Wojtek Mateja

Wojciech (Wojtek) Mateja (ur. ? – zm. 1875 w Nowym Wiśniczu) – postać historyczna, „ostatni tatrzański” zbójnik grasujący w XIX wieku na terenie Tatr i Podhala.

Życiorys

Wojciech Mateja pochodził z Zakopanego lub Czerwiennego[1][2]. Jak większość zbójników tego czasu napadał na karczmy oraz kupców, grabił baców z mięsa i oscypków oraz urządzał hulanki i pijatyki[3]. Podczas uprawiania swojego zbójnickiego procederu ukrywał się w Tatrach, m.in. w Dolinie ku Dziurze, gdzie, blisko lasu (by ułatwić ucieczkę), stała jego chałupa. Zrabowane kosztowności miał ukrywać w pobliskiej jaskini Dziura[4][5]. Znany był jego konflikt z ks. Józefem Stolarczykiem, zakopiańskim proboszczem, który napominał zbójnika, mówiąc: A ja ci, Wojtuś powiadam, że kto chodzi poza bucki [na rozbój], zwykle na bukowej gałęzi kończy, a za twoją duszę ja odpowiadam przed Bogiem, przestań głupiej roboty, bo przyjdę do ciebie z bukową palicą i złoję skórę tak, że ci się musi rozboju odechcieć.[3]. Wypominał on także Matei nieślubny związek z Katarzyną (Kacką) od Toporów oraz ganił chłopów za picie przed mszą; podczas jednej z takich interwencji w karczmie zbójnik wyrzucił z niej księdza[5].
Schwytany Wojciech Mateja został skazany na karę 10 lat więzienia. Zmarł w 1875 roku, osadzony w więzieniu w Nowym Wiśniczu. Po jego śmierci o jego kochankę Kackę krwawe bójki toczyli zakopiańscy młodzieńcy[4].

Postać zbójnika przywołuje Tadeusz Malicki w opowiadaniu pt. Wojtek Mateja (zbiór Ludzie z gór, Warszawa, 1939) jako chciwego przestępcy, zdobywającego zabójstwem korale dla ukochanej[6]. Występuje też w trylogii Ród Gąsieniców Józefa Kapeniaka.

Przypisy

  1. ↑ Zbójnik Mateja - Ostatni Mohikanin [dostęp 2020-07-02].
  2. ↑ Stanisław Kałamacki, Baśnie i legendy o zaczarowanych zbójnickich skarbach [dostęp 2010-05-27] [zarchiwizowane z adresu 2010-01-14].
  3. ↑ a b Zakopane. Zbójnicka zabawa [dostęp 2010-05-27].
  4. ↑ a b Leszek Lassota, Jaskinie turystyczne Tatr Polskich [dostęp 2010-05-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  5. ↑ a b Jaskinie w Tatrach. Jaskinia Dziura [dostęp 2010-05-27].
  6. ↑ Prosto z Mostu. Tygodnik literacko-społeczny. Nr. 29 (250) [dostęp 2010-05-27].