Wybory do Senatu Republiki Czeskiej w 2022 roku

Wybory do Senatu Republiki Czeskiej w 2022 roku
Państwo

 Czechy

Rodzaj

wybory parlamentarne

Data przeprowadzenia

23–24 września 2022 (I tura); 30 września – 1 października 2022 (II tura)

Data zarządzenia

6 kwietnia 2022
przez: prezydenta
Miloša Zemana[1]

Podstawa prawna

245/1995 Sb.[2]

Ordynacja wyborcza

większościowa (system większości bezwzględnej)

Głosowanie
poprzednie:
2020
następne:
2024
Portal Czechy

Wybory do Senatu Republiki Czeskiej w 2022 roku odbyły się 23 i 24 września 2022 roku (I tura) oraz 30 września i 1 października 2022 roku (II tura), zgodnie z postanowieniem prezydenta Miloša Zemana z 6 kwietnia 2022 roku[1]. Wybrano w nich na sześcioletnią kadencję 27 senatorów, odnawiając tym samym 1/3 składu Senatu.

Pierwsza tura wyborów odbyła się równocześnie z wyborami do rad gmin.

Ordynacja wyborcza

Podstawą do przeprowadzenia wyborów była Ustawa z dnia 27 września 1995 o wyborach do Parlamentu Republiki Czeskiej oraz zmianie i uzupełnieniu niektórych innych ustaw (Zákon ze dne 27. září 1995 o volbách do Parlamentu České republiky a o změně a doplnění některých dalších zákonů)[2]. Głosowanie odbyło się jedynie w części państwa – w 27 okręgach jednomandatowych o numerach (1, 4, 7...) – gdyż co dwa lata odnawiana jest 1/3 składu izby (27 z 81 mandatów)[a].

Głosowanie przeprowadzono na zasadzie większości bezwzględnej[b]. Jeśli żaden z kandydatów nie uzyskał w danym okręgu ponad 50% głosów ważnych, po sześciu dniach od zakończenia głosowania odbyła się decydująca tura z udziałem dwóch kandydatów z najlepszymi wynikami w I turze[c]. Liczba ludności żadnego z okręgów nie mogła być niższa lub wyższa o 15% lub więcej od średniej liczby mieszkańców przypadającej na mandat w skali państwa (tzw. normy przedstawicielskiej)[d].

Czynne prawo wyborcze przysługiwało każdemu obywatelowi Republiki Czeskiej, który najpóźniej w drugim dniu głosowania (I tura) ukończył 18. rok życia[e]. Bierne prawo wyborcze miały osoby z prawem czynnym, które najpóźniej w drugim dniu głosowania ukończyły 40. rok życia[f]. Zgłaszać kandydatów mogły partie i ruchy polityczne oraz ich koalicje, ponadto prawo wysunięcia swojej kandydatury przysługiwało każdemu wyborcy, który przedłożył okręgowej komisji wyborczej 1000 podpisów poparcia wyborców zamieszkałych w danym okręgu[g].

Podział miejsc w Senacie przed wyborami

Kolumna wyróżniona odcieniem czerwonym wskazuje liczbę mandatów senatorskich wygasających i obsadzanych na nowo w 2022 roku, a wiersze wyróżnione odcieniem żółtym oznaczają partie wchodzące w skład koalicji rządowej sprzed wyborów.

Partia lub ruch zgłaszającyKadencjaŁącznie
2016–20222018–20242020–2026
Burmistrzowie i Niezależni[h]351119
Obywatelska Partia Demokratyczna310518
KDU-ČSL62311
ANO 20113115
TOP 092125
Czeska Partia Socjaldemokratyczna2103
Senator 210123
Czeska Partia Piratów0112
Bezpartyjni1001
Marek Hilšer do Senatu0101
Obywatele Patrioci1001
Obywatele Razem – Niezależni1001
Ostrawiak0101
Partia Zielonych1001
Ruch na rzecz Pragi 111001
Severočeši.cz1001
Zjednoczeni Demokraci – Stowarzyszenie Niezależnych1001
Kandydaci niezależni1304
Ogółem27272781

Wybory do Senatu w 2022 roku były pierwszymi odbywającymi się w czasie trwania IX kadencji Izby Poselskiej. Władzę w kraju sprawuje od grudnia 2021 roku rząd Petra Fiali, gabinet koalicji ODS, KDU-ČSL, TOP 09, STAN i Piratów[3][4]. Przed wyborami do Senatu w 2022 roku koalicja rządowa posiadała większość bezwzględną w obu izbach parlamentu – w Senacie partie ją tworzące reprezentowało 55 na 81 deputowanych.

Przewodniczącym Senatu przed wyborami był Miloš Vystrčil z ODS, sprawujący tę funkcję od lutego 2020 roku.

Lista senatorów, którzy nie ubiegają się o reelekcję

Podano nazwę partii lub ruchu zgłaszającego danego kandydata do poprzednich wyborów.

Okręg wyborczyImię i nazwiskoPartia lub ruch zgłaszający
31 – Uście nad ŁabąDoubrava, JaroslavJaroslav DoubravaS.cz
46 – Uście nad OrlicąŠilar, PetrPetr ŠilarKDU-ČSL
55 – Brno-miastoŽaloudík, JanJan ŽaloudíkČSSD
73 – Frydek-MistekCieńciała, JerzyJerzy CieńciałaOSN
79 – HodonínHubáčková, AnnaAnna HubáčkováKDU-ČSL

Pierwsza tura

O 27 mandatów senatorskich ubiegało się 178 kandydatów zgłoszonych przez partie i ruchy polityczne oraz siedmioro niezależnych. Żadne ze stronnictw nie wysunęło kandydatów we wszystkich okręgach; w ponad połowie okręgów zarejestrowano przedstawicieli ANO 2011 (22) oraz Wolności i Demokracji Bezpośredniej (19)[5]. Współrządząca od wyborów 2021 koalicja Spolu (KDU-ČSL, Obywatelska Partia Demokratyczna i TOP 09) poparła łącznie 19 kandydatur[6].

Cztery spośród stronnictw reprezentowanych w Senacie nie musiały bronić w 2022 roku wygasających mandatów: Czeska Partia Piratów, Marek Hilšer do Senatu, Ostrawiak i Senator 21. Łącznie o ponowny wybór ubiegało się 22 senatorów, w tym:

  • ponownie z ramienia tej samej partii – po trzech senatorów KDU-ČSL i ODS, po dwóch reprezentantów TOP 09 i STAN oraz po jednym deputowanym ANO 2011, ČSSD, HPP 11, SD-SN[i], SLK i Zielonych;
  • jako kandydaci innych stronnictw niż w wyborach 2016: Václav Chaloupek (STAN, wcześniej Obywatele Patrioci), Renata Chmelová (STAN, wcześniej KDU-ČSL), Jiří Dušek (ODS, wcześniej ANO 2011), Miluše Horská (STAN, wcześniej KDU-ČSL), Zdeněk Nytra (ODS, wcześniej niezależny) i Jaroslav Větrovský (Jihočeši 2012, wcześniej ANO 2011).

Pierwsza tura głosowania rozpoczęła się 23 września 2022 (godziny 14–22), a zakończyła kolejnego dnia (godziny 8–14)[j]. Frekwencja wyniosła 42,65%; najwyższa była w okręgu nr 52 – Igława (48,93%), najniższa w okręgu nr 4 – Most (32,74%)[7].

Dzięki uzyskaniu bezwzględnej większości głosów mandaty senatorskie w I turze zdobyło trzech kandydatów: Petr Fiala z ramienia KDU-ČSL (okręg nr 46 – Uście nad Orlicą[k]), Jiří Růžička z ramienia TOP 09 (okręg nr 25 – Praga 6) i Ladislav Václavec z ramienia ANO (okręg nr 64 – Bruntál)[8]. W pozostałych 24 okręgach konieczne było przeprowadzenie kolejnej tury wyborów.

Druga tura

Decydującą turę przeprowadzono 30 września i 1 października 2022 w godzinach analogicznych do poprzedniej rundy głosowania.

Zmierzyli się w niej kandydaci: ANO 2011 (17), Obywatelskiej Partii Demokratycznej (9), KDU-ČSL (6), TOP 09 (3), Senatora 21 (2), dalszych partii i ruchów: Burmistrzowie i Niezależni, Burmistrzowie na rzecz Kraju Libereckiego, Czeska Partia Socjaldemokratyczna, Jihočeši 2012, NIEZALEŻNI, ProMOST, Ruch na rzecz Pragi 11, Tabor 2020, Wolność i Demokracja Bezpośrednia, Zjednoczeni Demokraci – Stowarzyszenie Niezależnych (po 1) oraz jeden niezależny.

Najwięcej było pojedynków między przedstawicielami ANO i ODS – siedem[9].

Frekwencja była o ponad 23 punkty procentowe niższa niż tydzień wcześniej – 19,44%; ponownie najwięcej osób zagłosowało w okręgu nr 52 – Igława (38,74%), najmniej w okręgu nr 1 – Karlowe Wary (10,51%)[10].

Wyniki wyborów

Źródło: Český statistický úřad[11][7][10].

Partia lub ruch zgłaszającyI turaII turaMandaty
Głosy%Głosy%IIIΣ
Obywatelska Partia Demokratyczna (ODS)151 90813,65111 07123,15088
KDU-ČSL120 97210,8774 69615,57167
ANO 2011 (ANO)244 51621,98149 33131,12123
TOP 0973 4736,6033 3416,95123
Senator 21 (SEN 21)27 6722,4921 0514,39022
NIEZALEŻNI (NEZ)32 4312,929 0311,88011
Burmistrzowie na rzecz Kraju Libereckiego (SLK)19 6131,7614 0002,92011
Tabor 2020 (T2020)14 1861,2810 6762,23011
ProMOST8 6720,786 7471,41011
Wolność i Demokracja Bezpośrednia (SPD)85 8557,722 7910,58000
Burmistrzowie i Niezależni (STAN)75 4066,786 4101,34000
Czeska Partia Socjaldemokratyczna (ČSSD)43 8703,9410 3442,16000
Jihočeši 2012 (JIH 12)10 7180,969 2891,94000
Zjednoczeni Demokraci – Stowarzyszenie Niezależnych (SD-SN)8 6080,774 7290,99000
Ruch na rzecz Pragi 11 (HPP 11)6 5240,595 5691,16000
Czeska Partia Piratów (Piráti)28 3022,5400
Pozostałe partie i ruchy polityczne (28)134 61612,1000
Kandydaci niezależni (7)25 1772,2610 7072,23011
Ogółem1 112 519100,00479 783100,00 32427
Głosy nieważne40 6703,531 9470,40
Koperty nieoddane[l]19 6061,672630,05
Frekwencja1 172 79542,65481 73019,44

Podział miejsc w Senacie po wyborach

Partia lub ruch zgłaszającyKadencjaŁącznie+/–
2018–20242020–20262022–2028
Obywatelska Partia Demokratyczna105823Increase2.svg 5
Burmistrzowie i Niezależni[m]511117Decrease2.svg 2
KDU-ČSL23712Increase2.svg 1
TOP 091236Increase2.svg 1
ANO 20111135Steady2.svg 0
Senator 211214Increase2.svg 1
Czeska Partia Piratów1102Steady2.svg 0
Czeska Partia Socjaldemokratyczna1001Decrease2.svg 2
Hradecki Klub Demokratyczny0101Steady2.svg 0
Marek Hilšer do Senatu1001Steady2.svg 0
NIEZALEŻNI0011Increase2.svg 1
Ostrawiak1001Steady2.svg 0
ProMOST0011Increase2.svg 1
Tabor 20200011Increase2.svg 1
Wolni0101Steady2.svg 0
Partia Zielonych0000Decrease2.svg 1
Bezpartyjni0000Decrease2.svg 1
Obywatele Patrioci0000Decrease2.svg 1
Obywatele Razem – Niezależni0000Decrease2.svg 1
Ruch na rzecz Pragi 110000Decrease2.svg 1
Severočeši.cz0000Decrease2.svg 1
Zjednoczeni Demokraci – Stowarzyszenie Niezależnych0000Decrease2.svg 1
Kandydaci niezależni3014Steady2.svg 0
Ogółem27272781

Kolumna wyróżniona odcieniem zieleni wskazuje liczbę mandatów senatorskich obsadzonych przez dane stronnictwa w 2022 roku.

Największą liczbę mandatów zdobyła ODS i po dwuletniej przerwie ponownie uzyskała liczniejszą reprezentację od koalicji STAN i SLK. Łącznie ówczesne partie koalicji rządowej (ODS, KDU-ČSL, TOP 09, Piraci i STAN) powiększyły stan posiadania o pięć mandatów. Przewodniczącym Senatu pozostał Miloš Vystrčil z ODS

Lista wybranych senatorów

Gwiazdką oznaczono deputowanych, którzy ubiegali się o reelekcję. W nawiasach podano miejsce zajęte przez danego kandydata w I turze.

Źródło: Český statistický úřad[12].

Okręg wyborczyImię i nazwiskoPartia lub ruch zgłaszającyI turaII tura
1 – Karlowe WaryProcházková, VěraVěra ProcházkováANO25,86 (1.)67,97
4 – MostPaparega, JanJan PaparegaProMOST31,59 (1.)58,79
7 – Pilzno-miastoKovářová, DanielaDaniela Kovářovániezależna21,96 (2.)54,07
10 – Český KrumlovJirsa, TomášTomáš Jirsa*ODS36,53 (1.)66,37
13 – TaborSlabý, MarekMarek SlabýT2020[n]30,01 (1.)53,47
16 – BerounOberfalzer, JiříJiří Oberfalzer*ODS[o]37,90 (1.)55,09
19 – Praga 11Kordová Marvanová, HanaHana Kordová MarvanováODS[o]39,03 (1.)67,87
22 – Praga 10Pirk, JanJan PirkTOP 09[p]44,78 (1.)60,45
25 – Praga 6Růžička, JiříJiří Růžička*TOP 09[q]50,28 (1.)
28 – MielnikSmotlachová, JarmilaJarmila SmotlachováODS25,02 (1.)65,22
31 – Uście nad ŁabąKrsek, MartinMartin KrsekSEN 2119,16 (2.)67,72
34 – LiberecCanov, MichaelMichael Canov*SLK43,52 (1.)66,35
37 – JiczynCzernin, TomášTomáš Czernin*TOP 09[p]28,99 (1.)53,83
40 – Kutná HoraProcházka, BohuslavBohuslav ProcházkaKDU-ČSL20,39 (2.)50,63
43 – PardubiceHorská, MilušeMiluše Horská*KDU-ČSL[r]39,05 (1.)57,23
46 – Uście nad OrlicąFiala, PetrPetr FialaKDU-ČSL[s]65,67 (1.)
49 – BlanskoVítková, JaromíraJaromíra Vítková*KDU-ČSL[t]30,79 (1.)65,36
52 – IgławaVystrčil, MilošMiloš Vystrčil*ODS[o]45,63 (2.)60,03
55 – Brno-miastoTöpfer, TomášTomáš TöpferODS[o]30,24 (1.)52,80
58 – Brno-miastoDušek, JiříJiří Dušek*ODS[u]29,27 (1.)62,92
61 – OłomuniecKantor, LumírLumír Kantor*KDU-ČSL26,06 (2.)60,08
64 – BruntálVáclavec, LadislavLadislav Václavec*ANO58,86 (1.)
67 – Nowy JiczynVáňová, IvanaIvana VáňováKDU-ČSL[t]21,31 (2.)50,79
70 – Ostrawa-miastoNytra, ZdeněkZdeněk Nytra*ODS[o]25,42 (1.)51,53
73 – Frydek-MistekMatušek, ZdeněkZdeněk MatušekANO[v]42,34 (1.)50,99
76 – KromieryżZwyrtek Hamplová, JanaJana Zwyrtek HamplováNEZ18,87 (2.)50,65
79 – HodonínRajchmanová, EvaEva RajchmanováKDU-ČSL[t]28,46 (1.)51,61

Lista senatorów, którzy nie uzyskali reelekcji

W nawiasach podano miejsce zajęte przez danego kandydata w I turze.

Źródło: Český statistický úřad[11][9].

Okręg wyborczyImię i nazwiskoPartia lub ruch zgłaszającyI turaII tura
1 – Karlowe WaryHorník, JanJan HorníkSTAN12,33 (4.)
4 – MostDernerová, AlenaAlena DernerováSD-SN31,36 (2.)41,21 (2.)
7 – Pilzno-miastoChaloupek, VáclavVáclav ChaloupekSTAN[w]12,04 (4.)
13 – TaborVětrovský, JaroslavJaroslav VětrovskýJIH 12[x]22,67 (2.)46,53 (2.)
19 – Praga 11Kos, LadislavLadislav KosHPP 11[y]16,88 (2.)32,13 (2.)
22 – Praga 10Chmelová, RenataRenata ChmelováSTAN[z]24,36 (2.)39,55 (2.)
28 – MielnikHoleček, PetrPetr HolečekSTAN19,18 (3.)
40 – Kutná HoraStrnad, JaromírJaromír StrnadČSSD[aa]31,58 (1.)49,37 (2.)
67 – Nowy JiczynOrel, PetrPetr OrelZelení19,60 (3.)
76 – KromieryżJelínková, ŠárkaŠárka JelínkováKDU-ČSL18,32 (3.)

Uwagi

  1. Na podstawie § 94 ustawy o wyborach do Parlamentu Republiki Czeskiej.
  2. § 75 ustawy o wyborach do Parlamentu Republiki Czeskiej.
  3. § 76 ustawy o wyborach do Parlamentu Republiki Czeskiej.
  4. § 59 ustawy o wyborach do Parlamentu Republiki Czeskiej.
  5. § 1 ustawy o wyborach do Parlamentu Republiki Czeskiej.
  6. § 57 ustawy o wyborach do Parlamentu Republiki Czeskiej.
  7. § 61 ustawy o wyborach do Parlamentu Republiki Czeskiej.
  8. W tym senatorowie z ramienia Burmistrzów na rzecz Kraju Libereckiego – jeden wybrany na kadencję 2016–2022 i jeden wybrany na kadencję 2020–2026.
  9. Alena Dernerová zdobyła mandat z ramienia SD-SN w ponownych wyborach w okręgu nr 4 – Most w 2017 roku. W unieważnionych wcześniej wyborach była kandydatką ruchu Severočeši.cz.
  10. Na podstawie § 19 ustawy o wyborach do Parlamentu Republiki Czeskiej.
  11. W okręgu nr 46 startowało tylko dwóch kandydatów – II tura byłaby niezbędna tylko przy uzyskaniu przez obu równej liczby głosów.
  12. Liczba wyborców, którym wydano koperty na karty wyborcze, a którzy nie oddali głosu.
  13. W tym senatorowie z ramienia Burmistrzów na rzecz Kraju Libereckiego – jeden wybrany na kadencję 2020–2026 i jeden wybrany na kadencję 2022–2028.
  14. Wysunięty przez T2020 w ramach koalicji wyborczej z KDU-ČSL, ODS i TOP 09.
  15. a b c d e Wysunięty/a przez ODS w ramach koalicji wyborczej z KDU-ČSL i TOP 09.
  16. a b Wysunięty przez TOP 09 w ramach koalicji wyborczej z ODS i KDU-ČSL.
  17. Wysunięty przez TOP 09 w ramach koalicji wyborczej z ODS, KDU-ČSL i STAN.
  18. Wysunięta przez KDU-ČSL w ramach koalicji wyborczej z Bezpartyjnymi.
  19. Wysunięty przez KDU-ČSL w ramach koalicji wyborczej z ruchem Razem dla Kraju.
  20. a b c Wysunięta przez KDU-ČSL w ramach koalicji wyborczej z ODS i TOP 09.
  21. Wysunięty przez ODS w ramach koalicji wyborczej z ČSSD oraz ruchami Wasi Burmistrzowie i Fakt Brno.
  22. Wysunięty przez ANO w ramach koalicji wyborczej z ČSSD.
  23. Wysunięty przez STAN w ramach koalicji wyborczej z Obywatelami Patriotów. W poprzednich wyborach kandydował z ramienia Obywateli Patriotów.
  24. W poprzednich wyborach kandydował z ramienia ANO 2011.
  25. Wysunięty przez HPP 11 w ramach koalicji wyborczej z Partią Zielonych i ruchem Senator 21.
  26. Wysunięta przez STAN w ramach koalicji wyborczej z Partią Zielonych, Partią Liberalno-Ekologiczną i ruchem Senator 21. W poprzednich wyborach kandydowała z ramienia KDU-ČSL.
  27. Wysunięty przez ČSSD w ramach koalicji wyborczej z ANO 2011.

Przypisy

  1. a b Rozhodnutí prezidenta republiky o vyhlášení voleb do Senátu Parlamentu České republiky, do zastupitelstev obcí a zastupitelstev městských obvodů a městských částí ve statutárních městech a do zastupitelstva hlavního města Prahy a zastupitelstev jeho městských částí, 81/2022 Sb.. [dostęp 2022-10-01]. (cz.).
  2. a b Zákon ze dne 27. září 1995 o volbách do Parlamentu České republiky a o změně a doplnění některých dalších zákonů, 245/1995 Sb.. [dostęp 2022-10-01]. (cz.).
  3. Pětice lídrů Spolu a PirSTAN podepsala koaliční smlouvu vznikající vlády. Kabinet má mít 18 členů. iROZHLAS.cz, 2021-11-08. [dostęp 2022-10-01]. (cz.).
  4. Fialova vláda získala důvěru. Po 23 hodinách. Seznam Zprávy, 2022-01-12. [dostęp 2022-10-01]. (cz.).
  5. Volby do Senátu Parlamentu ČR konané dne 23.9. – 24.9.2022. Přehledy – kandidáti dle navrhující strany. Všechny volební obvody. Všechny volební strany. Český statistický úřad. [dostęp 2022-08-14]. (cz.).
  6. Koalice Spolu postaví do senátních voleb společné kandidáty v 19 z 27 obvodů. Česká tisková kancelář, 2022-06-14. [dostęp 2022-08-14]. (cz.).
  7. a b Volby do Senátu Parlamentu ČR konané dne 23.9. – 24.9.2022. Volební účast v obvodech v 1. kole. Český statistický úřad. [dostęp 2022-09-25]. (cz.).
  8. Volby do Senátu Parlamentu ČR konané dne 23.9. – 24.9.2022. Senátoři zvolení v 1. kole dle čísla. Český statistický úřad. [dostęp 2022-09-25]. (cz.).
  9. a b c Volby do Senátu Parlamentu ČR konané dne 23.9. – 24.9.2022. Kandidáti postupující do 2. kola dle čísla. Český statistický úřad. [dostęp 2022-09-28]. (cz.).
  10. a b Volby do Senátu Parlamentu ČR konané dne 23.9. – 24.9.2022. Volební účast v obvodech v 2. kole. Český statistický úřad. [dostęp 2022-10-01]. (cz.).
  11. a b Volby do Senátu Parlamentu ČR konané dne 23.9. – 24.9.2022. Všichni platní kandidáti dle čísla. Český statistický úřad. [dostęp 2022-10-01]. (cz.).
  12. Volby do Senátu Parlamentu ČR konané dne 23.9. – 24.9.2022. Všichni senátoři dle čísla. Český statistický úřad. [dostęp 2022-10-01]. (cz.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Increase2.svg
Icon representing an increase, consisting of a green-colored, up-pointing triangle.
Decrease2.svg
Icon representing a decrease, consisting of a red-colored, down-pointing triangle.
Steady2.svg
Icon representing steadiness, consisting of a blue rectangle. To be used in Template:Steady.
Keep it 300 x 300, do not resize it. Because that may cause some problem when using it, when it is the only element in a text line, the position of the these text lines may go wrong.