Wtórouste

Wtórouste
Deuterostomia
Grobben, 1908
przedstawiciele szkarłupni: rozgwiazdy i jeżowce
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Podkrólestwo	tkankowce właściwe
(bez rangi)	zwierzęta dwubocznie symetryczne
Nadtyp	wtórouste

Wtórouste, wtórnogębowce (Deuterostomia) – klad zwierząt dwubocznie symetrycznych, u których w rozwoju embrionalnym z pragęby powstaje otwór odbytowy. Wtórouste są przeciwstawiane pierwoustym (Protostomia). Podział zwierząt zaliczanych do Bilateria na pierwouste i wtórouste wprowadził Karl Grobben w 1908 roku.

Pragęba wtóroustych przejmuje funkcje odbytu lub zanika, a na jej miejscu wtórnie formuje się odbyt. Na brzusznej stronie zarodka wtórnie powstaje otwór gębowy^[1]. Główny pień nerwowy ma postać cewki i położony jest na stronie grzbietowej. Bruzdkowanie całkowite.

W tradycyjnej klasyfikacji opartej na hipotezie jam ciała wtórouste stawiane były w randze nadtypu, do którego zaliczano^[2]:

• szkarłupnie (Echinodermata)
• szczecioszczękie (Chaetognatha)
• półstrunowce (Hemichordata)
• strunowce (Chordata)

oraz rurkoczułkowce (określane nazwą Pogonophora)^[3].

Badania genetyczne wyłączyły z tej grupy szczecioszczękie i rurkoczułkowce (jako zwierzęta pierwouste) i jednocześnie ujawniły pokrewieństwa Xenoturbellida z półstrunowcami i szkarłupniami^[4].

Obecnie do Deuterostomia zaliczane są:

• szkarłupnie (Echinodermata)
• półstrunowce (Hemichordata)
• strunowce (Chordata)
• Xenoturbellida

Szkarłupnie i półstrunowce łączone są w kladzie Ambulacraria.

Czasem do wtóroustych zaliczana jest również wymarła kambryjska gromada Vetulicolia.

Przypisy