Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu

Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu
Ilustracja
Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu
Data założenia

6 lutego 1687

Państwo

 Polska

Adres

ul. Zamkowa 5
37-700 Przemyśl

Liczba studentów

46 (11 października 2021)[1]

Rektor

ks. dr Konrad Dyrda

Położenie na mapie Przemyśla
Mapa konturowa Przemyśla, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu”
Ziemia49°46′48,734″N 22°46′02,431″E/49,780204 22,767342
Strona internetowa

Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu – katolicka uczelnia wyższa archidiecezji przemyskiej.

Historia

W 1561 roku uchwałą prowincjonalnego synodu polskiego polecono, aby biskupi zakładali seminaria duchowne w swych diecezjach. 15 lipca 1563 roku biskupi zgromadzeni na XXIII sesji Soboru Trydenckiego podjęli uchwałę o zakładaniu diecezjalnych seminariów diecezjalnych w całym kościele katolickim. W diecezji przemyskiej brakowało kapłanów, dlatego w 1596 roku bp Wawrzyniec Goślicki interweniował na Sejmie Warszawskim, dlatego na jego prośbę i za zgodą sejmu i senatu, król Zygmunt III Waza wcielił probostwo w Lubaczowie do dóbr biskupich w Przemyślu. Z dochodów z tego probostwa zamierzał biskup założyć i utrzymywać seminarium. Kolejni biskupi: bp Stanisław Sieciński, bp Jan Wężyk, bp Achacy Grochowski, bp Adam Nadworski, bp Henryk Firlej, bp Andrzej Szołdrski, bp Piotr Gembicki, bp Aleksander Trzebieński, bp Paweł Piasecki, bp Jan Zamojski i bp Andrzej Trzebicki z powodu krótkich rządów nie zdołali zrealizować tego zamiaru. Dopiero bp Stanisław Sarnowski poczynił poważne przygotowania w celu założenia seminarium, ale został przeniesiony do Włocławka. Bp Jan Stanisław Zbąski doprowadził do erekcji seminarium, a kierownictwo powierzył księżom misjonarzom Wincentego a Paulo, którzy kierowali większością seminariów w Polsce. Na uposażenie kierowników przeznaczono probostwo Samborskie. W 1685 roku decyzją sejmu dokonano inkorporacji probostwa samborskiego do seminarium, dlatego prefekt seminarium był również prepozytem Samborskim. W 1680 roku biskup złożył projekt erekcji seminarium kapitule katedralnej. 26 czerwca 1684 roku kapituła katedralna wyraziła zgodę na erekcję seminarium. Pierwszymi prepozytami i prefektami byli ks. Jan de Malet Fondelin i ks. Jan Antoni Fabri (1686–1687), ale kapituła katedralna zwlekała z decyzją o erekcji seminarium[2].

Seminarium zostało erygowane 6 lutego 1687 roku przez biskupa Jana Stanisława Zbąskiego. W 1688 roku został wybudowany piętrowy budynek seminaryjny. 4 maja 1689 roku sufragan bp Jan Dębski położył kamień węgielny pod budowę kaplicy seminaryjnej pw. św. Karola Boromeusza, którą poświęcił ją w 1696 roku rektor ks. Jan Treter. W latach 1724–1734 bp Aleksander Antoni Fredro rozpoczął budowę drugiego piętra, a ukończył w latach 1742–1659 bp Wacław Hieronim Sierakowski[3].

Dekretem reformacyjnym z 3 maja 1744 roku bp Wacław Hieronim Sierakowski, nakazał 2-letni czas nauki, a w 1760 roku utworzył drugie seminarium w Brzozowie, również powierzone księżom misjonarzom. Od 1776 roku władze austriackie rozpoczęły wydawać państwowe przepisy regulujące jakość studiów i określające warunki święceń, mające na celu uzyskanie wysokiego poziomu wykształcenia duchownego. W 1782 roku rząd austriacki skasował księży misjonarzy, a także zarządzono 4-letnie studia teologiczne. Na mocy dekretu cesarskiego z 30 marca 1783 roku zniesione zostały seminaria diecezjalne w Przemyślu, Brzozowie i Zamościu. 1 listopada 1783 roku zostało utworzone Seminarium Generalnego we Lwowie, a warunkiem przyjęcia było odbycie studiów humanistycznych (szkoła średnia) oraz studiów filozoficznych[4].

20 maja 1790 roku dekretem cesarza Leopolda II, zezwolono na ponowne otwarcie seminariów diecezjalnych, ale z powodu braku możliwości otwarcia Seminarium Diecezjalnego w Przemyślu, alumni nadal korzystali z Seminarium Generalnego we Lwowie do 1819 roku. Staraniem biskupa Antoniego Gołaszewskiego po skompletowaniu kadry profesorskiej, 4 listopada 1819 roku otwarto w Przemyślu 2-letnie Studium Filozoficzne, a 25 listopada 1819 roku reaktywowano Seminarium Duchowne z równoczesnym otwarciem 4-letniego Studium Teologicznego. Dekretem cesarza Franciszka Józefa I z 25 kwietnia 1850 roku uchylono ustawy Józefińskie, a po konkordacie austriackim z 1855 roku seminaria duchowne i instytuty teologiczne zostały całkowicie podporządkowane władzy biskupów. W 1856 roku konferencji episkopatu austriackiego ustalono szczegółowy program studiów teologicznych.

W 1843 roku przystąpiono do remontu i przebudowy budynku seminaryjnego oraz dalszej rozbudowy, którą ukończono w 1846 roku. W latach 1897–1899 z pomocą funduszu religijnego z Ministerstwa Kultury dobudowano trzy skrzydła budynku seminaryjnego. W latach 1909–1911 dokonano kolejnej rozbudowy z dotacji Ministerstwa Skarbu[3].

W latach 1914–1915 seminarium zamknięto, a budynek zamieniono na szpital wojskowy. Budynek został zdewastowany, a wyposażenie, kaplica i biblioteka zostały rozgrabione. Podczas II wojny światowej bp Franciszek Barda przeniósł seminarium do willi „Anatolówka” w Brzozowie, które w 1946 roku powróciło do Przemyśla. Z powodu znacznego wzrostu powołań konieczna stała się dalsza rozbudowa i w 1984 roku rozpoczęto budowę gmachu dydaktycznego, który w 1988 roku poświęcił bp Ignacy Tokarczuk w 300-lecie istnienia seminarium.

Rektorzy

Rektorzy seminarium w Przemyślu.
1686–1687. ks. Jan Antoni Fabri[5].
1687–1692. ks. Franciszek Delpacy.
1692. ks. Jan Paweł Grylewicz.
1692–1694. ks. Krzysztof Anut.
1694–1699. ks. Jan Franciszek Treter.
1699–1707. ks. Szymon Zakrzewicz.
1707–1710. ks. Bartłomiej Słupczyński.
1710–1718. ks. Michał Maciej Walther.
1718–1728. ks. Kazimierz Kochanowski.
1728–1731. ks. Maciej Tadeusz Olszyński.
1731–1744. ks. Kazimierz Kochanowski.
1744. ks. Jan Stanisław Józef Więckowski.
1744–1747. ks. Jakub Cymmerman vel Zimmerman.
1747–1750. ks. Kichał Kuhn.
1750–1761. ks. Jakub Cymmerman vel Zimmerman.
1761–1769. ks. Daniel Bogdanowicz.
1769–1777. ks. Jan Galiński.
1777– ?. ks. Jan Stanisław Błoniszewski.
?–1783. ks. Franciszek Borucki.
1819–1835. ks. Franciszek Fajgiel[6].
1835–1840. ks. Stanisław Czajkowski[7].
1840– ?. ks. Andrzej Tomiczek[8].
? – ?. ks. Michał Kirchenberger[9].
? –1860. ks. Franciszek Ksawery Pawłowski[10]
1860–1895. ks. Marcin Skwierczyński[11].
1895–1923. ks. inf. Teofil Łękawski[12].
1923–1924. ks. Józef Stachyrak[13].
1924–1928. ks. dr prof. Stefan Momidłowski[14].
1928–1934. ks. dr Jan Balicki (błogosławiony)[15].
1934–1944. ks. Jan Grochowski[16]

[17].

1944–1953. ks. inf. dr Michał Jastrzębski.
1953–1957. ks. dr Stanisław Jakiel (p.o.).
1957–1972. ks. inf. dr Michał Jastrzębski.
1972–1976. ks. dr Stanisław Potocki.
1976–1986. ks. bp dr Stefan Moskwa.
1986–1991. ks. inf. dr Stanisław Zygarowicz.
1991–1996. ks. dr Stanisław Haręzga.
1996–2001. ks. dr Adam Szal.
2001–2007. ks. dr Marian Rojek.
2007–2017. ks. dr hab. Dariusz Dziadosz.
2017– nadal ks. dr Konrad Dyrda.
Rektorzy seminarium w Brzozowie (1763–1783)[18].
1763–1769. ks. Jakub Gierkowicz.
1769–1774. ks. Daniel Bogdanowicz.
1774– ?. ks. Antoni Staniszewski.
1777?–1780. ks. Michał Domaradzki.
1780–1783. ks. Wawrzyniec Krzemkowski.

Władze seminarium

  • rektor – ks. dr Konrad Dyrda
  • wicerektor – ks. dr Marek Machała
  • dyrektor administracyjny – ks. mgr lic. Waldemar Murdzek
  • ojciec duchowny – ks. mgr lic. Łukasz Haduch
  • ojciec duchowny – ks. mgr Mariusz Woźny
  • prefekt – ks. dr Maciej Dżugan

Absolwenci

Seminarium to ukończyło wielu kapłanów. Należą do nich również święci i błogosławieni oraz słudzy Boży:

Wykładowcy

Przypisy

  1. ↑ Statystyka (zeszyt 4). W: Sławomir Wilewski: Posłani w pokoju Chrystusa. Tydzień modlitw o powołania do kapłaństwa i życia konsekrowanego (8–12 maja 2022). Radom: Krajowe Centrum Powołaniowe • Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2022, s. 4. ISBN 978-83-67205-01-6.
  2. ↑ ks. Jan Rąb Seminarium Diecezjalne w Przemyślu pod kierunkiem księży Misjonarzy (1687-1783) (str. 255-288) [dostęp 2019-05-09]
  3. ↑ a b Budynek Seminarium Duchownego w Przemyślu. Etapy rozbudowy do 1911 roku (str. 306-315)
  4. ↑ ks. Jan Rąb Seminarium Diecezjalne w Przemyślu pod kierunkiem księży Misjonarzy (1687-1783) (str. 352-359)
  5. ↑ ks. Jan Rąb Seminarium Diecezjalne w Przemyślu pod kierunkiem księży Misjomarzy (1687-1783)
  6. ↑ Schematismus Universi Cleri Dioeceseos Premisliensis Rit(us) Lat(ini) Anno 1820 (str. 3) [dostęp 2019-05-11]
  7. ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini 1836 (str. 8) [dostęp 2019-05-11]
  8. ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini 1841 (str. 11) [dostęp 2019-05-11]
  9. ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini 1844 (str. 16) [dostęp 2019-05-11]
  10. ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini 1853 (str. 9) [dostęp 2019-05-11]
  11. ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini 1860 (str. 12) [dostęp 2019-05-11]
  12. ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini 1896 (str. 37) [dostęp 2019-05-11]
  13. ↑ Elenchus Cleri Dioeceseos Rit(us) Lat(ini) Premisliensis 1924 (str. 10) [dostęp 2019-05-11]
  14. ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Rit(us) Lat(ini) Premisliensis pro Anno Domini 1925 (str. 23) [dostęp 2019-05-11]
  15. ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Premisliensis rit. lat. pro Anno domini 1930= (str. 26) [dostęp 2019-05-11]
  16. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej O.Ł.”. Nr 6/7, s. 229, 1934. 
  17. ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1935 (str. 17) [dostęp 2019-05-11]
  18. ↑ ks. Jan Rąb Dom księży Misjonarzy i Seminarium Diecezjalne w Brzozowie 1760–1783 (str. 19-29) [dostęp 2019-05-11]

Bibliografia

Seminaria duchowne w Polsce
Ogólnopolskie
  • Łódź (dla Starszych Kandydatów do Święceń)
Archidiecezjalne
Diecezjalne
Zakonne
Greckokatolickie
Starokatolickie
Prawosławne
Protestanckie

Christian cross.svg

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
Education - Grad Hat.svg
Autor: Krzysztof Szymański, Licencja: CC BY 2.5
Czapeczka studencka
Christian cross.svg
Basic Latin cross
Przemyśl location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Przemyśl, Poland
Ta mapa of Przemyśl została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Seminarium Duchowne w Przemyslu.jpg
Autor: Goku122, Licencja: CC BY-SA 4.0
Seminarium duchowne w Przemyślu, Polska