Wyżne

Wyżne

wieś
Dawny młyn i stacja paliw w Wyżnem nad Wisłokiem (2020)
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	strzyżowski
Gmina	Czudec
Liczba ludności (2020)	1449[1]
Strefa numeracyjna	17
Kod pocztowy	38-120[2]
Tablice rejestracyjne	RSR
SIMC	0648770[3]
Położenie na mapie gminy Czudec Wyżne
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wyżne
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Wyżne
Położenie na mapie powiatu strzyżowskiego Wyżne
49°55′27″N 21°52′38″E/49,924167 21,877222

Kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Wyżnem (2020)

Wyżne – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie strzyżowskim, w gminie Czudec^[4][3]. Leży nad potokiem Gwoźnica dopływem Wisłoka.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

Miejscowość jest siedzibą parafii Matki Bożej Wspomożenia Wiernych, należącej do dekanatu Czudec, diecezji rzeszowskiej.

Części wsi

Historia

Wyżne - dawniej Wyrzne (zwane też Wyrżne, Werżyny lub Wizna) bierze swą nazwę od wyżyny i pagórków, na których zostało lokowane. Znana jest również legenda, iż podczas najazdu Tatarów na te tereny wyrżnęli oni niemalże wszystkich mieszkańców wsi, stąd też nazwa Wyrżne - później Wyżne.

Wyżne w 1536 roku należało do rodziny Procheńskich. Nazywało się ówcześnie Werżyny^[5]. Jej przodek w 1390 roku przeniósł ją na prawo niemieckie. W 1909 roku wzniesiono młyn, ufundowany przez Uznańską^[6]. W 1933 roku powstała gmina zbiorowa z siedzibą w Czudcu, w którą weszło 7 wsi, w tym również Wyżne. 8 września 1939 roku po wycofaniu się żołnierzy polskich z ziemi czudeckiej wkroczyli tam bez walki żołnierze niemieccy. Tu nie zatrzymali się długo, gdyż ich celem było zdobycie Rzeszowa.

Podczas wojny ZWZ, jak i również późniejsza AK miały dobrze zorganizowaną strukturę wywiadu i kontrwywiadu oraz działania dywersyjnego. Organizacją grup bojowych i dywersyjnych na terenie podrzeszowskim zajmował się m.in. Jan Stojałowski „Klucz” z Wyżnego. W 1940 roku utworzona została Czudecka Placówka ZWZ – AK o kryptonimie „Czereśnia”.

W 1998 roku w Wyżnem został zbudowany most przez Wisłok w ciągu ówczesnej drogi krajowej nr 9 (obecnie droga krajowa nr 19)^[7].

W 2003 powstała tu 11-hektarowa Winnica Maria Anna – jedna z czterech polskich winnic, które w 2009 uzyskały zezwolenie na produkcję i sprzedaż swojego wina^[8].

Urodzeni

• Stanisław Machowski (1894-1940) – porucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Przypisy

Bibliografia

• Wojciech Fedorońko: 3.3. Most przez rzekę Wisłok w miejscowości Wyżne. W: Praca zbiorowa pod redakcją Zygmunta Patera: Nasze osiągnięcia w budowie mostów. Łódź − Wrocław: Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, 2009, s. 46. ISBN 978-83-7125-182-5.