Wyćwiklinkowate

Wyćwiklinkowate
Ilustracja
Basella alba
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządgoździkopodobne
Rządgoździkowce
Rodzinawyćwiklinkowate
Nazwa systematyczna
Basellaceae Rafinesque
Fl. Tellur. 3: 44. Nov-Dec 1837[3]
Anredera cordifolia oplatająca eukaliptus

Wyćwiklinkowate (Basellaceae Raf.) – rodzina roślin z rzędu goździkowców. Obejmuje 4 rodzaje z 19 gatunkami występującymi głównie w tropikalnej części obu Ameryk, mniej licznie w Afryce, pojedyncze gatunki znane są z południowej Azji[4], gdzie najwyraźniej zostały zawleczone[2]. Kilka gatunków ma znaczenie jako rośliny jadalne. Bulwy Ullucus tuberosus są podstawowym źródłem skrobi w Andach. Mięsiste liście Basella alba i B. rubra są rozpowszechnionym warzywem w tropikach. Rośliny z rodzaju Anredera uprawiane są jako ozdobne, w południowej Azji i w Oceanii są też inwazyjne[4].

Morfologia

Należą tu rośliny o pokroju sukulentowatym, pnące o zgrubiałych kłączach lub bulwach, z liśćmi pojedynczymi i niepozornymi kwiatami. Jednonasienny owoc znajduje się w mięśniejącym i trwałym okwiecie[2].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina wskazywana jest jako siostrzana dla Didiereaceae i blisko spokrewniona z Halophytaceae. Wszystkie te rodziny łączy to, że mają owoce jednonasienne i niepękające. Wraz z wszystkimi wymienionymi i szeregiem innych rodzin wyćwiklinkowate wchodzą w skład rzędu goździkowców w obrębie dwuliściennych właściwych[2]:

caryophylloids

Rhabdodendraceae




Simmondsiaceae – simondsjowate





Asteropeiaceae



Physenaceae





Macarthuriaceae




Microteaceae





Caryophyllaceae – goździkowate




Achatocarpaceae



Amaranthaceae – szarłatowate






Stegnospermataceae




Limeaceae – libawowate





Lophiocarpaceae




Kewaceae




Barbeuiaceae




Gisekiaceae




Aizoaceae – pryszczyrnicowate





Phytolaccaceae – szkarłatkowate



Sarcobataceae





Nyctaginaceae – nocnicowate



Petiveriaceae











Molluginaceae – ugłastowate




Montiaceae – zdrojkowate





Halophytaceae




Basellaceae – wyćwiklinkowate



Didiereaceae






Talinaceae – porwinkowate




Anacampserotaceae




Portulacaceae – portulakowate



Cactaceae – kaktusowate

















Podział rodziny na rodzaje[5]
  • Anredera Juss.
  • Basella L. – wyćwiklin, bazela, jagodnik[6]
  • Tournonia Moq.
  • Ullucus Caldas

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  2. ↑ a b c d Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  3. ↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium (ang.). [dostęp 2011-05-10].
  4. ↑ a b Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 56-57. ISBN 1-55407-206-9.
  5. ↑ Genera of Basellaceae (ang.). W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-05-10].
  6. ↑ Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyż̇szych skupień roślin. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 166. (pol.)

Media użyte na tej stronie

Starr 010726-0103 Anredera cordifolia.jpg
(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0
Anredera cordifolia (in Eucalyptus). Location: Maui, Ulupalakua