Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej

Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej

Budynki WIML przy ul. Krasińskiego
Państwo	Polska
Siedziba	Warszawa
Adres	ul. Krasińskiego 54/56
Data założenia	7 stycznia 1928
Forma prawna	instytut badawczy
Dyrektor	płk dr n. med. Alicja Trochimiuk
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej
52°15′40,6800″N 20°57′52,1280″E/52,261300 20,964480
Strona internetowa

Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej (WIML) – placówka medyczna, instytut badawczy, utworzony 7 stycznia 1928 roku na podstawie rozkazu Józefa Piłsudskiego.

Historia

W okresie międzywojennym początkowo placówka nosiła nazwę Centrum Badań Lotniczo-Lekarskich (CBLL). 1 sierpnia 1936 została przemianowana na Instytut Badań Lekarskich Lotnictwa (IBLL). W okresie II wojny światowej WIML współorganizował Lotniczą Służbę Zdrowia we Francji i Wielkiej Brytanii.

Za zalążek WIML można uważać utworzone w marcu 1945 Ruchome Laboratorium Sanitarno–Epidemiologiczne utworzone przy Dowództwie Lotnictwa WP^[1]. Kilka miesięcy później zostało przekształcone w Laboratorium Fizjologii i Higieny Lotniczej^[1]. Do Laboratorium dołączono 1 czerwca 1946 roku szpital kliniczny i powstało Centralne Laboratorium Medycyny Lotniczej, którego kierownikiem został ppłk. lek. Adam Gasperowicz^[1]. Po wojnie 1 maja 1947 roku ponownie zmienił nazwę, tym razem na Centralny Instytut Badań Lotniczo-Lekarskich (CIBLL) i przeniósł swoją siedzibę do Warszawy^[1]. 14 stycznia 1955 roku został przemianowany na Wojskowy Instytut Naukowo-Badawczy i Doświadczalny Medycyny Lotniczej^[1]

Swoją obecną nazwę Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej otrzymał zgodnie z zarządzeniem MON z 21 maja 1958 roku^[1], a 2 lata później stałą siedzibę w Warszawie przy ul. Krasińskiego 54. W Instytucie w 1959 roku rozpoczęła działalność Rada Naukowa WIML^[2].

Od 1967 roku współpracuje z Polską Akademią Nauk, a zarządzeniem przewodniczącego Komitetu Nauki i Techniki z 24 kwietnia 1968 roku otrzymał uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk medycznych^[2].

W latach 1970–1978 WIML służył przygotowaniom do lotu człowieka w kosmos. W 1978 roku w 50 rocznicę swego istnienia został odznaczony przez Radę Państwa Orderem Sztandaru Pracy II klasy^[3].

18 kwietnia 1980 roku Minister Obrony Narodowej wydał zarządzenie Nr 15/MON w sprawie uprawnień Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej do nadawania stopni naukowych w zakresie nauk wojskowych. Na podstawie togo zarządzenia WIML został uprawniony do nadawania stopnia naukowego doktora nauk wojskowych oraz stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk wojskowych w zakresie organizacji i taktyki służby zdrowia wojsk lotniczych oraz wojsk obrony powietrznej kraju^[4].

Kalendarium

• 07.01.1928 – rozkazem ministra spraw wojskowych (Dz. Rozk. 1/28) została powołana placówka naukowo-badawcza: Centrum Badań Lotniczo-Lekarskich (CBLL) w składzie – 9 lekarzy, 4 urzędników, 2 pracowników pomocniczych.
• 1931 – powołano Radę Naukową Centrum.
• 1934 – ukazał się Polski Przegląd Medycyny Lotniczej. W latach 1935–1937 wydano dwa roczniki bibliograficzne pt. Lotnictwo i Medycyna.
• 1936 – Centrum przemianowano na Instytut Badań Lekarskich Lotnictwa (IBLL).
• 1939 – wojna przerwała zorganizowaną działalność służby lotniczo-lekarskiej na okres kilku lat. Część personelu prowadziła działalność we Francji, a później w Wielkiej Brytanii. W tej grupie był również płk dr Antoni Fiumel, były szef IBLL.
• 1945 – za zalążek Instytutu Medycyny Lotniczej po wojnie można uważać Laboratorium Fizjologii i Higieny Lotniczej.
• 01.06.1946 – do Laboratorium Fizjologii i Higieny dołączony został Szpital Lotniczy w Otwocku (utworzony ze Szpitala Ewakuacyjnego nr 1763). W ten sposób powstała większa placówka lotniczo-lekarska pod nazwą Centralne Laboratorium Medycyny Lotniczej ze szpitalem na 100 łóżek. Kierownikiem tej placówki został ppłk lek. Adam Gasperowicz.
• 1947 – CLML został przemianowany na Centralny Instytut Badań Lotniczo-Lekarskich z siedzibą w Warszawie.
• 1950 – Stocznia Gdańska w myśl propozycji i koncepcji płk S. Marczewskiego wykonała komorę niskich ciśnień.
• 1955 – Centralny Instytut Badań Lotniczo-Lekarskich został przemianowany na Wojskowy Instytut Naukowo-Badawczy i Doświadczalny Medycyny Lotniczej. Pierwszym przewodniczącym Wojskowej Komisji Lotniczo-Lekarskiej został ppłk dr Włodzimierz Miasopust.
• 31.05.1958 – Instytut uzyskał nazwę: Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej.
• 1958 – wznowiono działalność wydawniczą Medycyny Lotniczej, a od 1965 rozpoczęto wydawanie na prawach rękopisu Informacji Lotniczo-Lekarskiej.
• 1959 – minister obrony narodowej powołał Radę Naukową Instytutu.
• 1970 – Instytut uzyskał prawo prowadzenia przewodów doktorskich z zakresu medycyny.
• 1974–83 – szesnastu członków kadry naukowej oraz czternaście pielęgniarek pełniło służbę w Doraźnych Siłach Zbrojnych ONZ na Bliskim Wschodzie. Ponadto czterech pracowników prowadziło szkolenie lekarzy w Libii i Iraku.
• 1976 – przed grupą specjalistów WIML postawiono zadanie przeprowadzenia selekcji pilotów w celu wyłonienia najlepszych kandydatów do lotów kosmicznych. Pracownicy brali również udział w badaniach biologicznych prowadzonych na biosatelitach Kosmos 782, Kosmos 931 i Kosmos 1129.
• 1977 – Instytut poprzez PAN rozwiązuje problemy naukowe w ramach programu Interkosmos.
• 1978 – WIML obchodzi 50-lecie. Święto Instytutu zbiegło się z pierwszym lotem Polaka w Kosmos (27.06 – 05.07.1978). Z okazji 50-lecia i pierwszego lotu kosmicznego wybito dwa medale pamiątkowe. Wydano drukiem podręczniki Medycyna Lotnicza i Kosmiczna oraz Psychologia Lotnicza, które zostały wyróżnione przez ministra obrony narodowej nagrodą II i III stopnia.
• 1979 – WIML uzyskuje uprawnienia do prowadzenia przewodów habilitacyjnych z zakresu medycyny.
• 1984 – wydano nowe przepisy orzecznicze dla cywilnego i wojskowego personelu latającego.
• 1986 – na X Zjeździe PZPR wybrano na członka KC PZPR komendanta WIML płk prof. dr hab. med. S. Barańskiego.
• 1987 – powołano w Instytucie kilkuosobowy zespół odnowy biologicznej, którego celem była działalność naukowa i usługowa ukierunkowana na regenerację sił, głównie personelu latającego przebywającego na leczeniu w Instytucie.
• 1988 – Instytut obchodzi 60-lecie. Przygotowano film o działalności WIML, otwarto muzeum medycyny lotniczej, wydano książkę płk dr A. Szcześniaka – Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej oraz specjalny zeszyt Medycyny Lotniczej. Wydano także dwa medale pamiątkowe i okolicznościowy znaczek pocztowy; opracowano aparat pn. FIZJOTEST do treningu fizycznego i kontroli wydolności organizmu człowieka, który został wykorzystany na stacji kosmicznej SALUT 6.
• 1991 – rozpoczęto kompleksowe badania nad przydatnością stosowania metody badania układu krążenia w warunkach obniżonego ciśnienia wokół dolnej połowy ciała.
• 1992 – zbudowano we współpracy technicznej z Instytutem Lotnictwa prototyp nowej kabiny wirówki umożliwiającej badanie pilota w różnych położeniach ciała w stosunku do kierunku przyspieszeń.
• 1993 – nawiązano współpracę naukową z Wojskowo-Cywilnym Instytutem Medycyny Środowiskowej w Toronto (Kanada).
• 1994 – opracowano i wykonano urządzenie POWERTEST przeznaczone do diagnostyki i programowania treningu siłowego.
• 1997 – podpisano umowę o współpracy naukowej z Narodowym Holenderskim Laboratorium Medycyny Lotniczej; rozpoczęto badania na temat fotodynamicznego diagnozowania i terapii nowotworów z wykorzystaniem fotosensybilizatorów II generacji.
• 1999 – opracowano system AGAT 2-M przeznaczony do monitorowania stanu psychofizycznego pilota podczas lotu na samolotach szkolno-treningowych; doskonalenie badań i oceny reaktywności ośrodkowego układu nerwowego.
• 2002 – poszerzenie badania aktywności bioelektrycznej mózgu o stymulację multimodalną w pracowni neurofizjologii klinicznej i doświadczalnej (stymulację różnych bodźców o różnej modalności); powstanie w WIML Polskiego Towarzystwa Medycyny Lotniczej (na bazie Koła Medycyny Lotniczej Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego).
• 2004 – WIML otrzymał amerykańską certyfikację badań medycznych i szkolenia specjalistycznego personelu latającego.
• 2005 – zakończenie wielokierunkowych badań narządu wzroku w warunkach symulowanego niedotlenienia wysokościowego w klinice Okulistycznych. Wyniki badań pozwoliły, z punktu widzenia klinicznego wyjaśnić mechanizmy adaptacyjne narządu wzroku u pilotów w warunkach awaryjnych; w WIML powstało Polskie Towarzystwo Naukowe „Człowiek w Ekstremalnych Warunkach”.
• 2006 – powstanie pracowni widzenia nocnego mającej za zadanie przygotowanie pilotów samolotów i śmigłowców do operowania w nocy, z użyciem gogli noktowizyjnych; uruchomiono w Zakładzie Radiologii nowoczesny cyfrowy aparat rentgenowski; wdrożono Instrukcję Szkolenia Specjalistycznego w zakresie medycyny lotniczej personelu latającego Sił Zbrojnych RP (Instr.DD4.10.4.) – instrukcja ta jest polskim odpowiednikiem Aeromedical Training obowiązującego w NATO (STANAG – 3114); przeprowadzono w Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej remont; zakupiono dla pracowni diagnostyki wysiłkowej zintegrowany system diagnostyki wysiłkowej kardiologiczno-oddechowo-metabolicznej typu ULTIMA PFX.
• 2007 – wykonanie pierwszych otworów wiertniczych badających warunki geotechniczne pod budowę nowej wirówki przeciążeniowej – symulatora lotów.
• 2008 – podpisanie umowy z firmą austriacką AMST Systemtechnik GmbH na budowę nowej wirówki przeciążeniowej – symulatora lotów.
• 2010 – rozpoczęcie budowy budynku wirówki; uzyskanie Certyfikatu na Polski Program Fizjologii Lotniczej wydany przez Urząd Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych; nawiązanie kontaktów pozwalających rozszerzyć zakres współpracy WIML-NASA na badanie z zakresu bioinżynierii lotniczej oraz wspólne badania kandydatów na pilotów i kosmonautów w nowej wirówce przeciążeniowej WIML.
• 2011 – uroczyste otwarcie najnowocześniejszej na świecie wirówki przeciążeniowej – symulatora lotów.
• 2012 r. – utworzono nową pracownię Symulacyjnych Badań Psychofizjologicznych w Zakładzie Bioinżynierii Lotniczej.
• 2012 r. – odbyło się seminarium z astronautką NASA Marshą S. Ivins.
• 2013 r. – WIML został odznaczony Medalem Pamiątkowym „Pro Masovia”.
• 2013 r. – WIML otrzymał certyfikat potwierdzający zgodność polskiego programu szkolenia pilotów w wirówce przeciążeniowej z przepisami STANAG.
• 2014 r. – Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej został przyjęty w poczet członków Polskiej Platformy Technologicznej Fotoniki (PPTF), zrzeszającej przedsiębiorstwa, stowarzyszenia, wyższe uczelnie oraz instytuty badawcze funkcjonujące w Polsce w obszarze fotoniki.
• 2015 r. – uroczyste otwarcie Ośrodka Zintegrowanych Badań Strukturalnych i Czynnościowych Centralnego Układu Nerwowego – CNSLab – jednego z pierwszych na świecie laboratoriów wyposażonych w hiperpolaryzator^[5].

Kadra instytutu

Komendanci:

• płk lek. dr Adam Huszcza (20 II 1928^[6] – 1934)
• płk lek. dr Antoni Fiumel (1934–1939)
• dr Adam Gasperowicz – 1946–1947
• dr Władysław Okniński – 1947–1951
• dr Marian Chodorowski – 1951–1955
• płk prof. dr Stanisław Haduch – 1955–1964
• płk doc. dr hab. med. Władysław Barcikowski – 1964–1967
• płk doc. dr hab. med. Zbigniew Jethon – 1967–1970
• płk prof. dr hab. med Stanisław Barański (1970–1994^[7])
• płk prof. dr hab. med. Krzysztof Kwarecki (1994–1997)
• płk prof. dr hab. med. Krzysztof Klukowski (1997–2002)
• p.o. płk prof. dr hab. med. Lech Kopka (2002–2003)

Dyrektorzy:

• płk dr n. hum. Olaf Edmund Truszczyński (2003–2016)
• płk dr hab. med. Ewelina Zawadzka-Bartczak (od 2016-2019)
• płk dr n. med. Alicja Trochimiuk (od 2019)

Oficerowie

• mjr lek. dr Włodzimierz Missiuro (zastępca komendanta od 20 II 1928^[6])
• mjr lek. dr Adam Szebesta (internista i neurolog 20 II 1928^[6] – IX 1929)

Dyrekcja

• dyrektor – płk dr n. med. Alicja Trochimiuk

Przypisy

Bibliografia

• Czesław Krzemiński: Polskie lotnictwo wojskowe 1945–1980: zarys dziejów. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989, s. 75–78. ISBN 83-206-0782-5.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej
• Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).