Wstawki

Schemat budowy perytecjum u porostów. 1 – kora górna, 2 – warstwa glonów, 3 – rdzeń, 4 – inwolukrelum, 5 – ostiola, 6 – peryfizy, 7 – parafizy, 8 – worki z zarodnikami, 9 – ekscypulum

Wstawki (parafizy, parafyzy) – płonne komórki znajdujące się między zarodniami, np. w obrębie kupek zarodni paproci[1] lub między workami w hymenium workowców. Płonne włosy zwane wstawkami (paraphysae) występują także między plemniami i lęgniami wewnątrz konceptakli u makroglonów. U niektórych gatunków (np. Fucus platycarpus) wstawki wyrastają ponad zagłębienie konceptaklum, tworząc pęczek włosków[2]. Włosowate wstawki znajdujące się między organami generatywnymi u mchów często zakończone kulistymi komórkami[2].

Wstawki u grzybów

U grzybów mają często nitkowaty kształt i są lekko poszerzone na szczycie[3]. Mogą być trwałe, lub rozpadające się i zanikające[4]. Według części autorów parafizy występują też u podstawczaków w pyknidiach[2].

U grzybów wstawki są jednym z elementów hamatecjum. Zazwyczaj są rozgałęzione, wielokomórkowe i pojedynczo rozmieszczone między workami. Czasami jednak w wierzchołkowej części owocnika łączą się, tworząc warstwę okrywającą worki (epitecjum). Wstawki biorą udział w uwalnianiu zarodników z owocnika, pod wpływem wody bowiem pęcznieją i wypychają worki z zarodnikami na zewnątrz owocnika[5].

Przypisy

  1. James Merryweather, Britain's ferns a field guide to the clubmosses, quillworts, horsetails and ferns of Great Britain and Ireland, Princeton 2020, s. 33, ISBN 0-691-19057-7, OCLC 1159420093.
  2. a b c Richard Harder, Eduard Strasburger , Botanika: podręcznik dla szkół wyższych wyd. 2, Warszawa: PWRiL, 1967, s. 634-635
  3. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie: Warszawa, PWRiL, 1985, ​ISBN 83-09-00714-0
  4. Wójciak Hanna, Porosty, mszaki, paprotniki, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ​ISBN 978-83-7073-552-4
  5. Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ​ISBN 978-83-09-01048-7

Media użyte na tej stronie

Perytecjum a1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Perythecium