Wola Pękoszewska

Wola Pękoszewska

wieś
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	skierniewicki
Gmina	Kowiesy
Liczba ludności (2011)	418[1]
Strefa numeracyjna	46
Kod pocztowy	96-111[2]
Tablice rejestracyjne	ESK
SIMC	0729758
Położenie na mapie gminy Kowiesy Wola Pękoszewska
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wola Pękoszewska
Położenie na mapie województwa łódzkiego Wola Pękoszewska
Położenie na mapie powiatu skierniewickiego Wola Pękoszewska
51°55′14″N 20°25′18″E/51,920556 20,421667

Wola Pękoszewska – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie skierniewickim, w gminie Kowiesy.

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie mszczonowskim ziemi sochaczewskiej województwa rawskiego^[3]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa skierniewickiego.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[4] na listę zabytków wpisane są obiekty:

• zespół dworski, 1 poł. XIX w., pocz. XX w., nr rej.: 518 z 30.01.1979:
  • dwór
  • spichlerz
  • obora
  • parnik
  • park, nr rej.: 495 z 16.09.1978

Dwór

We wsi znajduje się dwór, którego początki datuje się na XVIII wiek, oraz XIX-wieczne czworaki, zabudowania gospodarcze i budynek gorzelni z 1911 r. Dwór, którego pierwotne założenie wzniesione zostało przez Ossolińskich, przeszedł wraz z majątkiem w początku XIX wieku do Krasińskich z Radziejowic następnie kupiony 19 stycznia 1826 r. od Józefa Wawrzyńca hr.Krasińskiego przez generała Franciszka Borgiasza Górskiego. Górscy herbu Bożawola władali następnie tym majątkiem obejmującym również folwarki: Pękoszew, Zawady i Nowiny, przebudowując i rozbudowując dwór i majątek, aż do 17 stycznia 1945 roku, kiedy zostali z niego wyrzuceni i wywłaszczeni na mocy dekretu o reformie rolnej.

Gdy dwór znajdował się we władaniu Jana i Marii z Łubieńskich Górskich, wychowywały się tu ich dzieci, późniejsi politycy Konstanty Górski i Ludwik Górski oraz malarka Pia Maria Górska. W tym czasie częstymi gośćmi dw dworze byli m.in. Henryk Sienkiewicz, Józef Chełmoński. Dwór od stycznia 1945 w rękach Skarbu Państwa i gminy Kowiesy, kiedy służył jako budynek szkoły podstawowej i zbiorczej, został w sierpniu 2006 r. odkupiony przez córkę ostatniego właściciela, wraz z mężem.

Dwór składa się z trzech części: najstarszej, parterowej – drewnianej oszalowanej, dwupiętrowej murowanej przybudówki-skrzydła z końca XIX w. oraz murowanej piętrowej części frontowej z portykiem wgłębnym, wspartym na 4 jońskich kolumnach, dźwigających neobarokowe zwieńczenie rzeźbiarskie z kartuszami herbowymi, w których niegdyś znajdowały się herby Bożawola i Szembek, skute następnie w czasach powojennych. Pod kartuszami wykuty w piaskowcu napis z wiersza Kochanowskiego Ja Panie niechaj mieszkam w tem gnieździe ojczystem, a Ty mnie zdrowiem obdarz i sumieniem czystem, który w 1923 r. umieścił Antoni Górski wraz z żoną Anną z hr. Szembeków, dziadkowie obecnej właścicielki.

Od 2006 roku dużymi nakładami nowych właścicieli dwór miał być remontowany i powoli powracać do dawnej świetności. Spadkobiercy dworku chcieli po odrestaurowaniu budynku stworzyć tam coś na wzór regionalnej izby tradycji^[5]. Niestety obecnie (stan na grudzień 2022) niezabezpieczony przed warunkami atmosferycznymi i osobami postronnymi dwór popada w ruinę, a żadne prace remontowe od lat się w nim nie toczą^[6].

W 2008 roku odbył się w dworze zjazd rodzinny Górskich h. Bożawola - potomków generała Franciszka.

Urodzeni w Woli

• Franciszek Górski – botanik polski, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Nauk
• Pia Górska - malarka i poetka polska

Przypisy