Wyższy Urząd Górniczy

Wyższy Urząd Górniczy

Data utworzenia	24 czerwca 1922
Prezes	Adam Mirek
Wiceprezes	Krzysztof Król Piotr Wojtacha
Adres
ul. J. Poniatowskiego 31, 40-055 Katowice
Położenie na mapie Katowic Wyższy Urząd Górniczy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wyższy Urząd Górniczy
Położenie na mapie województwa śląskiego Wyższy Urząd Górniczy
50°15′01,415″N 19°00′47,084″E/50,250393 19,013079
Strona internetowa

Wyższy Urząd Górniczy – centralny urząd administracji rządowej, nadzorowany przez Ministra Aktywów Państwowych^[1]. Jest jednym z dwóch urzędów centralnych mających swoją siedzibę poza Warszawą. Urzędem kieruje prezes, którego powołuje i odwołuje premier.

Głównym zadaniem Wyższego Urzędu Górniczego oraz podległych mu okręgowych urzędów górniczych jest nadzór i kontrola zakładów górniczych w Polsce w celu ochrony życia i zdrowia górników, ochrony środowiska na terenach eksploatacji górniczej, a także rekultywacji gruntów pogórniczych.

Historia

Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach ustanowiony został rozporządzeniem Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 czerwca 1922 r.^[2] Ten dzień uznaje się za powstanie współczesnego polskiego nadzoru górniczego.

W okresie międzywojennym funkcjonowały trzy wyższe urzędy górnicze: w Katowicach, Krakowie i Warszawie. W roku 1936 po likwidacji urzędu warszawskiego utworzono WUG we Lwowie. W obrębie Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach znajdowały się cztery okręgowe urzędy górnicze: w Rybniku, Królewskiej Hucie (dzisiejszy Chorzów), Katowicach i Tarnowskich Górach. W 1930 roku wprowadzono rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z 29 listopada 1930 roku pierwsze po rozbiorach polskie Prawo Górnicze.

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, polski nadzór górniczy został przejęty przez okupanta niemieckiego (WUG w Katowicach i Krakowie).

1 lipca 1946 roku weszło w życie pierwsze powojenne rozporządzenie Rady Ministrów o ustaleniu siedzib i właściwości terytorialnej wyższych urzędów górniczych oraz obwodów działania dwóch wyższych urzędów górniczych w Katowicach i Krakowie. W 1951 roku ustanowiono jeden Wyższy Urząd Górniczy z siedzibą w Katowicach. W PRL obowiązywało prawo górnicze ustanowione dekretem z dnia 6 maja 1953 r.

Zasadnicze regulacje pozycji prawnej urzędów górniczych zostały ujęte w dekrecie z dnia 21 października 1954 r. o urzędach górniczych^[3] (Dz.U. 1954 nr 47 poz. 223^[4]). Dekret ten, wchodzący w życie z dniem 1 listopada 1954 r. normował zasady organizacji i działania urzędów górniczych, zaś Wyższy Urząd Górniczy, podległy dotychczas Ministrowi Górnictwa, przekształcał w urząd centralny, podległy Prezesowi Rady Ministrów. Zgodnie z dekretem, WUG sprawował kontrolę i nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy w zakładach górniczych, nad ochroną życia i zdrowia ludzkiego i interesu społecznego w związku z robotami górniczymi oraz nad zgodnością gospodarki złożem z obowiązującymi przepisami. Organami WUG zostały Okręgowe Urzędy Górnicze - ich siedziby i zakres terytorialny ustalił Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia.

Dekret powyższy został uchylony z dniem 1 września 1994 r. W latach 1994–2011 działalność nadzoru górniczego regulowała ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze.

Kierownictwo^[5]

• Adam Mirek – prezes od 1 marca 2017
• Piotr Wojtacha – wiceprezes od 11 września 2014
• Krzysztof Król – wiceprezes od 30 czerwca 2017
• Krystyna Samek-Skwara – dyrektor generalny

Prezesi Wyższego Urzędu Górniczego

• Zygmunt Malawski 1922-1939
• Roman Brzeski 1945-1946
• Łukasz Głuszczak 1946-1948
• Tadeusz Rumanstorfer 1948-1955
• Edmund Grabowski 1955-1957
• Tadeusz Lasek 1957-1964
• Edmund Grabowski (ponownie) 1964-1973
• Adam Szczurowski 1973-1974
• Eryk Porąbka 1974-1976
• Włodzimierz Lejczak 1976-1977
• Władysław Naglik 1977-1986
• Jerzy Malara 1986-1990
• Janusz Steinhoff 1990-1994
• Marian Filipek 1994-1998
• Wojciech Bradecki 1998-2006
• Piotr Buchwald 2006-2008
• Piotr Litwa 2008-2014
• Mirosław Koziura 2014-2016
• Piotr Wojtacha (wykonujący obowiązki Prezesa) 2016-2017
• Adam Mirek od 2017

Podstawa prawna działania

• Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze.
• Zarządzenie Ministra Aktywów Państwowych z dnia 7 października 2022 r. w sprawie nadania statutu Wyższemu Urzędowi Górniczemu^[6].

Okręgowe urzędy górnicze

Okręgowe urzędy górnicze podlegają Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego i realizują podstawowe zadania nadzoru górniczego na wyodrębnionym obszarze kraju.

Obecnie okręgowe urzędy górnicze znajdują się w:

• Gdańsku (od 01.04.2015);
• Katowicach;
• Kielcach;
• Krakowie;
• Krośnie;
• Lublinie;
• Poznaniu;
• Rybniku;
• Warszawie;
• Wrocławiu.

Specjalistyczny Urząd Górniczy

Specjalistyczny Urząd Górniczy (SUG) był specjalistycznym urzędem górniczym podlegającym Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego i – w przeciwieństwie do okręgowych urzędów górniczych – działał na obszarze całego kraju. SUG sprawował nadzór i kontrolę nad określonymi w art. 169 Prawa geologicznego i górniczego obiektami, maszynami i urządzeniami górniczymi w podziemnych zakładach górniczych. Z dniem 19 października 2022 r. został zlikwidowany^[7].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Wyższego Urzędu Górniczego
• Zarządzenie Ministra Aktywów Państwowych z dnia 14 lipca 2021 r. w sprawie nadania statutu Wyższemu Urzędowi Górniczemu