Wotje (atol)

Wotje

Atole Wotje po prawej stronie na zdjęciu NASA z 2002 roku, po lewej widoczny atol Erikub
Państwo	Wyspy Marshalla
Akwen	Ocean Spokojny
Powierzchnia	8,18 km²
Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość	859 272 os./km²
Położenie na mapie Wysp Marshalla Wotje
Położenie na mapie Oceanii Wotje
9°27′N 170°01′E/9,450000 170,016667

Amerykański wodnosamolot rozpoznawczy Curtiss SOC Seagull nad atolem Wotje, podczas ataku 1 lutego 1942 roku

Wotje (marsz.: Wōjjā^[1][2]) – jeden z atoli łańcucha Ratak Chain w archipelagu Wysp Marshalla w środkowej części Oceanu Spokojnego. W jego skład wchodzą 72 wysepki, o łącznej powierzchni 8,18 km². Otaczają one lagunę o powierzchni około 624,34 km². Według danych za rok 2011 atol zamieszkiwało łącznie 859 osób.

Podczas II wojny światowej Wotje była bazą japońskiej marynarki wojennej i jednym z celów ataku wojsk amerykańskich w ramach operacji Flintlock.

Nazwa

Nazwa atolu Wotje pochodzi od marsz. Wōjjā oznaczającego „ziemię, na której można się przejeść”^[1][2]. W przeszłości w kartografii i księgach pokładowych funkcjonowały również nazwy: Chatham Island, Christmas Harbour, Odia, Romanzov, Rumanzoff czy Woche^[3].

Geografia

Atol znajduje się w łańcuchu Ratak Chain w archipelagu Wysp Marshalla w środkowej części Oceanu Spokojnego^[4]. Obejmuje 72 wysepki, o łącznej powierzchni 8,18 km², które otaczają lagunę o powierzchni około 624,34 km²^[3]. Jest to dziewiąty pod względem powierzchni lądu i ósmy co do wielkości laguny atol Wysp Marshalla^[3]. Leży 8 km na północ od niezamieszkanego atolu Erikub^[5], który jest wykorzystywany przez mieszkańców Wotje do zbierania żywności^[6].

Wotje znany jest jako „atol ogród”^[7]. Znajduje się tu szkoła średnia oraz niewielka elektrownia^[7]. Głównym ośrodkiem jest Wotje – największa wysepka atolu (1000 m szerokości w kierunku SW–NE i 3200 m długości w kierunku N–S)^[8]. Na wyspie znajduje się lotnisko (kod IATA: WTE)^[9].

Demografia

Na atolu w 2011 mieszkało 859 osób (spadek w stosunku do 1999 roku, kiedy to liczba ta wynosiła 866)^[10].

Flora i fauna

Baza danych Avibase podaje (stan na rok 2017), że na atolu występuje 37 gatunków ptaków, w tym cztery narażone na wyginięcie: nawałnik duży (Hydrobates leucorhous), petrel długodzioby (Pterodroma longirostris), burzyk szarogrzbiety (Ardenna bulleri) i kulik alaskański (Numenius tahitiensis)^[11].

Historia

Początki osadnictwa na atolu nie są znane; najprawdopodobniej pierwsi ludzie (Marszalczycy) przybyli tam w I w. p.n.e.^[4]

Dla Europejczyków atol został odkryty w 1543 roku, przez hiszpańskiego podróżnika Ruya Lópeza de Villalobos (1500–1544)^[12]. Spennemann podaje natomiast, że de Villalobos mógł odkryć atol w grudniu 1542 roku – kolejny statek europejski zbliżył się do atolu dopiero w 1788 roku – był to brytyjski transportowiec prowadzony przez kapitana Thomasa Gilberta^[13]. W okresie pierwszych kontaktów z Europejczykami atol zamieszkiwany był przez ponad 350 osób^[4].

W 1816 roku rosyjski podróżnik i odkrywca Otto Kotzebue (1788–1846) dotarł do archipelagów Ratak i Ralik na pokładzie statku Rurik^[14] i przybył na atol Wotje, skąd zabrał na pokład karolińskiego rozbitka, z którym popłynął na wody Arktyki i następnie w 1817 roku odstawił z powrotem^[4]. Notatki z wyprawy Kotzebue zawierają najwcześniejszy i najbardziej dokładny opis atolu ze wszystkich atoli Wysp Marshalla^[4]. Kotzebue powrócił na Wotje w 1826 roku, dokumentując zmiany jakie zaszły od jego pierwszego pobytu^[4]. W 1884 roku na Wotje przebywała ekspedycja japońska, która sporządziła szczegółowe świadectwo życia na atolu^[4].

Po zakupie Wysp Marshalla przez Niemcy w 1885 roku, głównym ośrodkiem stał się Jaluit, a na Wotje utrzymywano jedynie punkt handlowy^[4]. W 1870 na atol dotarli przedstawiciele Kościoła Chrześcijańskiego^[4]. Atol, wraz z innymi Wyspami Marshalla został przejęty przez Japonię na początku I wojny światowej i stał się bazą dla japońskiej radiostacji^[4]. Po zakończeniu wojny wszystkie terytoria niemieckie na północ od równika przekazano administracji Japonii. W 1922 roku Japonia zamknęła radiostację i otworzyła szkołę dla dzieci z wysp łańcucha Ratak Chain^[4].

Pod koniec lat 30. XX w. Japonia zaczęła umacniać swoją pozycję na Wyspach Marshalla^[4]. Ignorując postanowienia międzynarodowe, rozwinęła bazy na atolach Kwajalein, Maloelap i Wotje^[4]. Wotje było miejscem manewrów marynarki wojennej i prób z wodnosamolotami^[4]. Do budowy lotniska wojskowego z dwoma pasami użyto batalionu więźniów^[4]. Ponadto powstała rampa dla wodnosamolotów i keja^[4]. Do 1943 roku wzniesiono setki budynków, głównie z drewna^[4]. W bazie stacjonowało 2100 żołnierzy i 420 osób personelu marynarki, a bazą dowodził Nobukazu Yoshimi^[4]. Wybrzeże zostało umocnione i wyposażone w artylerię nadbrzeżną, m.in. działa przeciwlotnicze^[4]. Podczas II wojny światowej stacjonowały tu dwa szwadrony lotnictwa wyposażone w samoloty torpedowe i patrolowe^[4]. Na początku wojny znajdowało się tu ponadto 6–12 łodzi typu Kawanishi H6K, które zastąpiono później modelem Kawanishi H8K^[4]. Stąd startowały wodnosamoloty podczas drugiego – po Pearl Harbor – ataku na Hawaje, tzw. Operacji K^[4].

Japońska baza na Wotje była jednym z celów wojsk amerykańskich w ramach operacji Flintlock^[4]. Od połowy 1943 roku do sierpnia 1945 roku bombowce amerykańskie zrzuciły tu 3500 ton bomb, a okręty 1000 ton pocisków^[4]. Amerykanie odcięli również dostawy zaopatrzenia, przez co w garnizonie japońskim zapanował głód^[4]. Z 3300 stacjonujących tu wówczas żołnierzy japońskich przeżyło 1200, większość zmarła z głodu^[4].

Do dziś zachowały się pozostałości japońskich bunkrów i umocnień oraz wielkich dział, a w lagunie znajdują się liczne wraki^[7].

Przypisy