantowych;
  • Omski Korpus Kadetów;
  • Uljanowska Gwardyjska Suworowska Szkoła Wojskowa;
  • Tulska Suworowska Wojskowa Szkoła Kadetów;
  • 242 Centrum Szkoleniowe, Omsk^[16] (przygotowanie młodszych specjalistów wojsk powietrznodesantowych);
• jednostki wojskowe specjalnego przeznaczenia:
  • 45 Samodzielna Gwardyjska Brygada Specjalnego Przeznaczenia (Kubinka);
• jednostki wojskowe zabezpieczenia:
  • 38 Gwardyjska Brygada Kierowania Wojsk Powietrznodesantowych (Miedwieżi oziera);
  • 150 Samodzielny Batalion Remontowo-renowacyjny Wojsk Powietrznodesantowych^[17][16].

Symbole rosyjskich Wojsk Powietrznodesantowych

• 

  Flaga

• 

  Emblemat noszony na rękawie

• Godło

Dowódcy

• gen. Jewgienij Podkołzin (1991-1996);
• gen. Gieorgij Szpak (1996-2003);
• gen. Aleksandr Kołmakow (2003-2007);
• gen. por. Walerij Jewtuchowicz (2007-2009);
• gen. Nikołaj Ignatow (2009);
• gen. płk Władimir Szamanow (2009-2016);
• gen. płk Andriej Sierdiukow (od 2016)

Przypisy