Wuzetka

Wuzetka
deser
Ilustracja
Rodzaj

ciastko

Data i miejsce powstania

przełom lat 40. i 50. XX wieku
Polska
Warszawa

Składniki

śmietana, jaja, cukier, mąka pszenna, kakao

Wartość odżywcza
(100 g)
Wartość energetyczna318,5 kJ (76 kcal)
Białka8,11 g
Węglowodany20 g
Tłuszcze14,8 g
Dane liczbowe na podstawie: Medycyna praktyczna[1]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[2]
Wuzetka

Wuzetka – rodzaj słodkiego ciastka[3][4]; wyrób cukierniczy w postaci dwóch blatów kakaowego biszkoptu przełożonych marmoladą, bitą śmietaną, wykończony pomadą czekoladową i udekorowany bitą śmietaną[5]. W praktyce w wielu lokalach gastronomicznych bitą śmietanę zastępuje się rozmaitymi kremami[6].

Nazwa i historia powstania

Nazwa deseru powstała na przełomie lat 40. i 50. XX wieku, prawdopodobnie od warszawskiej trasy W-Z, w pobliżu której znajdowała się jedna z cukierni[7][8]. Według innej teorii nazwa „wuzetka” pochodzi od skrótowca: „WZC”, którego rozwinięcie to „wypiek z czekoladą”[7] albo „WZK” czyli „wypiek z kremem”[8]. Inna sugeruje, że nazwa deseru pochodziła od nazwy pierwszego producenta – Warszawskich Zakładów Ciastkarskich (WZC)[7]. Według Jarosława Zielińskiego, deser ten powstał w 1949 roku, jego nazwę zaś wymyślono w 1953, w jednej z kawiarni w pobliżu kina „Muranów”[8]. Według Danuty Szmit-Zawieruchy ciastko zostało nazwane na cześć trasy W-Z, podobnie jak kawiarnia „W-Z”, mieszcząca się w budynku kina „Muranów”[9].

Przepis na wuzetkę nigdy nie został zastrzeżony, co miało pozytywny wpływ na spopularyzowanie ciastka, także poza Warszawą[10].

Opis

Bazę pod ciasto biszkoptowe stanowią mąka pszenna, jajka, cukier i kakao[8]. Po dokładnym wymieszaniu składników ciasto jest poddawane obróbce termicznej w temperaturze ok. 180 °C[8]. Po upieczeniu i ostygnięciu ciasto jest nasączane ponczem[8]. Może to być syrop z cukru, cytryny, zapachu rumowego i spirytusu[5]. Górne powierzchnie dolnego (opcjonalnie) i górnego blatu smaruje się cienko marmoladą[8][5] lub dżemem, a całość przekłada się bitą śmietaną. Górny blat pokrywany jest dodatkowo pomadą czekoladową[8]. Po zastygnięciu pomada powinna być chrupiąca[6], będzie to więc np. lukier z czekoladą[5][7]. Według innej metody przygotowania wuzetki, biszkopt nasącza się czekoladą[7]. Na końcu wuzetkę kroi się na kwadratowe kawałki uzyskując w ten sposób ciastka, które dekoruje się „kleksami” z bitej śmietany[8] wyciśniętej ze szprycy.

W kulturze masowej

Ciastko było stałą pozycją w menu warszawskich kawiarni okresu PRL, co pokazano m.in. w komedii Miś (1981) Stanisława Barei[11]. W scenie spotkania Ryszarda Ochódzkiego i jego kochanki w kawiarni obsługująca ich kelnerka oświadcza: „Kawa i wuzetka są obowiązkowe dla każdego. Bijemy się o złotą patelnię“[11].

Zobacz też

Przypisy

  1. Paulina Augustyn, Pierogi, naleśniki, kluski śląskie – czy chory na cukrzycę musi z nich rezygnować?, „Medycyna Praktyczna”, www.mp.pl, 2015 [dostęp 2016-05-21].
  2. Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.)
  3. Ewa Dereń, Tomasz Nowak, Edward Polański, Słownik języka polskiego z frazeologizmami i przysłowiami, Arti, 2008, s. 476, ISBN 978-83-89725-31-8 [dostęp 2016-08-13].
  4. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać wuzetka [w:] Słownik języka polskiego PWN [online] [dostęp 2021-05-28].
  5. a b c d Maciej Nowak: Wuzetka - zagadkowe arcyciastko specjałem Warszawy?. W: warszawa.wyborcza.pl [on-line]. Agora SA, 22 sierpnia 2010. [dostęp 2021-05-28].
  6. a b Magda Gessler, Smaczna Polska. Kulinarny przewodnik regionalny, Otwarte, 7 listopada 2013, s. 162, ISBN 978-83-240-2494-0 [dostęp 2016-08-13].
  7. a b c d e Jerzy S. Majewski: Słodka tajemnica warszawskiego torcika W-Z. W: warszawa.wyborcza.pl [on-line]. Agora SA, 22 lutego 2009. [dostęp 2021-05-28].
  8. a b c d e f g h i Wuzetka: królowa warszawskich kawiarni. Komplet Polska sp. z o.o, 12 listopada 2013. [dostęp 2018-11-08]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2019-12-29)].
  9. Danuta Szmit-Zawierucha: Ludzie i pejzaże Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2005, s. 192. ISBN 83-85584-90-0.
  10. Paweł Płaczek. Wuzetka. „Skarpa Warszawska”, s. 50, marzec 2021. 
  11. a b Jerzy S. Majewski. Czterdziestka stuknęła temu Misiu. „Gazeta Stołeczna”, s. 10, 30 kwietnia – 3 maja 2021. 

Media użyte na tej stronie

Wuzetka1.JPG
Autor: Jaceksoci68, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ciastko W-Z czyli "wuzetka" z typową dekoracją.
Wuzetka edit.JPG
Autor: SpiderMum, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wuzetka. Praca pochodna do zdjęcia Wuzetka.JPG. Plik poddany znacznej obróbce w programie GIMP, zastosowano m.in. zmianę kontrastu przy użyciu metody Retinex.