Wulkan tarczowy

Skjaldbreiður, wygasły wulkan tarczowy
Największe wulkany tarczowe na Marsie i na Ziemi: Olympus Mons i łańcuch Hawajów w tej samej skali

Wulkan tarczowy – typ wulkanu o szerokim i spłaszczonym stożku o kącie nachylenia nie większym niż 8°.

Wulkany tarczowe tworzą kolejne erupcje wylewne lawy o niskiej zawartości krzemionki[1]. Ich charakterystyczną cechą jest brak gwałtownych erupcji, z wnętrza wydobywa się rzadka i bardzo gorąca lawa zasadowa. Ten typ wulkanu można skontrastować ze stratowulkanem.

Nazwa wywodzi się od nazwy islandzkiego wulkanu tarczowego Skjaldbreiður, którego nazwa w języku islandzkim znaczy „szeroka tarcza”. Przykładem wulkanu tarczowego może być Mauna Loa na Hawajach. Największy wulkan tarczowy na Ziemi znajduje się na dnie Oceanu Spokojnego, jego jedyną wynurzoną pozostałością są skały Gardner Pinnacles[2][3].

Wiele wulkanów tego typu odkryto na Wenus i Marsie, niektóre z nich osiągają rozmiary większe niż na Ziemi. Najwyższy dotychczas odkryty wulkan tarczowy to Olympus Mons znajdujący się na Marsie.

Zobacz też

  • lista wulkanów tarczowych

Przypisy

  1. Shield volcano, USGS [dostęp 2022-10-12].
  2. Sid Perkins, SOEST researchers reveal largest and hottest shield volcano on Earth, „Science”, 2020, DOI10.1126/science.abc7615 (ang.).
  3. Marcie Grabowski, SOEST researchers reveal largest and hottest shield volcano on Earth, School of Ocean and Earth Science and Technology, University of Hawai‘i at Manoa, 13 maja 2020.

Media użyte na tej stronie

Skjaldbreidur Herbst 2004.jpg
Autor: User:Reykholt, Licencja: CC BY-SA 3.0
The volcano Skjaldbreiður, National Park of Þingvellir, Iceland.
Olympus Mons and Hawaii to scale.png
Scale representation of en:Olympus Mons and en:Hawaii. Olympus Mons is a shield volcano on Mars, and the largest volcano in the solar system. Like the Hawaiian shields on Earth, it is built over millions of years by highly fluid basalt flows, but on a much more massive scale, as this scaled image shows.