Wtórouste

Wtórouste
Deuterostomia
Grobben, 1908
Ilustracja
przedstawiciele szkarłupni: rozgwiazdy i jeżowce
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Podkrólestwotkankowce właściwe
(bez rangi)zwierzęta dwubocznie symetryczne
Nadtypwtórouste

Wtórouste, wtórnogębowce (Deuterostomia) – klad zwierząt dwubocznie symetrycznych, u których w rozwoju embrionalnym z pragęby powstaje otwór odbytowy. Wtórouste są przeciwstawiane pierwoustym (Protostomia). Podział zwierząt zaliczanych do Bilateria na pierwouste i wtórouste wprowadził Karl Grobben w 1908 roku.

Pragęba wtóroustych przejmuje funkcje odbytu lub zanika, a na jej miejscu wtórnie formuje się odbyt. Na brzusznej stronie zarodka wtórnie powstaje otwór gębowy[1]. Główny pień nerwowy ma postać cewki i położony jest na stronie grzbietowej. Bruzdkowanie całkowite.

W tradycyjnej klasyfikacji opartej na hipotezie jam ciała wtórouste stawiane były w randze nadtypu, do którego zaliczano[2]:

oraz rurkoczułkowce (określane nazwą Pogonophora)[3].

Badania genetyczne wyłączyły z tej grupy szczecioszczękie i rurkoczułkowce (jako zwierzęta pierwouste) i jednocześnie ujawniły pokrewieństwa Xenoturbellida z półstrunowcami i szkarłupniami[4].

Obecnie do Deuterostomia zaliczane są:

Szkarłupnie i półstrunowce łączone są w kladzie Ambulacraria.

Czasem do wtóroustych zaliczana jest również wymarła kambryjska gromada Vetulicolia.

Przypisy

  1. Aleksander Rajski: Zoologia. T. 1: Część ogólna B. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1986. ISBN 83-01-06182-0.
  2. Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.
  3. Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-14595-8.
  4. Bourlat et al. Xenoturbella is a deuterostome that eats molluscs. „Nature”. 424, s. 925-928, 2003. DOI: 10.1038/nature01851 (ang.). 

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.