Wolfia bezkorzeniowa

Wolfia bezkorzeniowa
Ilustracja
(c) Christian Fischer, CC BY-SA 3.0
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządliliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rządżabieńcowce
Rodzinaobrazkowate
Rodzajwolfia
Gatunekwolfia bezkorzeniowa
Nazwa systematyczna
Wolffia arrhiza (L.) Horkel ex Wimm.
Fl. Schles. ed. 3, 140. 1857
Synonimy
  • Lemna arrhiza Linnaeus, Mant. Pl. 2: 294. 1771[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Wolfia bezkorzeniowa (Wolffia arrhiza (L.) Horkel ex Wimm.) – gatunek rośliny wodnej z rodzaju wolfia, z rodziny obrazkowatych (Araceae). Jest to najmniejsza roślina okrytonasienna występująca w Europie Środkowej (najmniejszą rośliną kwiatową na Ziemi jest Wolffia angusta z Australii, która osiąga zaledwie 0,6 mm długości). Gatunek w Polsce ma dość liczne, ale rozproszone stanowiska. Występuje poza tym niemal w całej Europie, w Azji, Afryce i Australii. Roślina zawleczona została także do Kalifornii oraz Brazylii[3].

Morfologia

(c) Christian Fischer, CC BY-SA 3.0
Wolfie bezkorzeniowe na palcach
Pęd
Uproszczony do poziomu organizacji roślin plechowatych. Jedynym wyróżnialnym organem są zredukowane kwiaty[5]. Owalny lub kulisty człon pędowy jest hybrydą rozwojową pochodzącą zarówno z zawiązków liści, jak i łodygi, według niektórych badaczy prawdopodobnie zatrzymanych częściowo na etapie rozwoju zarodkowego[6]. Osiąga średnicę 0,5–1,5 mm, przy czym jest 1–1,3 razy tak długi jak szeroki oraz 1,2–1,5 raza tak wysoki jak szeroki[3]. Pozbawiony jest korzeni i wiązek przewodzących. Górna powierzchnia członu pędowego jest intensywnie zielona, nie przejrzysta, z 10–100 aparatami szparkowymi. Brak komórek barwnikowych w tkance wegetatywnej (co różni ten gatunek od niektórych innych z rodzaju)[3].

Biologia i ekologia

Hydrofit pływający, pleustofit obligatoryjny, lemnid (wolffieid).

Rozwój
Roślina jednoroczna, okres zimowy przeżywają na dnie zbiornika turiony. W lejkowatej kieszeni powstają zarówno pojedyncze, wegetatywne człony potomne[7] jak i turiony[8]. Turiony, czyli człony przetrwalnikowe są jasnozielone, kuliste i mniejsze od wegetatywnych członów unoszących się na powierzchni[9], zawierają dużo skrobi i spory ciężar właściwy z powodu zredukowania przestrzeni międzykomórkowych, dzięki czemu opadają na dno wraz z nadejściem chłodów. Turiony kiełkują i tworzą człony potomne, gdy temperatura przekroczy 10 °C[8]. Kwitną bardzo rzadko, od późnej wiosny do wczesnej jesieni[10]. Kwitnące okazy tego gatunku stwierdzone zostały w Europie dotychczas tylko na dwóch stanowiskach na Kaukazie Północnym i w Istrii[8]. Nie udało się też uzyskać kwiatów tego gatunku w warunkach laboratoryjnych. Kwiaty są najprawdopodobniej przedsłupne[8] i wiatro- lub wodopylne[11]. Szerokie rozprzestrzenienie związane jest przede wszystkim z ornitochorią[12], o czym świadczy związek rozmieszczenia stanowisk z przebiegiem szlaków migracyjnych ptaków[8].
Siedlisko
Występuje, zwykle masowo, w wodach słodkich, często w niewielkich zbiornikach wodnych. Na 1 m2 mogą występować dwa miliony roślin z tego gatunku[8].
Fitosocjologia
Gatunek uznany jest za charakterystyczny dla zbiorowisk klasy Lemnetea minoris[12]. Często tworzy autonomiczne synuzja w ramach zespołu Wolffietum arrhizae[8].
Genetyka
Liczba chromosomów wynosi 2n = 30, 40, 42, 44–46, 50, 60, 62[3].

Zagrożenia i ochrona

Niektóre stanowiska w Polsce objęte są ochroną prawną (np. w okolicach Derczewa w rezerwacie przyrody Jezioro Jasne w nadleśnictwie Myślibórz[13]).

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-25] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Wolffia arrhiza (ang.). W: Flora of North America [on-line]. [dostęp 2010-08-27].
  4. ↑ Wolffia arrhiza, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  5. ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. T. 2: Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 454. ISBN 978-83-01-13953-7.
  6. ↑ Gordon D. Lemon, Usher Posluszny. Comparative Shoot Development and Evolution in the Lemnaceae. „Int. J Plant Sci.”. 161(5), s. 733–748, 2000 (ang.). 
  7. ↑ C.D.K. Cook: Water Plants of the World. Berlin: Springer Netherland, 1974, s. 290. ISBN 90-6193-024-3.
  8. ↑ a b c d e f g Józef. Szmeja: Przewodnik do badań roślinności wodnej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2006, s. 319-323. ISBN 83-7326-366-7.
  9. ↑ Wolffia (ang.). W: Flora of North America [on-line]. [dostęp 2010-08-27].
  10. ↑ Flora of North America: north of Mexico. New York: Oxford University Press, 1993, s. 152-153. ISBN 0-19-513729-9.
  11. ↑ Kenneth A. Wilson. The Genera of the Arales in the Southeastern United States. „Journal of the Arnold Arboretum”. 41, s. 71, 1960. C.E. Wood. Cambridge (ang.). 
  12. ↑ a b Renata Afranowicz. Nowe stanowisko Wolffia arrhiza (L.) Wimm. na Żuławach Wiślanych. „Acta Botanica Cassubica”. 3, s. 105–107, 2002 (pol.). 
  13. ↑ Ochrona przyrody w nadleśnictwie Myślibórz – strona oficjalna Lasów Państwowych

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
WolffiaArrhiza1.jpg
(c) Christian Fischer, CC BY-SA 3.0
Wolfia bezkorzeniowa
WolffiaArrhiza2.jpg
(c) Christian Fischer, CC BY-SA 3.0
The smallest species of vascular plants in Europe – Spotless watermeal, Wolffia arrhiza – on human fingers. Every single speck of less than 1 mm length is an individual plant. (Worldwide, only a few other species of the genus Wolffia might be somewhat smaller.)