Wyżyna Śląsko-Krakowska
 Wyżyna Śląsko-Krakowska | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
| Zajmowane jednostki administracyjne | Polska: |
Wyżyna Śląsko-Krakowska (Zachodniomałopolska) (341) – region położony na północ od doliny górnej Wisły, między Wyżyną Małopolską na wschodzie a Niziną Śląską na zachodzie.
Charakterystyka
Wyżyna Śląsko-Krakowska stanowi asymetryczne wypiętrzenie tektoniczne, zawierające w podłożu paleozoiczne struktury fałdowe, w tym karbońską nieckę węglową, na których zalega monoklinalna płyta skał mezozoicznych, które zapadają się ku północnemu wschodowi, tworząc kilka progów denudacyjnych i subsekwentnych obniżeń. Wyżyna obniża się ku północy, gdzie starsze formacje geologiczne chowają się pod utwory czwartorzędowe Nizin Środkowopolskich. Od południa wyżyna opada uskokami ku obniżeniu podkarpackiemu, a od zachodu jej progi sięgają na Nizinę Śląską[1]. Wznosi się na wysokość 200–500 m n.p.m. (kulminacja na 512 m n.p.m.[2]) i zajmuje powierzchnię ok. 10,3 tys. km². Dzieli się na trzy makroregiony: Wyżynę Śląską (341.1), Wyżynę Woźnicko-Wieluńską (341.2) i Wyżynę Krakowsko-Częstochowską (341.3)[1]. Jest jednym z głównych obszarów źródliskowych w Polsce[3].
Na wyżynie zlokalizowane są: Ojcowski Park Narodowy (otwarty w 1956 roku) oraz Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych (utworzony w 1981 roku) z licznymi szlakami turystycznymi[4].
Przypisy
- ↑ a b Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 39. ISBN 83-01-13050-4.
- ↑ Nowa encyklopedia powszechna PWN. red. Barbara Petrozolin-Skowrońska. T. 6. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 241. ISBN 83-01-11969-1.
- ↑ Maria Baścik, Joanna Pociask-Karteczka. Źródła Wyżyny Śląsko-Krakowskiej i Wyżyny Małopolskiej o znacznych walorach przyrodniczych. Propozycje ochrony. „Prace Instytutu Geografii Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach”. 7, s. 23, 2002. Kielce: Akademia Świętokrzyska im. Jana Kochanowskiego w Kielcach. ISSN 1897-9858. OCLC 750015886.
- ↑ Śląsko-Krakowska, Wyżyna, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-07-26].
Media użyte na tej stronie