Wybory generalne w Tunezji w 2009 roku
Wybory generalne w Tunezji w 2009 roku – wybory prezydenckie oraz wybory do Izby Deputowanych, niższej izby parlamentu Tunezji, przeprowadzone 25 października 2009. Zwycięstwo w wyborach z niemalże 90-procentowym poparciem odniósł urzędujący prezydent Zin Al-Abidin Ben Ali, a jego partia zdobyła większość miejsc w parlamencie.
Sytuacja polityczna i organizacja wyborów
Tunezja od 1987 rządzona jest przez prezydenta Zin Al-Abidina Ben Alego, stojącego na czele Zgromadzenia Demokratyczno-Konstytucyjnego (RCD, Rassemblement Constitutionel Démocratique). Opozycja nie odgrywa znaczącej roli na scenie politycznej, jest słaba i rozdrobniona, a swobody polityczne w kraju są ograniczone. Ben Ali był jedynym kandydatem w wyborach prezydenckich w 1989 oraz w 1994. Wygrał również pierwsze pluralistyczne wybory w 1999. Referendum z maja 2002, które wprowadziło do konstytucji przepis o nieograniczonej reelekcji prezydenta, pozwoliło mu na udział i zwycięstwo w kolejnych wyborach w 2004. Według oficjalnych wyników uzyskał w nich 94,4% głosów. 30 lipca 2008, na kongresie RCD, Ben Ali ogłosił swój start w piątych z rzędu wyborach prezydenckich, w których uważany jest za głównego faworyta[1][2].
W sierpniu 2009 Nadżib Szebbi, przywódca Postępowej Partii Demokratycznej (PDP, Parti démocrate progressiste), uważany za głównego lidera opozycji, zrezygnował ze startu w wyborach w proteście przeciwko procesowi wyborczemu, któremu zarzucił brak "minimum wolności, praworządności i przejrzystości". 24 września 2009 udział w wyborach ogłosił sekretarz generalny Demokratycznego Forum na rzecz Pracy i Wolności (FDTL, Forum démocratique pour le travail et les libertés), Mustapha Ben Jaafar. Jednak ostatecznie nie mógł w nich wystartować, z powodu uchwalonego przez parlament kilka dni później prawa zezwalającego na start w wyborach prezydenckich tylko kandydatom zajmującym od co najmniej dwóch lat stanowisko przewodniczącego swojej partii politycznej. Ben Jafaar tymczasem stał na czele FDTL od maja 2009[2].
1 października 2009 komisja wyborcza opublikowała ostateczną listę kandydatów dopuszczonych do udziału w wyborach. Znalazły się na niej 4 osoby: prezydent Ben Ali, Ahmed Ibrahim, przewodniczący opozycyjnego Ruchu Ettajdid (Mouvement Ettajdid), Mohamed Bouchiha z Partii Jedności Ludowej (PUP, Parti de l'Unité Populaire) oraz Ahmed Inoubli z Unii Demokratycznych Unionistów (UDU, Union Démocratique Unioniste). Spośród trzech rywali prezydenta, tylko Ibrahim uważany jest za rzeczywistego przedstawiciela środowiska opozycyjnego. Bouchiha oraz Inoubli postrzegani są jako kandydaci prorządowi[2][3].
Do udziału w wyborach uprawnionych było ok. 5,2 mln obywateli. Przy okazji ich organizacji obniżone zostało czynne prawo wyborcze z 20 do 18 lat[4].
Kampania wyborcza
Od 11 do 23 października 2009 w Tunezji trwała kampania wyborcza[5]. W jej trakcie, prezydent Ben Ali obiecywał redukcję bezrobocia, poprawę warunków pracy i 40-procentowy wzrost dochodów państwa w przeliczeniu na mieszkańca. Zobowiązał się do większej demokratyzacji kraju, wspierania przez państwo partii politycznych, prasy i mediów[6]. Zadeklarował również podejmowanie działań na rzecz wzmocnienia lokalnej demokracji oraz partnerstwa pomiędzy państwem i organizacjami obywatelskimi[7]. Swój program wyborczy zawarł w 24 punktach, a streścił w wyborczym haśle "Razem, by sprostać wyzwaniom"[7].
Główny kandydat opozycyjny, Amhed Ibrahim, zobowiązał się do zapewnienia pełnej przejrzystości w zarządzaniu krajową gospodarką oraz reformy podatkowej mającej polepszyć sytuację materialną pracowników i klasy średniej. Za cel postawił sobie także zmniejszenie bezrobocia, reformę edukacji i "przywrócenie wolności" Tunezji. Zaapelował o zerwanie z autorytaryzmem, nepotyzmem i nierównością w podziale dóbr. Kandydaturę Ibrahima poparła opozycja partia FDTL. Natomiast Postępowa Partia Demokratyczna (PDP) zapowiedziała bojkot wyborów, zarówno prezydenckich jak i parlamentarnych[7].
Mohamed Buchiha w swoim programie wyborczym wezwał do stworzenia systemu demokratycznego z zachowaniem większej równowagi między władzą ustawodawczą i wykonawczą, zwiększenia znaczenia władz regionalnych i miejskich, ustanowienia niezależnego sądownictwa i bardziej przejrzystego procesu wyborczego. Ahmed Inoubli zaapelował o dokonanie reformy prawa wyborczego i wprowadzenie systemu większościowego oraz poszerzenie roli i uprawnień parlamentu[7].
Wyniki wyborów
Wybory prezydenckie, zdecydowaną większością prawie 90% głosów, wygrał prezydent Ben Ali. Jego partia zdobyła natomiast 116 spośród 214 miejsc w Izbie Deputowanych[8].
Wyniki wyborów prezydenckich
| Kandydat - Partia polityczna | Liczba głosow | % | |
|---|---|---|---|
| Zin Al-Abidin Ben Ali (RCD) | 4 238 711 | 89,62% | |
| Mohamed Bouchiha (PUP) | 236 955 | 5,01% | |
| Ahmed Inoubli (UDU) | 176 726 | 3,80% | |
| Ahmed Ibrahim (Ruch Ettajdid) | 74 257 | 1,57% | |
| Razem | 4 737 367 (89,45%) | 100% | |
| Źródło:[9] | |||
Wyniki wyborów parlamentarnych
| Partia polityczna | Liczba głosów | % | +/– | Liczba mandatów | +/– | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Zgromadzenie Demokratyczno-Konstytucyjne (Rassemblement constitutionnel démocratique) | 3 754 559 | 84,59% | 161 | +9 | ||
| Ruch Demokratów Socjalistów (Mouvement des démocrates socialistes) | 205 374 | 4,63% | 16 | +2 | ||
| Partia Jedności Ludowej (Parti de l'unité populaire) | 150 639 | 3,39% | 12 | +1 | ||
| Unia Demokratycznych Unionistów (Union démocratique unioniste) | 113 773 | 2,56% | 9 | +2 | ||
| Partia Socjalliberalna (Parti social-libéral) | 99 468 | 2,24% | 8 | +6 | ||
| Partia Zielonych na rzecz Postępu (Parti des verts pour le progrès) | 74 185 | 1,67% | 6 | +6 | ||
| Ruch Ettajdid (Mouvement Ettajdid) | 22 206 | 0,50% | 2 | -1 | ||
| Pozostałe partie i listy | 18 293 | 0,41% | 0 | 0 | ||
| Razem | 4 447 388 (89,40%) | 100% | - | 214 | +25 | |
| Źródło:[9] | ||||||
Przypisy
- ↑ Tunisian president to seek re-election (ang.). IOL News, 30 lipca 2008. [dostęp 2009-10-22].
- ↑ a b c Ben Ali, in office since 1987, wants new term (ang.). Angus Reid Global Monitor. [dostęp 2009-10-22].
- ↑ Tunisian presidential elections list published (ang.). Earth Times, 1 października 2009. [dostęp 2009-10-22].
- ↑ Tunisians vote in presidential election with no expectation of surprise (ang.). France24, 25 października 2009. [dostęp 2009-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-28)].
- ↑ Elections timeline. Presidential and Legislative Elections in Tunisia 2009. [dostęp 2009-10-26].
- ↑ Tunisia's president on course to win re-election (ang.). Reuters, 22 października 2009. [dostęp 2009-10-22].
- ↑ a b c d Tunisian presidential candidates face tough race against Ben Ali (ang.). Magharebia, 15 października 2009. [dostęp 2009-10-22].
- ↑ Final results grant President Ben Ali a fifth term (ang.). France24, 26 października 2009. [dostęp 2009-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-28)].
- ↑ a b Final results of presidential and legislative elections (ang.). Presidential and Legislative Elections in Tunisia, 26 października 2009. [dostęp 2009-10-26].
Media użyte na tej stronie
(c) Presidencia de la Nación Argentina, CC BY 2.0
Zine El Abidine Ben Ali, President of Tunisia
Autor: Nieznany, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ahmed Brahim, first secretary of the Tunisian political party Ettajdid, during a meeting held in Tunis