Siły zbrojne

Podział sił zbrojnych w świecie ze względu na charakter służby wojskowej

     armia poborowa

     armia poborowa, ale objętych poborem jest mniej niż 20% całej grupy wiekowej lub mniej niż 40% mężczyzn, jeśli poborowi podlegają tylko mężczyźni

     pobór zostanie zastąpiony armią zawodową w ciągu 3 lat

     armia zawodowa

     brak armii

     brak danych

Siły zbrojne (inaczej: wojsko, armia) – siły i środki wydzielane przez państwo do zabezpieczenia jego interesów i prowadzenia walki zbrojnej, obrony, ujęte w całość organizacyjną, składającą się z różnych rodzajów wojsk i służb.

Podział sił zbrojnych, ze względu na skład

Rodzaje sił zbrojnych

W czasach obecnych większość państw posiadających siły zbrojne dzieli je na następujące rodzaje:

W niektórych siłach zbrojnych wydzielonymi rodzajami sił mogą być także:

Nie wszystkie wojska są de iure siłami zbrojnymi. Nie są nimi sformułowane w 1954 Japońskie Siły Samoobrony, będące nie siłami zbrojnymi, lecz samoobroną, gdyż po zakończeniu II wojny światowej Stany Zjednoczone narzuciły Japonii pacyfistyczną konstytucję, likwidującą siły zbrojne[4]. Status samoobrony wpływa na ich specyficzny charakter. Pomimo niskiej liczebności i braku broni ofensywnej (choć są od tego wyjątki) w rankingu w Global Firepower z 2020 roku uznano je za piątą najpotężniejszą siłę zbrojną świata[5].

Waffen-SS w III Rzeszy było zbrojnymi oddziałami Schutzstaffel (SS), nazistowskiej formacji paramilitarnej i podległo tylko dowództwu SS. Była to formacja o osobnym dowództwie, symbolice, mundurach, stopniach niebędąca częścią niemieckich sił zbrojnych, Wehrmachtu[6].

Funkcje

Siły zbrojne mają za cel odstraszyć przeciwnika od agresji, a dopiero w razie konieczności ich zadaniem jest prowadzenie walki zbrojnej dla osiągnięcia celu politycznego[7]. Są zatem instrumentem prowadzenia polityki państwa oraz jego nieodzownym elementem umożliwiającym funkcjonowanie. Istnieją ze względu na potrzebę ochrony kraju przed atakiem z zewnątrz (uruchamiane do celów obronnych, a także ofensywnych). Czuwają nad niepodzielnością terytorium państwowego oraz ochroną jego niepodległości.

Przy uwzględnieniu kryterium zasięgu przestrzennego wyróżnia się funkcję:

  • zewnętrzną
  • wewnętrzną.

Są one bezpośrednio związane z funkcjami państwa. Osiągnięcie i utrzymanie ładu społecznego w zakresie organizacji państwowej zawiera się w funkcji wewnętrznej. Analizuje się ją z uwzględnieniem następujących kategorii jako: środka przemocy (związanego z pamięcią historyczną), środka pomocy (dla ratowania życia, zdrowia i mienia ludności, wykorzystywane w akcjach ratunkowych) i instytucji służącej integracji społeczeństwa (jako czynnik państwotwórczy). W ramach funkcji zewnętrznej realizowane jest utrzymywanie bezpieczeństwa zewnętrznego państwa oraz ochrona jego żywotnych interesów (przyczynia się do trwania i rozwoju państwa pod postacią członka społeczności międzynarodowej)[8].

Do zadań sił zbrojnych w zakresie obrony państwa należą[9]:

  1. Zagwarantowanie nienaruszalności terytorium.
  2. Obrona dobra narodowego i państwowego w sytuacji silnego niepokoju.
  3. Eliminowanie, zapobieganie i ograniczanie zagrożeń i konfliktów.
  4. Zapewnienie wyłączności w zakresie egzekwowania prawa na terytorium państwa.
  5. Realizowanie zobowiązań sojuszniczych w zakresie użycia sił zbrojnych.
  6. Propagowanie polityki i wspieranie obrony interesów państwowych na arenie międzynarodowej.
  7. Aktywna walka w obronie pokoju narodowego oraz zaangażowanie w działania pokojowe.

W sytuacji znacznego zagrożenia spokoju publicznego, zamieszek politycznych, konfliktów narodowościowych i etnicznych na dużą skalę, których opanowanie przekracza możliwości interwencyjne policji – konieczne może być użycie wojska, którego zadaniem jest przywrócenie ładu, stabilizacji i integralności państwowej.

Zobacz też

  • lista państw nieposiadających sił zbrojnych
  • uzbrojenie

Przypisy

  1. Przemysław Majka: Kobiety w Izraelskich Siłach Obronnych (pol.). [dostęp 2011-02-19].
  2. Od 2009 nie będzie poboru do wojska (pol.). Gazeta.pl. [dostęp 2011-02-19].
  3. Aerospace Forces: Ministry of Defence of the Russian Federation, eng.mil.ru [dostęp 2018-08-23].
  4. Wayback Machine, web.archive.org, 6 czerwca 2016 [dostęp 2021-01-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-06].
  5. 2020 Military Strength Ranking, www.globalfirepower.com [dostęp 2021-01-04].
  6. Karol Grünberg, SS – czarna gwardia Hitlera, Książka i Wiedza, 1984, s. 448.
  7. B. Balcerowicz, Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2000, s. 124.
  8. B.Balcerowicz, Siły zbrojne w stanie pokoju, kryzysu, wojny, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2010, s. 24–34.
  9. Ibidem.

Media użyte na tej stronie

REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
SS-21parade.jpg
An SS-21 Scarab-A missile on parade in Sofia.
16 rocznica powstania GROM 24.jpg
Autor: Ministerstwo Obrony Narodowej, Licencja: Attribution
Uroczystości z okazji 16 rocznicy powstania Jednostki Wojskowej GROM
106th Guards Airborne Division (394-19).jpg
Autor: Vitaly V. Kuzmin, Licencja: CC BY-SA 4.0
В боевой обстановке и условиях огневого контакта с противником, естественно, нет времени на сбор имущества полка. (In combat situation, of course, the don't have a time for packing the parachutes)
Panzerhaubitze 2000.jpg
Autor: Ralf Dillenburger, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Panzerhaubitze 2000
PLA soldiers.jpg
中国人民解放军三军仪仗队 来自en wiki
A CO 1-18IN 2BDE 1ID on patrol Iraq Nov 2004.jpg
Soldiers from Alpha Company, 1-18 Infantry Battalion, 2nd Brigade, 1st Infantry Division on patrol in Iraq.
170720-N-Z0901-065 (35240959654).jpg

170720-N-N0901-065

BLACK SEA (July 20, 2017) - The Turkish navy frigate TCG Turgutreis (F 241), the Ukrainian navy frigate Hetman Sahaidichuyi (U 130), the Romanian navy frigates ROS Marasesti (F 111) and ROS Macellariu (F 265) conduct tactical maneuvering in the Black Sea during the second at-sea phase of exercise Sea Breeze 2017, July 20. Sea Breeze is a U.S. and Ukraine co-hosted multi-national maritime exercise held in the Black Sea and is designed to enhance interoperability of participating nations and strengthen maritime security within the region. (U.S. Navy photo by Fire Controlman 2nd Class Alex Walsh/Released)
Conscription map of the world.svg
Mapa świata z rodzajami armii.
Zielony: Brak.
Niebieski: Nie ma poboru (ochotnicza/profesjonalna armia).
Pomarańczowy: Pobór, z planami zniesienia w przeciągu 3 lat.
Czerwony: Pobór.
Szary: Brak informacji.