Wolni Oficerowie (Egipt)

Grupa Wolnych Oficerów, 1952. W pierwszym rzędzie Gamal Abdel Naser, Muhammad Nadżib, Abd al-Hakim Amir oraz Anwar as-Sadat

Wolni Oficerowie (oryg. język arabski حركة الضباط الأحرار, Ad-Dubbat al-Ahrar[1]) – nielegalna, konspiracyjna organizacja wojskowa powstała w armii egipskiej w 1949. Jej członkowie zorganizowali rewolucję egipską r. 1952 i utworzyli po niej nową elitę władzy w kraju.

Historia

Konspiracyjna organizacja, która przyjęła następnie nazwę Wolnych Oficerów, powstała w 1949 z inicjatywy Gamala Abdela Nasera, Chalida Muhji ad-Dina, Kamala ad-Din Husajna oraz Abd al-Munajn Abd ar-Raufa. W kolejnym roku do kierownictwa organizacji dołączyli Anwar as-Sadat, Dżamal Salim, Salah Salim oraz Abd al-Latif al-Baghdadi. W 1951 kierownictwo organizacji liczyło dziesięciu wojskowych w stopniu majora lub podpułkownika, urodzonych między r. 1917 a 1922, z nielicznymi wyjątkami pochodzących ze średnich warstw społecznych[2]. Według mniej wiarygodnych informacji w 1951 w komitecie kierującym organizacją byli także Zakarijja Muhji ad-Din, Hasan Ibrahim, Amin Siddik, Jusuf Siddik oraz Husajn Szafai. Znaczącymi postaciami wśród Wolnych Oficerów byli ponadto Abd al-Hakim Amir i Ali Sabri[2]. Nazwa "Wolni Oficerowie", według wspomnień as-Sadata, została wprowadzona w 1950[2].

Do 1952 grupa Wolnych Oficerów liczyła 327 członków (na ogólną liczbę ok. 5500 oficerów egipskich)[2].

Wolni Oficerowie nie sformułowali szczegółowego programu politycznego. Program ogólny, sformułowany w 1951, zakładał walkę z nierównościami i niesprawiedliwością społeczną, wymianę klasy panującej (wobec upadku i korupcji ówczesnych elit), zlikwidowanie zależności od Wielkiej Brytanii i podjęcie walki z imperializmem, likwidację feudalizmu, rozwój gospodarki przy ważnej roli inicjatywy prywatnej i równocześnie aktywnym udziale państwa[3]. Członkowie organizacji sympatyzowali z różnymi środowiskami politycznymi. Niektórzy z nich należeli równocześnie do Stowarzyszenia Braci Muzułmanów. Spora grupa należała w przeszłości do partii Młody Egipt. Jusuf Siddik i Chalid Muhji ad-Din mieli związki z komunistycznym Demokratycznym Ruchem Wyzwolenia Narodowego. Ali Sabri kontaktował się natomiast z ambasadą Stanów Zjednoczonych. W ten sposób o Wolnych Oficerach wiedziała amerykańska dyplomacja i wywiad, odnosząc się do organizacji przychylnie[2]. W marcu 1952 wyższy urzędnik CIA Kermit Roosevelt rozmawiał w Kairze z niektórymi członkami organizacji, po czym w sporządzonej analizie uznał ich organizację za korzystną dla swojego kraju alternatywę wobec rządów króla egipskiego Faruka, co oznaczało, iż USA powinny zaakceptować przeprowadzenie przez nich wojskowego przewrotu[2].

Według wspomnień as-Sadata Wolni Oficerowie rozpoczęli przygotowania do obalenia monarchii w styczniu 1952 i planowali prowadzić je przez najbliższe trzy lata. Masowe demonstracje w Kairze w końcu miesiąca miały skłonić przewodzącego organizacji Gamala Abdela Nasera do przesunięcia terminu na listopad 1952 (natychmiastowe wystąpienie uniemożliwiały niedostateczne wpływy Wolnych Oficerów w kairskim garnizonie). Ostatecznie jednak Naser zdecydował o przeprowadzeniu przewrotu w nocy z 22 na 23 lipca, obawiając się, że organizacja zostanie wykryta i rozbita[2].

Po zwycięskiej rewolucji Wolni Oficerowie utworzyli nowy rząd - Radę Rewolucyjnych Dowódców[4].

Przypisy

  1. Zdanowski J.: Historia Bliskiego Wschodu w XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2010, s. 178. ISBN 978-83-04-05039-6.
  2. a b c d e f g Stępniewska-Holzer B., Holzer J.: Egipt. Stulecie przemian. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2006, s. 104-106. ISBN 978-83-89899-58-3.
  3. Zdanowski J.: Historia Bliskiego Wschodu w XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2010, s. 179. ISBN 978-83-04-05039-6.
  4. Stępniewska-Holzer B., Holzer J.: Egipt. Stulecie przemian. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2006, s. 107. ISBN 978-83-89899-58-3.

Media użyte na tej stronie

Free Officers, 1952.jpg
The Free Officers Movement of Egypt. Bottom row from left to right are Gamal Abdel Nasser, Mohammed Naguib, Abdel Hakim Amer and Anwar Sadat