Wola Radziszowska
| Artykuł | 49°54'36"N 19°47'57"E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°57'N, 19°49'E, 49°54'20.09"N, 19°47'17.77"E |
| - błąd | 19502 m |
| Odległość | 1435 m |
| wieś | |
 Widok na Wolę Radziszowską, od strony południowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (31.12.2012) | 2407 |
| Strefa numeracyjna | 12 |
| Kod pocztowy | 32-053[1] |
| Tablice rejestracyjne | KRA |
| SIMC | 0335628 |
Położenie na mapie gminy Skawina _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Skawina") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 49°54′36″N 19°47′57″E/49,910000 19,799167 | |
| Strona internetowa | |
Wola Radziszowska – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Skawina[2][3].
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Integralne części wsi
| części wsi | Chorzyny, Dębina, Dział, Garcowiec, Górki, Kapelanka, Łęg, Na Dziale, Nad Jazem, Ostra Góra, Pochów, Podchybie, Podlipie, Rokicie, Zawartki, Żabia Ulica |
Historia
Wola Radziszowska dawniej nosiła nazwę Brunaczów. Pierwsza wzmianka o tej wsi, nazwanej naówczas Bynpachow, pochodzi z około 1234. Był własnością wojewody krakowskiego Teodora[4]. Z wyroku wydanego w 1402 przez Mikołaja, dziekana kolegiaty Św. Floriana w Krakowie, wynika, że co najmniej część wsi (wówczas nazwanej Bonnaczów) należała do klasztoru Benedyktynów w Tyńcu. Wieś ta została prawdopodobnie spalona w czasie najazdów tatarskich. Być może chłopi zbiegli z Brunaczowa na skutek ucisku feudalnego i przenieśli się do innych wsi. Już w 1456 nazwa zanikłej wsi odrodziła się jako alternatywne określenie Woli Radziszowskiej pod nazwą Brunaczowa Wola. Około dwadzieścia lat później Jan Długosz napisał: Radzeschowska, czyli Brunowska Wolya. Na terenie zniszczonej wsi na początku XIV w. powstaje nowa wieś pod nazwą Wola Brunaczewska albo Nowy Radziszów, a w wieku XVI ustala się nazwa Wola Radziszowska[5].
Zabytki
- Drewniany kościół Wniebowzięcia NMP z przełomu XV i XVI wieku. Posiada charakterystyczną wieżę o konstrukcji zrębowej, z nadwieszoną izbicą. Obiekt został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[6].
Geografia
Wola Radziszowska leży nad rzeką Cedron[7]. Od południowej strony wsi rozciągają się niewielkie wzgórza porośnięte lasem mieszanym z przewagą drzew szpilkowych. Jest to wzgórze Pochów (365 m). Jego nazwa wiąże się z najazdem Tatarów, którzy w czasie marszu na Kraków przez Wolę znęcali się nad tutejszą ludnością, więc kto zdążył, ukrywał się w pobliskim lesie.
Na pograniczu z Podolanami stała żydowska karczma. Obecnie karczmy nie ma, a miejsce do dziś nazywane jest Karczmisko. Stąd niedaleko są małe wzniesienia zwane Górki. Na północy rozciąga się las Zawale. Z tego lasu wypływa strumyk zwany Krwawym Potokiem. Tu podobno Rosjanie stoczyli bitwę z konfederatami barskimi, w której padło tylu żołnierzy, że strumyk zabarwił się od krwi na czerwono.
Po stronie północnej znajduje się część wsi zwana Garcowiec. Nazwa ta pochodzi z czasów najazdu szwedzkiego. W ówczesnym języku garcowaniem nazywano wieszanie, a powieszono wtedy pozostałych przy życiu Szwedów. Inna wersja wywodzi nazwę od glinianych garnków wykonywanych na tym terenie z pokładów zalegającej tu gliny. Wyżej rozciągają się uprawne pola – Chorzyny[5].
Do wyżej położonych terenów należy Ostra Góra (328 m n.p.m.) i wzniesienie Kiełek (331 m n.p.m.). Szczególnie malownicze są stoki Pochowa i Ostrej Góry, obfitujące w wydłużone pasma lasów na grzbietach wzniesień i w dolinach strumieni i potoków. Wśród nich liczne są kolonie domów lub pojedyncze zagrody[5].
Podczas powodzi w 2010 woda zalała miejscowość[8].
Sport
Miejscowość ma swój klub piłkarski – Cedronka Wola Radziszowska, który został założony w 1948 roku. Obecnie (2020) występuje w A klasie krakowskiej, grupa III[9]. Klub posiada drużynę seniorów oraz dwie grupy wiekowe, czyli drużynę juniorów i trampkarzy. Przy klubie działa także drużyna oldbojów, składająca się z byłych zawodników klubu, członków zarządu oraz mieszkańców wsi.
Kultura
Chór żeński „Cantica"
W październiku 1999 roku powstał w Woli Radziszowskiej żeński chór „Cantica"[10]. Działa pod opieką nauczyciela i organisty – pana Bogusława Ciapy[11]. Chór wykonuje repertuar klasyczny, utwory trzy- lub czterogłosowe; chórzystki mają od 14 do 21 lat.
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Sławomir Wróblewski, Najdawniejsze osadnictwo rycerskie na ziemi sądeckiej, w: Rocznik Sądecki, tom XLIII, Nowy Sącz 2015, s. 45.
- ↑ a b c Wola Radziszowska – Skarby Blisko Krakowa, skarby.bliskokrakowa.pl [dostęp 2021-01-06].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022.
- ↑ Cedron – Obszar natura 2000 – Skarby Blisko Krakowa, skarby.bliskokrakowa.pl [dostęp 2021-01-06].
- ↑ Myśleli, że powódź stulecia już była, Dziennik Polski, 18 maja 2010 [dostęp 2021-01-06] (pol.).
- ↑ Skarb – Cedronka Wola Radziszowska, www.90minut.pl [dostęp 2021-01-06].
- ↑ Chór Kameralny Cantica [dostęp 2021-01-06] (pol.).
- ↑ Chór Cantica w Centrum Jana Pawła II w Krakowie [dostęp 2021-01-06] (pol.).
Linki zewnętrzne
- Wola Radziszowska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 474.
- Brunaczów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 239.
| Miasta | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kraków County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.34 N
- S: 49.87 N
- W: 19.50 E
- E: 20.37 E
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 3.0
Widok na wieś Wola Radziszowska w Województwie Małopolskim, Powiecie Krakowskim, Gminie Skawina od południa. 2016
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 3.0
Zabytkowy Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Woli Radziszowskiej. Widok od zewnątrz. 2016