Wombat tasmański

Wombat tasmański
Vombatus ursinus[1]
(Shaw, 1800)[2]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Gromada

ssaki

Nadrząd

torbacze

Rząd

dwuprzodozębowce

Rodzina

wombatowate

Rodzaj

Vombatus
É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803[3]

Gatunek

wombat tasmański

Podgatunki[18]
  • V. u. ursinus (Shaw, 1800)[2]
  • V. u. hirsutus (Perry, 1810)[5]
  • V. u. tasmaniensis (Spencer & Kershaw, 1910)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[19]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

Wombat tasmański[20][21] (Vombatus ursinus) – średniej wielkości gatunek ssaka z rodziny wombatowatych (Vombatidae) przypominający wyglądem borsuka, o jednolitej, szarej sierści. Występuje na obszarze Australii od granic Queensland i Nowej Południowej Walii wzdłuż pustyń Wiktorii aż do południowo-wschodniego krańca Australii oraz na Tasmanii. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju wombat[20] (Vombatus)[22].

Zasięg występowania

Wombat tasmański występuje w zależności od podgatunku[18]:

  • V. ursinus ursinusCieśnina Bassa (Wyspa Flindersa)
  • V. ursinus hirsutus – kontynentalna południowo-wschodnia Australia
  • V. ursinus tasmaniensis – Tasmania

Morfologia

Długość ciała 90–115 cm; masa ciała 22–40 kg[18].

Dane liczbowe

  • dojrzałość płciowa: 2 lata
  • ciąża: 20-22 dni
  • liczba młodych: 1
  • długość życia: do 20 lat

Występowanie i środowisko

Pagórkowate tereny pustynne i wzdłuż lasów. Mieszkają w norach, które służą również jako kryjówka w przypadku niebezpieczeństwa. Jeden wombat może posiadać nawet 10 nor. Wombat wygrzebuje nory przednimi łapami zaopatrzonymi w długie i ostre pazury. W pobliżu wejścia do nory często wygrzebuje płytki dołek, w którym wygrzewa się w porannym słońcu. Aktywny głównie nocą.

Odżywianie

Wombaty żywią się głównie trawami, jadają również owoce, korzonki, korę oraz liście drzew i krzewów. Wombat gryzie pożywienie za pomocą szybkich ruchów szczęki dolnej, jego zęby różnią się od innych torbaczy, przypominają zęby gryzoni. Przez całe życie zęby zwierzęcia nieustannie rosną, gdyż są na bieżąco ścierane.

Rozmnażanie

Pora godowa trwa od kwietnia do czerwca i jest to jedyny okres kiedy wombaty rezygnują z samotnego życia. Po około 20 dniach ciąży samica rodzi jedno młode w fazie embrionalnej (około 22 mm długości i waga ok. 2 gramów). Dzięki wczesnemu wykształceniu się dobrze rozwiniętych, przednich łap, młode dociera do torby lęgowej otwierającej się ku tyłowi, inaczej niż u innych torbaczy. Dzięki temu, do wnętrza torby nie dostaje się ziemia i piach podczas kopania nory lub szukania pożywienia przez matkę. Przez kolejne sześć miesięcy młode przysysa się do jednego z sutków, który obficie zaopatruje je w odżywcze mleko.

Ochrona

Gatunek nie jest zagrożony wyginięciem, poza regionem Wiktorii. Mimo to postanowiono ograniczyć polowania.

Zobacz też

Przypisy

  1. Vombatus ursinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b c G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. T. 1. Cz. 2: Mammalia. London: G. Kearsley, 1800, s. 504. (ang.).
  3. É. Geoffroy Saint-Hilaire. Note sur un nouveau mammifère découvert à la Nouvelle Hollande, par M. Bass, voyageur anglais. „Bulletin des sciences, par le Société philomathique”. 3 (72), s. 158, 1803. (fr.). 
  4. É. Geoffroy Saint-Hilaire. Note sur les genres Phascolomis et Perameles, nouveaux genres d’animaux à bourse. „Bulletin des sciences, par le Société philomathique”. 3 (80), s. 149, 1803. (fr.). 
  5. a b c G. Perry: Arcana, or, The museum of natural history: containing the most recent discovered objects: embellished with coloured plates, and corresponding descriptions: with extracts relating to animals, and remarks of celebrated travellers; combining a general survey of nature. London: Printed by George Smeeton for James Stratford, 1811, s. sygn. M1. (ang.).
  6. J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 77. (łac.).
  7. C. Bertuch. Nachricht von einigen neuen zoologischen Endtekungen. „Magazin für den neuesten Zustand der Naturkunde”. 4 (5), s. 691, 1802. (niem.). 
  8. A.G. Desmarest: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle appliquée aux arts: principalement à l’agriculture et à l’économie rurale et domestique: par une societe de naturalistes et d’agricultueurs: avec figures tirees des trois regnes de la nature. T. 24. Paris: Chez Deterville, 1804, s. 20. (fr.).
  9. F. Tiedemann: Zoologie: zu seinen Vorlesungen entworfen. Allgemeine Zoologie, Mensch und Säugthiere. Landshut: In der Weberichen Buchhandlung, 1808, s. 437. (niem.).
  10. W.E. Leach: The zoological miscellany, or being descriptions of new, or interesting animals. Cz. 2. London: Printed by B. McMillan for E. Nodder & Son and sold by all booksellers, 1815, s. 102. (ang.).
  11. R.-P. Lesson: Manuel de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes. Paris: J. B. Bailliere, 1827, s. 229. (ang.).
  12. R. Owen: Phascolomys Mitchellii. W: T.L. Mitchell: Three expeditions into the interior of eastern Australia; with descriptions of the recently explored region of Australia Felix, and of the present colony of New South Wales. Cz. 2. London: T. and W. Boone, 1839, s. 368. (ang.).
  13. R. Owen: Descriptive catalogue of the osteological series contained in the museum of the royal college of surgeons of England. Cz. 1. London: Taylor and Francis, 1853, s. 334. (ang.).
  14. J. Gould: The mammals of Australia. Cz. 1. London: Printed by Taylor and Francis, pub. by the author, 1863, s. ryc. lx i tekst. (ang.).
  15. a b J.E. Gray. Notice of three wombats in the Zoological Gardens. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third series. 11, s. 458, 1863. (ang.). 
  16. J.L.G. Krefft. Letter from, on the Species of Wombat (Phascolomys). „Proceedings of the Zoological Society of London”. For the year 1872, s. 796, 1872. (ang.). 
  17. B. Spencer & J.A. Kershaw. On the existing species of the genus Phascolomys. „Memoirs of the National Museum, Melbourne”. 3, s. 58, 1910. (ang.). 
  18. a b c R. Wells: Family Vombatidae (Wombats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 433–434. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  19. Vombatus ursinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  20. a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 10. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  21. Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne – Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
  22. D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species Vombatus ursinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-08-07].

Bibliografia

  • Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
  • Encyklopedia zwierząt od A do Z. ISBN 83-908277-3-5.
  • Watson, A.: Vombatus ursinus. (On-line), Animal Diversity Web, 1999. [dostęp 2008-12-21]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Vombatus ursinus distribution.svg
Autor: Eetwartti, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Common wombat (Vombatus ursinus) distribution
Vombatus ursinus (Wombat in snow).jpg
Autor: Uploaded on en.wikipedia by en:User:Fir0002, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Vombatus ursinus Wombat in the snow.