Woschod 2

Woschod 2
Dane misji
Indeks COSPAR

1965-22A

Zaangażowani

ZSRR

Oznaczenie kodowe

Ałmaz (ros. Алмаз)

Pojazd
Statek kosmiczny

Woschod

Masa pojazdu

5682 kg

Rakieta nośna

Woschod 11A57

Załoga
Dowódca

Paweł Bielajew

Załoga

Paweł Bielajew,
Aleksiej Leonow

Start
Miejsce startu

Bajkonur, Kazachska SRR

Początek misji

18 marca 1965
07:00 UTC

Wyjście w przestrzeń kosmiczną

18 marca 1965, 08:34:51 (Leonow)

Orbita okołoziemska
Liczba orbit

17

Apogeum

475 km

Perygeum

167 km

Okres orbitalny

90,9 min

Inklinacja orbity

64,8°

Lądowanie
Miejsce lądowania

59°37′00″N 55°28′00″E/59,616667 55,466667

Lądowanie

19 marca 1965
09:02:17 UTC

Czas trwania misji

1 dzień, 2 godz. 2 min. 17 s

Program Woschod

Woschod 2 (ros. Восход-2) – radziecki załogowy lot kosmiczny przeprowadzony w ramach programu Woschod. Był to pierwszy lot kosmiczny, podczas którego człowiek wykonał spacer kosmiczny. Spacerowi poświęcono radziecki film W skafandrze nad planetą z 1965.

Załoga

  • Paweł Bielajew (1) – dowódca
  • Aleksiej Leonow (1) – drugi pilot, który wykonał spacer kosmiczny (jako pierwszy człowiek)

Historia

W pośpiechu z obawy, że Amerykanie mogą przeprowadzić jako pierwsi spacer kosmiczny (ostatecznie doszło do tego w czerwcu 1965 podczas lotu kosmicznego Gemini 4), zmodyfikowano statek Wostok dodając do niego śluzę umożliwiającą etapowe wyjście z kabiny w przestrzeń kosmiczną. Czasu na trening było niewiele, a specjalny skafander ledwo mieścił się we włazie. 14 stycznia 1965 rozpoczęto treningi w komorze niskich ciśnień. Ze względów technicznych testowanie skafandra mogło odbyć się tylko do wysokości 37 kilometrów, co w trakcie lotu mogło zakończyć się katastrofą[1].

Przebieg lotu

Schemat statku Woschod 2

Opis pojazdu

Do lotu Woschod 2 użyto statku Woschod 3KD, będącego modyfikacją statku Wostok, wyposażoną w zapasowy silnik hamujący (do wykorzystania w razie awarii silnika głównego) oraz nadmuchiwaną śluzę powietrzną o nazwie Wołga umożliwiającą wyjście z kabiny i spacer kosmiczny. Wprowadzenie śluzy było konieczne, gdyż przy wyjściu z pojazdu bez użycia blokady nastąpiłaby natychmiastowa dekompresja i śmierć załogi (kosmonauci startowali i lądowali bez skafandrów, a tylko jeden mógł wyjść na zewnątrz w skafandrze). W przeciwieństwie do statku Woschod 1, Woschod 2 mógł pomieścić tylko dwóch kosmonautów.

Start i spacer kosmiczny

Skafander, w którym Leonow opuścił statek
Rozwijana śluza powietrzna statku Woschod 2

Woschod 2 wystartował 18 marca 1965 o godz. 07:00 GMT z Kompleksu nr 1 w kosmodromie Bajkonur. O godz. 08:34, czyli na początku drugiego okrążenia, kiedy Woschod 2 przelatywał nad północną Afryką, z pojazdu wyszedł Aleksiej Leonow ubrany w skafander Bierkut (zmodyfikowana wersja skafandra SK-1 użytego w misjach programu Wostok, umożliwiająca spacer kosmiczny na orbicie okołoziemskiej). Z trudem przedostał się z lądownika do śluzy. Z powodu ciasnoty mógł wyjść jedynie głową w przód. Bielajew zamknął właz kabiny, a Leonow otworzył zawór spustowy powietrza i zetknął się z próżnią. Ciśnienie tlenu w skafandrze rozdmuchało jego wnętrze. Ręce wysunęły się z rękawic a nogi z butów. Nie pomogło ściąganie taśm regulujących i ruchy kończyn były bardzo utrudnione. Kosmonauta mimo to otworzył właz śluzy i po chwili znalazł się na zewnątrz[1]. Spędził on poza pojazdem 12 minut i 9 sekund. Kosmonauta oddalił się od statku na odległość 5 m, z którym łączył go dość sztywny przewód. Utrudniało to „pływanie”. Nie mógł utrzymać stabilnej pozycji. Podczas orbitowania posługiwał się ręczną kamerą filmową. Przebieg spaceru był przekazywany przez kamery telewizyjne na Ziemię. Spacer zakończyłby się katastrofą, gdyż podczas powrotu do pojazdu skafander Leonowa zwiększył swoje rozmiary uniemożliwiając wejście do śluzy. Wbrew ustaleniom wsunął się do śluzy nie nogami, jak zakładano ale, głową do przodu. W rozdętym skafandrze wypełnił całe wnętrze i nie mógł się obrócić. Świadomie zmniejszył ciśnienie w skafandrze. Skafander zmniejszył swoją objętość i udało mu się obrócić wewnątrz śluzy o średnicy zaledwie jednego metra, by wpłynąć do kabiny nogami. Wysiłek był bardzo duży, a tętno wzrosło do 190 uderzeń na minutę. Wskutek wysiłku doznał udaru cieplnego i zaczął się dusić. Bez upewnienia się o hermetyczności śluzy otworzył przyłbicę hełmu przy otwartym włazie lądownika. Po zamknięciu włazu, w lądowniku zaczęło gwałtownie rosnąć ciśnienie tlenu. Groziło to, że przy najmniejszej iskrze może dojść do eksplozji. Przyczyną było włączenie niechcący przewodem łączącym skafander ze statkiem przełącznik zwiększający ciśnienie[1].

Problemy z lądowaniem

Zgodnie z planem manewr lądowania miał być rozpoczęty podczas 17 okrążenia Ziemi. Wskutek defektu czujnika Słońca w systemie orientacji zaszła konieczność wyłączenia automatycznego sterowania fazą lądowania i w czasie następnego okrążenia manewr lądowania został wykonany ręcznie przez Bielajewa. Było to pierwsze wykonanie procedury ręcznego lądowania. Nie mogli poinformować o tym Ziemi, gdyż znajdowali się poza strefą łączności z Ziemią. W dniu 19 marca 1965 statek wylądował w rejonie miasta Perm[2] w trudno dostępnych rejonach Uralu w zachodniej Syberii. Przez cztery godziny nie było informacji o lądowaniu, aż piloci śmigłowica ratowniczego zauważyli na północnym Uralu w tajdze spadochron. Po trzech dniach przebywania w bardzo mroźnych warunkach dotarła pomoc[1].

Obecnie kapsułę powrotną Woschoda 2 można oglądać w muzeum RKK Energia w Korolowie.

Przypisy

  1. a b c d Mirosław Hermaszewski: Ciężar nieważkości. Opowieść pilota-kosmonauty. Kraków: UNIVERSITAS, 2011, s. 104-105. ISBN 978-83-242-1398-6.
  2. Edmund Staniewski, Ryszard Pawlikowski: 15 lat podboju kosmosu 1957-1972. Warszawa: MON, 1974, s. 166-167.

Linki zewnętrzne

  • Mark Wade: Voskhod 2 (ang.). W: Encyclopedia Astronautica [on-line]. [dostęp 2015-01-08].
  • Voskhod 2 (ang.). W: SpaceFacts [on-line]. [dostęp 2015-01-08].

Media użyte na tej stronie

Leonov suit.jpg
Autor: Nijuuf, Licencja: CC BY 3.0
The space suit worn by Alexei Leonov on the first human space walk. On display at the Smithsonian National Air and Space Museum.
Voskhod spacecraft diagram.png
Voskhod spacecraft diagram I created this diagram in Paint Shop Pro.
Voskhod-2 airlock and spacesuit.jpg
Airlock and Berkut spacesuit like those used for Alexey Leonov's spacewalk on the Voskhod 2 mission. Memorial Museum of Cosmonautics, Moscow