Ługańsk

Ługańsk

Луганськ

Herb flaga Ługańska↗
Państwo	Ukraina
Obwód	ługański
Burmistrz	Serhij Krawczenko
Powierzchnia	269,61 km²
Wysokość	105 m n.p.m.
Populacja (2020) • liczba ludności	401 297[1]
Nr kierunkowy	+380 642
Kod pocztowy	91000-91479
Tablice rejestracyjne	BB
Położenie na mapie obwodu ługańskiego Ługańsk
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ługańsk
48°34′N 39°20′E/48,566667 39,333333
Strona internetowa
Portal Ukraina

Dom Sowietów

Dom Kultury

Ługańsk (ukr. Луганськ, Łuhanśk; ros. Луга́нск, Ługansk) – miasto we wschodniej części Ukrainy, przy granicy z Rosją. Stolica obwodu ługańskiego. Leży w Donieckim Zagłębiu Węglowym. W latach 1935–1958 i 1970–1991 nosił nazwę Woroszyłowgrad.

Historia

14 listopada 1795 r. caryca Katarzyna II wydała ukaz nakazujący budowę pierwszej huty żelaza na południu imperium. Zadanie to zostało powierzone szkockiemu architektowi i mechanikowi Charlesowi Gascoigne. Pierwszy wielki piec uruchomiono 4 października 1800 r. W 1812 roku, podczas wojny z Napoleonem, Zakłady Ługańskie były ważnym ośrodkiem produkcji armat i amunicji. Wokół zakładów metalurgicznych zaczęła rozwijać się osada rzemieślniczo-handlowa. Rozwinięty był zwłaszcza drobny przemysł tłuszczowy^[2]. Duży impuls dla intensywnego rozwoju przemysłu dało otwarcie linii kolejowej do Debalcewa w 1878 roku (Kolej Jekateryninska)^[2]. 3 września 1882 r. imperator Aleksander III zatwierdził postanowienie rosyjskiej rady ministrów o utworzeniu miasta Ługańsk na bazie osady wokół zakładów oraz wsi Kamjanyj Brid (ros. Kamiennyj Brod). W 1896 r. niemiecki przedsiębiorca Gustaw Hartmann otworzył w Ługańsku fabrykę parowozów, a Belgowie otworzyli fabrykę wyrobów emaliowanych^[2]. W 1897 miasto liczyło 20,4 tysiące mieszkańców, z tego około połowa pracowała w przemyśle^[2].

Po rewolucji październikowej miasto weszło w skład Doniecko-Krzyworoskiej Republiki Radzieckiej, której na krótko zostało stolicą w kwietniu 1918 r. Ciężkie walki o Ługańsk toczyły się podczas walk o Donbas między marcem a majem 1919 r., opanowane przez czerwonych w marcu 1919 r. miasto zostało zdobyte przez białych 4 maja 1919 r. po zaciętej walce^[3]. Czerwoni odzyskali Ługańsk w toku operacji donbaskiej 27 grudnia tego samego roku^[4].

Pod rządami radzieckimi nastąpił dalszy rozwój przemysłu, zwłaszcza w postaci znacznie rozbudowanej fabryki parowozów, noszącej teraz nazwę zakładów im. Rewolucji Październikowej, uruchomionej ponownie w 1933^[2]. W 1926 ludność liczyła 71,8 tysiąca, a w 1934 – 196 tysięcy^[2]. W 1931 roku w Ługańsku pojawiły się autobusy miejskie, a w 1934 roku uruchomiono linię tramwajową^[2]. Od 1938 roku miasto zostało stolicą obwodu ługańskiego.

Pomiędzy 17 lipca 1942 a 14 lutego 1943 Ługańsk znajdował się pod okupacją niemiecką^[2]. Po 1945 roku w mieście istniały dwa obozy dla jeńców niemieckich. W latach 1935–1958 i 1970–1991 miasto nazywało się Woroszyłowgrad, na cześć Klimienta Woroszyłowa, któremu wzniesiono również w mieście konny pomnik.

6 kwietnia 2014 Ługańsk został faktycznie opanowany przez prorosyjskich separatystów – przeciwników rządu w Kijowie. Stanowi stolicę nieuznawanej Ługańskiej Republiki Ludowej.

W mieście jest kilka uczelni, między innymi Państwowy Uniwersytet Rolniczy, Uniwersytet Pedagogiczny, Uniwersytet Medyczny.

Ludność

Największą liczbę ludności Ługańsk miał w 1995 r. – 535 800 osób. Według spisu powszechnego z roku 2001 Ługańsk liczył 463 tys. osób. Narodowość ukraińską deklarowało 50% mieszkańców, a rosyjską – 47%. Dla 84,73% ludności językiem ojczystym był rosyjski, a dla 14,33% ukraiński^[5]. W 2013 roku w Ługańsku mieszkało 425 848 osób.

Historyczny skład narodowościowy miasta na podstawie danych ze spisów powszechnych Imperium Rosyjskiego, Związku Radzieckiego i Ukrainy:

• 1897^[6]

• 1926^[7]

• 1939^[8]

• 2001

Podział administracyjny

Ługańsk dzieli się na 4 rejony:

• rejon artemiwski (ukr. Артемівський район) – w jego skład wchodzi miasto Aleksandrowsk (ukr. Олександрівськ) oraz osiedla Tepłyczne (ukr. Тепличне) i Dzerżynśke (ukr. Дзержинське), a także osiedle typu miejskiego Juwiłejne (ukr. Ювілейне)
• rejon żowtnewy (ukr. Жовтневий район) – w jego skład wchodzi miasto Szczastia (ukr. Щастя). Rejon ten jest pod względem obszaru największym rejonem miejskim Ukrainy.
• rejon kamjanobridski (ukr. Кам'янобрідський район)
• rejon łeninski (ukr. Ленінський район)^[9]

Gospodarka

Duży ośrodek przemysłu ciężkiego, znany między innymi z największej w Europie fabryki lokomotyw spalinowych (Łuhanśkyj Tepłowozobudiwnyj Zawod) oraz dużej fabryki amunicji.

Kluby sportowe

• Zoria Ługańsk

Znane osoby związane z miastem

• Serhij Bubka (ur. 1963) – ukraiński tyczkarz, 35-krotny rekordzista świata
• Władimir Dal (1801–1872) – największy rosyjski leksykograf
• Wiaczesław Hłazkow (ur. 1984) – ukraiński bokser kategorii ciężkiej
• Aleksandr Małygin (ur. 1979) – rosyjski piłkarz
• Michaił Matusowski (1915-1990) – rosyjski poeta
• Aleksandr Połukarow (ur. 1959) – rosyjski piłkarz
• Klimient Woroszyłow (1881–1969) – radziecki działacz polityczny i dowódca wojskowy

Miasta partnerskie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Wirtualny Łuhańsk
• Ługański Portal
• Mapa topograficzna 1:100 000. sunsite.berkeley.edu:8085. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-16)].
• Ługańsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 803 .