Wyższa liga ZSRR w piłce nożnej mężczyzn
| Państwo |  ZSRR |
|---|---|
| Dyscyplina | piłka nożna |
| Organizator rozgrywek | FFSSSR |
| Data założenia | 1936 |
| Poprzednia nazwa | Grupa A (do sezonu 1941), I grupa (do sezonu 1949), Klasa A (do sezonu 1962), Klasa A, I grupa (do sezonu 1969), Klasa A, wyższa grupa (do sezonu 1970) |
| Data rozwiązania | 1991 |
| Rozgrywki | |
| Liczba drużyn | 18 |
| Niższy poziom ligowy | I liga |
| Puchary | Puchar ZSRR, Superpuchar ZSRR |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca | Dinamo Moskwa |
| Ostatni zwycięzca | CSKA Moskwa (1991) |
| Najwięcej zwycięstw | Dynamo Kijów (13) |
Wyższa liga ZSRR (ros. Высшая лига СССР, ukr. Вища ліга СРСР, biał. Вышэйшая ліга СССР) – najwyższa klasa rozgrywek o Mistrzostwo Związku Radzieckiego w piłce nożnej. W latach 20. i 30. o tytuł mistrzowski grały drużyny miast i republik. Mistrzostwa klubów były rozgrywane od 1936 do końca istnienia ZSRR w 1991. System rozgrywek zmieniał się na przestrzeni lat. Najczęściej turnieje o Mistrzostwo ZSRR toczyły się w formie rozgrywek ligowych (mecz i rewanż) w systemie wiosna-jesień.
Historia ligi
W czasie istnienia ligi zmieniała się także jej nazwa. Nazwę Wysszaja Liga nadano jej w sezonie 1971. W latach 1936-1941 nosiła nazwę Grupa A, w 1945-1949 Pierwaja grupa SSSR, w latach 1950-1962 Klasa A SSRR (w niektórych sezonach także Klasa A1 lub Klasa A. Grupa 1), w 1963-1969 Pierwaja grupa A SSSR, a w 1970 Wysszaja Grupa A.
Do najbardziej utytułowanych klubów ligi należały Dynamo Kijów, Spartak Moskwa i Dinamo Moskwa. Najpopularniejszymi klubami, obok wyżej wymienionych, były CSKA Moskwa i Dinamo Tbilisi. Pierwszym zespołem, który zdobył 10 mistrzostw było Dinamo Moskwa w 1963 roku, a następnie Spartak w 1979 roku. Dynamo Kijów zdobył je w 1981 roku, ale potem wyprzedził wszystkich, zajmując pierwsze miejsce w ilości zdobytych mistrzostw (13-krotnie). Postrzegana jako liga wyłącznie rosyjska, tak naprawdę była międzynarodowa, podczas gdy stronę rosyjską reprezentowały głównie kluby moskiewskie.
Tylko jedenaście klubów uczestniczyło w lidze przez więcej niż 30 sezonów, a prawie połowa z nich (5) to kluby z Moskwy. Tylko Dinamo Moskwa i Dynamo Kijów brały udział we wszystkich sezonach w lidze. Wśród innych znanych klubów są SKA Rostów nad Donem (wojskowa drużyna), Zenit Leningrad i Krylja Sowietow Kujbyszew. Ukraina też była często przedstawiana przez Szachtar Donieck (klub górniczy), później bardzo udanie występował Dnipro Dniepropietrowsk. Po reorganizacji ligi w ostatnich sezonach wzrosła liczba klubów ukraińskich. Wśród klubów z innych republik ZSRR, ligę często reprezentował co najmniej jeden klub z republik bałtyckich, azjatyckich, Kaukazu lub Białorusi. Wśród towarzystw sportowych radzieckich największe sukcesy zdobyły kluby Dynamo oraz Armii (CSKA/SKA), które były również ściśle związane ze stanem agencji egzekwowania.
Mistrzowie i pozostali medaliści
Statystyki
| Lp. | Klub | Miejsca na podium | Zwycięskie sezony | ||
|---|---|---|---|---|---|
 |  |  | |||
| 1. | Dynamo Kijów | 13 | 11 | 3 | 1961, 1966, 1967, 1968, 1971, 1974, 1975, 1977, 1980, 1981, 1985, 1986, 1990 |
| 2. | Spartak Moskwa | 12 | 12 | 9 | 1936 (j), 1938, 1939, 1952, 1953, 1956, 1958, 1962, 1969, 1979, 1987, 1989 |
| 3. | Dinamo Moskwa | 11 | 11 | 5 | 1936 (w), 1937, 1940, 1945, 1949, 1954, 1955, 1957, 1959, 1963, 1976 (w) |
| 4. | CSKA Moskwa | 7 | 4 | 6 | 1946, 1947, 1948, 1950, 1951, 1970, 1991 |
| 5. | Torpedo Moskwa | 3 | 3 | 6 | 1960, 1965, 1976 (j) |
| 6. | Dinamo Tbilisi | 2 | 5 | 13 | 1964, 1978 |
| 7. | Dnipro Dniepropetrowsk | 2 | 2 | 2 | 1983, 1988 |
| 8. | Ararat Erywań | 1 | 2 | 0 | 1973 |
| 9. | Dynamo Mińsk | 1 | 0 | 3 | 1982 |
| 9. | Zenit Leningrad | 1 | 0 | 1 | 1984 |
| 10. | Zoria Woroszyłowgrad | 1 | 0 | 0 | 1972 |
| 10. | Szachtar Donieck | 0 | 2 | 2 | |
| 11. | SKA Rostów nad Donem | 0 | 1 | 0 | |
| Łokomotiw Moskwa | 0 | 1 | 0 | ||
| 13. | Žalgiris Wilno | 0 | 0 | 1 | |
| Czornomoreć Odessa | 0 | 0 | 1 | ||
| Neftianik Baku | 0 | 0 | 1 | ||
| Sierp i Mołot Moskwa | 0 | 0 | 1 | ||
Zobacz też
- Barcragujn chumb – ekstraklasa armeńska
- Azərbaycan Premyer Liqası – ekstraklasa azerska
- Wyszejszaja liha – ekstraklasa białoruska
- Meistriliiga – ekstraklasa estońska
- Erownuli Liga – ekstraklasa gruzińska
- Priemjer Ligasy – ekstraklasa kazachska
- Top-Liga – ekstraklasa kirgiska
- A lyga – ekstraklasa litewska
- Virslīga – ekstraklasa łotewska
- Divizia Națională – ekstraklasa mołdawska
- Priemjer-Liga – ekstraklasa rosyjska
- Kahramonhoi Todżikiston – ekstraklasa tadżycka
- Ýokary Liga – ekstraklasa turkmeńska
- Premier-liha – ekstraklasa ukraińska
- Oʻzbekiston PFL – ekstraklasa uzbecka
Przypisy
- ↑ a b Z powodu trwania działań militarnych II wojny światowej
Linki zewnętrzne
| Reprezentacje |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rozgrywki ligowe |
| ||||
| Rozgrywki pucharowe |
| ||||
| Rozgrywki młodzieżowe |
| ||||
| Nagrody i wyróżnienia | |||||
| Pozostałe |
|
- Piłkarki
- Piłkarze
- Trenerzy
- Sędziowie
Media użyte na tej stronie
.svg)
.svg)
Flag of the Armenian Soviet Socialist Republic
.svg)
.svg)
File of Georgian Soviet Socialist Republic
.svg)
Flag of Uzbek Soviet Socialist Republic, based on Image:Flag of the Soviet Union.svg and information at Flags of the World.
