Wrzesień (film)

Wrzesień September[1]
Kaufman Astoria Studios gdzie kręcono sceny do Września
Gatunek	dramat psychologiczny[2]
Rok produkcji	1986-1987[3]
Data premiery	18 grudnia 1987 (Stany Zjednoczone) 9 marca 1988 (Francja)[4]
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone[5]
Język	angielski francuski[5]
Czas trwania	82 minut[5]
Reżyseria	Woody Allen[1]
Scenariusz	Woody Allen[1]
Główne role	Denholm Elliott Mia Farrow Elaine Stritch[1]
Zdjęcia	Carlo Di Palma[1]
Scenografia	Santo Loquasto[1]
Kostiumy	Jeffrey Kurland[1]
Montaż	Susan E. Morse[1]
Produkcja	Robert Greenhut Jack Rollins Charles H. Joffe[1]
Wytwórnia	Orion Pictures
Dystrybucja	Orion Pictures
Budżet	10 000 000 USD[3]
Przychody brutto	486 434 USD[3]
Poprzednik	Złote czasy radia
Kontynuacja	Inna kobieta

Wrzesień (ang. September) – amerykański dramat psychologiczny^[2] w reżyserii Woody’ego Allena z 1987^[1].

Posiada on kameralny charakter^[6] i wzorowany jest na dramatach Antona Czechowa^[7][8][9]. Stig Björkman porównał go, ze względu na „wyraźnie zarysowaną postać matki”, do Jesiennej sonaty Ingmara Bergmana^[10]. Tytuł filmu pochodzi od pory roku, w której rozgrywa się akcja; jest on również metaforą „jesieni życia”.

Film nie spotkał się z uznaniem w Stanach Zjednoczonych^[11], czego sam Allen się spodziewał^[12] („Zdawałem sobie sprawę, że nie jest to danie dla wszystkich”^[13].). Reżyser uznał ten film, wraz z Seksem nocy letniej, za swoje „dwie największe katastrofy finansowe”^[14]. Z kolei w Paryżu Wrzesień wyświetlany był w kinach przez 3 miesiące^[7]. Dochód filmu wyniósł 486 434 USD, z czego 85 731 USD przyniósł weekend otwarcia (15 seansów) przy budżecie szacowanym na ok. 10 mln USD (został on przekroczony o 20% w stosunku do pierwotnych planów^[9])^[3].

Historia

Wybrana obsada aktorska

Mia Farrow w 1980

Elaine Stritch w 1973

Jack Warden w latach 50. XX wieku

(c) photo by Alan Light, CC BY 2.0

Sam Waterston w 1992

Diane Wiest w 1990

Rosemary Murphy w 1970

Pomysł na stworzenie filmu powstał podczas odwiedzin Allena w położonym na wsi domu Mii Farrow. Dom ten posłużył za wzór dla scenografii, gdyż Allen skończył pisać scenariusz pod koniec lata, kiedy nie było już możliwości kręcenia scen w tym budynku^[2]. Zdaniem reżysera przedstawiony w filmie dom jest równoważnym bohaterem^[15], a jego znaczenie porównuje do znaczenia domu z filmu Wnętrza^[16]. Postać Lane podobna jest również do postaci Joey granej przez Mary Beth Hurt^[17].

Allen stworzył dwie wersje filmu, które różniły się obsadą aktorską^[6][9]. Zdjęcia do pierwszej z nich (która zdaniem reżysera zaginęła^[16]) trwały przez 10 tygodni, od października do grudnia 1986; drugiej zaś (już po montażu pierwszej^[6]) od stycznia do czerwca 1987^[3]. Trudności przyniosło reżyserowi obsadzenie roli Howarda, którą ostatecznie zagrał Denholm Elliott (wcześniej był to Charles Durning^[6], zastąpiony później przez Christophera Walkena oraz Sama Sheparda^[13])^[6]. Pierwotnie Elliott miał wystąpić w roli kochanka Diane^[18]. Sam Allen stwierdził:

Zagranie roli pani Manson reżyser proponował Geny Rowlands, która odmówiła. Allen obsadził ją w swoim następnym filmie Inna kobieta^[20]. Rolę Diany pierwotnie grała matka Farrow, Maureen O’Sullivan^[6].

W filmie wykorzystano fragment wiersza Emily Dickinson pt. Because I could not stop for Death, który recytował Walken:

Scena ta została później wycięta, jednak sam wiersz pojawił się w filmie Zbrodnie i wykroczenia, gdzie zaczyna recytować go Cliff (grany przez Allena^[21]), kończy zaś Lester (grany przez Alana Aldę^[21])^[22].

Film kręcony był w studiu Kaufman Astoria Studios, zlokalizowanym w nowojorskiej dzielnicy Queens^[23].

Obsada

Opracowano na podstawie materiału źródłowego^[1].

• Denholm Elliott – Howard
• Mia Farrow – Lane
• Elaine Stritch – Diane
• Jack Warden – Lloyd
• Sam Waterston – Peter
• Diane Wiest – Stephanie
• Rosemary Murphy - pani Mason
• Ira Wheeler – pan Raines
• Jane Cecil – pani Raines

Muzyka

W filmie wykorzystano następujące utwory: (I’d Like to Get You on a) Slow Boat to China, Out of Nowhere, Just One More Chance, My Ideal, What’ll I Do, I’m Confessin, Moonglow, When Day Is Done oraz Night and Day^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Woody Allen, Stig Björkman: Woody według Allena. tł. Anita Piotrowska. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 1998, seria: Autobiografie. ISBN 83-7006-662-3.

Linki zewnętrzne

• Wrzesień w bazie IMDb (ang.)
• Wrzesień w bazie Filmweb