Wrótka

Wrótka
Ilustracja
Widok ze Skupniowego Upłazu
Państwo

 Polska

Wysokość

ok. 1580 m n.p.m.

Pasmo

Tatry, Karpaty

Sąsiednie szczyty

Turnia nad Białem, Kalacka Kopa

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wrótka”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wrótka”
Ziemia49°15′16,9″N 19°57′11,2″E/49,254694 19,953111

Wrótka (około 1580 m) – trawiasta, ale otoczona stromymi skałami przełęcz we wschodniej grani Długiego Giewontu w polskich Tatrach Zachodnich (na innych mapach podawana jest wysokość 1592 m[1]). Dawniej miała też nazwę Kalackie Wrótka lub Szklana Brama[2]. Znajduje się tuż po zachodniej stronie Kalackiej Kopy (1592 m). Południowe stoki spod Wrótek opadają stromo do Doliny Kondratowej, północne do Żlebu pod Wrótka (wschodnie odgałęzienie Doliny Białego)[3]. W południowych stokach jest bezimienny żleb, wyraźny jednak tylko w swojej najwyższej części[1].

Dawniej przez Kalackie Koryto i Wrótka chadzano na Giewont i prowadził tędy znakowany farbą szlak, po jego zamknięciu używane są już tylko jako łatwy dostęp do grani Długiego Giewontu[1]. Mariusz Zaruski tak pisze o Wrótkach: Jest to wcięcie w grani, utworzone przez dwie pionowe kilkunastometrowe ścianki, istotnie podobne do bramy zamczyska. Wrotka obchodzimy po prawej (północnej) stronie, a dalej (już bez znaków, które skończyły się na Wrotkach) wznosimy się szeroką trawiastą granią aż do wielkiego rozwartego wcięcia (Szeroki Karb), poza którym zaczyna się ściana głównej grani Giewontu[4].

W nazewnictwie tatrzańskim wrótkami nazywa się dość głęboko wciętą w grań przełączkę, wąskie wcięcie w skalnym żebrze lub ciasne przejście między skałami. W Tatrach jest kilka Wrótek, te w grani Giewontu są jednak najbardziej znane[2]. W rejonie Wrótek (giewonckich) stwierdzono występowanie ostrołódki karpackiej – rzadkiego gatunku rośliny, w Polsce występującego tylko w Tatrach i to na nielicznych stanowiskach[5].

Widok na Wrótka i Kalacką Kopę z Doliny Kondratowej

Przypisy

  1. ↑ a b c Władysław Cywiński, Tatry. Giewont, Poronin: Wyd. Górskie, 1994, ISBN 978-83-7104-002-3, OCLC 749766988.
  2. ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
  3. ↑ Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnictwo „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
  4. ↑ Mariusz Zaruski, Na bezdrożach tatrzańskich, Łomianki: Wyd. LTW, 2007, ISBN 978-83-7565-004-4.
  5. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
Wschodnia grań Giewontu

Media użyte na tej stronie

Carpathians relief location map.jpg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Carpathians.
  • Projection: Equirectangular projection, strechted by 148.0%.
  • Geographic limits of the map:
  • N: 50.0° N
  • S: 44.25° N
  • W: 16.0° E
  • E: 27.5° E
  • GMT projection: -JX19.473333333333333cd/14.410266666666665cd
  • GMT region: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • GMT region for grdcut: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • Relief: SRTM30plus.
  • Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Mountain pass 12x12 n.svg
oriented mountain pass symbol : n ne e se
Kalackie Koryto T69.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok ze Skupniowego Upłazu
Wrótka T83.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Schronisko PTTK na Dolinie Kondratowej, u góry przełęcz Wrótka i Kalacka Kopa