Wybory parlamentarne na Litwie w 2008 roku
Litwa Ustrój i polityka Litwy Ustrój polityczny Konstytucja Władza ustawodawcza Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse Samorząd terytorialny Partie polityczne Polityka zagraniczna Wikiprojekt Polityka |
Wybory parlamentarne na Litwie w 2008 roku odbyły się 12 października. Wraz z nimi przeprowadzone zostało referendum w sprawie Ignalińskiej Elektrowni Jądrowej[1][2]. 26 października odbyła się II tura wyborów w okręgach jednomandatowych.
Zgodnie z art. 57[3] oraz art. 82 pkt. 20[4] Konstytucji Republiki Litewskiej Prezydent zarządza wybory do Sejmu w drugą niedzielę października roku, w którym wygasa kadencja członków Sejmu. Kadencja obecnego Sejmu, wybranego w wyborach parlamentarnych w 2004 upływa 15 listopada 2008.
2 kwietnia 2008 prezydent Valdas Adamkus wydał zarządzenie określające datę wyborów do Sejmu na niedzielę 12 października 2008[5].
Według oficjalnych wyników ogłoszonych 19 października, wybory w okręgu wielomandatowym wygrał prawicowy Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci, który uzyskał 19,72% głosów, wyprzedzając nowo powstałą Partię Odrodzenia Narodowego (15,09%) i partię Porządek i Sprawiedliwość (12,68%). Rządząca Litewska Partia Socjaldemokratyczna uplasowała się na czwartym miejscu, uzyskując 11,72%. Do Sejmu nie weszły m.in. Akcja Wyborcza Polaków na Litwie, Litewski Ludowy Związek Chłopski i Nowy Związek (Socjalliberałowie), które nie przekroczyły progu wyborczego. Frekwencja wyniosła 48,59%[6].
Wybory w okręgach jednomandatowych zostały rozstrzygnięte jedynie w trzech okręgach: mandaty uzyskali dwaj kandydaci socjaldemokratyczni: Zigmantas Balčytis i Algirdas Butkevičius oraz lider AWPL Waldemar Tomaszewski[7].
W II turze głosowania w pozostałych 68 okręgach jednomandatowych, która odbyła się 26 października zwycięstwo odniósł Związek Ojczyzny. Według oficjalnych wyników jego kandydaci zdobyli 27 mandatów. Na drugim miejscu znalazła się partia socjaldemokratyczna z 13 mandatami. Pojedyncze miejsca w parlamencie zdobyły również ugrupowania, które w wyborach większościowych nie przekroczyły progu wyborczego (LVLS, AWPL i Nowy Związek). Frekwencja w II turze wyniosła 32,30%[8][9].
27 października liderzy Związku Ojczyzny, Partii Odrodzenia Narodowego, Ruchu Liberalnego oraz Związku Liberałów i Centrum zawarli porozumienie o utworzeniu koalicji. Koalicyjnym kandydatem do objęcia stanowiska premiera został przewodniczący Związku Ojczyzny Andrius Kubilius[10].
Podstawa prawna
W Sejmie litewskim zasiada 141 posłów. Zgodnie z Konstytucją Republiki Litewskiej posłowie na Sejm są wybierani na 4 lata w głosowaniu tajnym przeprowadzonym na podstawie powszechnego, równego i bezpośredniego prawa wyborczego. Na członka Sejmu może być wybrany obywatel Republiki Litewskiej, którego nie wiąże przysięga lub zobowiązanie wobec innego państwa, oraz który w dniu wyborów ukończył 25 lat i stale mieszka na Litwie[3].
Na podstawie art. 1 oraz art. 9 Ustawy o wyborach do Sejmu z 9 lipca 1992 posłowie wybierani są w systemie mieszanym: 71 posłów wybieranych jest w okręgach jednomandatowych według ordynacji większościowej, a 70 posłów w jednym okręgu wielomandatowym, obejmującym terytorium całej Litwy, według ordynacji proporcjonalnej[11].
Zgodnie z prawem wybory w okręgu wielomandatowym są ważne, jeśli wzięło w nich udział ponad 25% wyborców. Próg wyborczy dla partii wynosi 5%, a dla koalicji 7%. W okręgu jednomandatowym za wybranego uznaje się kandydata, który zdobył ponad połowę głosów, pod warunkiem, że w wyborach w tym okręgu uczestniczył nie mniej niż 40% wyborców. W okręgach, w których żaden kandydat nie uzyskał większości organizuje się dwa tygodnie później II turę wyborów, w której biorą udział dwaj kandydaci z największą liczbą głosów zdobytych w I turze[11].
Do głosowania uprawnionych było ponad 2,6 mln obywateli Litwy. Swój start zgłosiło łącznie 21 ugrupowań, które wystawiły łącznie ok. 1500 kandydatów[2].
Zarejestrowane listy kandydatów
- 1. Litewska Partia Socjaldemokratyczna
- 2. Związek Rosjan Litwy
- 3. Partia Frontu
- 4. Litewska Partia Centrum
- 5. Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci
- 6. Nowy Związek (Socjalliberałowie)
- 7. Partia Demokracji Obywatelskiej
- 8. Akcja Wyborcza Polaków na Litwie
- 9. Partia Odrodzenia Narodowego
- 10. Koalicja Partii Pracy i Młodych[12]
- 11. Ruch Liberalny Republiki Litewskiej
- 12. Litewski Ludowy Związek Chłopski
- 13. Porządek i Sprawiedliwość
- 14. Związek Liberałów i Centrum
- 15. Partia „Młoda Litwa”
- 16. Litewski Związek Socjaldemokratów
Kandydaci Litewskiego Związku Wolności i Litewskiego Związku Ludowego zostali wystawieni jedynie w okręgach jednomandatowych[13].
Wyniki
Okręg wielomandatowy
Wyniki wyborów w okręgu wielomandatowym (70 mandatów)[6]:
| partia/koalicja | głosy | % | mandaty | |
|---|---|---|---|---|
| nr | nazwa | |||
| 5 | Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci | 243 379 | 19,70% | 18 |
| 9 | Partia Odrodzenia Narodowego | 186 524 | 15,10% | 13 |
| 13 | Porządek i Sprawiedliwość | 156 686 | 12,68% | 11 |
| 1 | Litewska Partia Socjaldemokratyczna | 144 775 | 11,72% | 10 |
| 10 | Koalicja Partii Pracy i Młodych | 111 101 | 8,99% | 8 |
| 11 | Ruch Liberalny Republiki Litewskiej | 70 704 | 5,72% | 5 |
| 14 | Związek Liberałów i Centrum | 66 000 | 5,34% | 5 |
| 8 | Akcja Wyborcza Polaków na Litwie | 59 224 | 4,79% | |
| 12 | Litewski Ludowy Związek Chłopski | 46 133 | 3,73% | |
| 6 | Nowy Związek (Socjalliberałowie) | 45 007 | 3,64% | |
| 3 | Partia Frontu | 39 992 | 3,24% | |
| 15 | Młoda Litwa | 21 577 | 1,75% | |
| 7 | Partia Demokracji Obywatelskiej | 13 766 | 1,11% | |
| 2 | Związek Rosjan Litwy | 11 331 | 0,92% | |
| 16 | Litewski Związek Socjaldemokratów | 10 628 | 0,86% | |
| 4 | Litewska Partia Centrum | 8 657 | 0,70% | |
| Razem | 1 235 484 | 100% | 70 | |
Okręgi jednomandatowe
Wyniki wyborów w okręgach jednomandatowych[8][14]:
| partia | mandaty |
|---|---|
| Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci | 27 |
| Litewska Partia Socjaldemokratyczna | 15 |
| Ruch Liberalny Republiki Litewskiej | 6 |
| Porządek i Sprawiedliwość | 4 |
| Akcja Wyborcza Polaków na Litwie | 3 |
| Litewski Ludowy Związek Chłopski | 3 |
| Partia Odrodzenia Narodowego | 3 |
| Związek Liberałów i Centrum | 3 |
| Partia Pracy | 2 |
| Nowy Związek (Socjalliberałowie) | 1 |
| niezależni | 4 |
| Razem | 71 |
Podział mandatów
| partia | mandaty |
|---|---|
| Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci | 45 |
| Litewska Partia Socjaldemokratyczna | 25 |
| Partia Odrodzenia Narodowego | 16 |
| Porządek i Sprawiedliwość | 15 |
| Ruch Liberalny Republiki Litewskiej | 11 |
| Partia Pracy | 10 |
| Związek Liberałów i Centrum | 8 |
| Akcja Wyborcza Polaków na Litwie | 3 |
| Litewski Ludowy Związek Chłopski | 3 |
| Nowy Związek (Socjalliberałowie) | 1 |
| niezależni | 4 |
| Razem | 141 |
Zobacz też
- Posłowie na Sejm Republiki Litewskiej 2008-2012
- Wybory uzupełniające do Sejmu Republiki Litewskiej w 2009 roku
- Wybory uzupełniające do Sejmu Republiki Litewskiej w 2010 roku
Przypisy
- ↑ Robert Mickiewicz: Głosowanie w sprawie elektrowni atomowej. rp.pl, 2008-10-11. [dostęp 2008-10-12].
- ↑ a b Referendum w sprawie Ignalina razem z wyborami. rp.pl, 2008-10-12. [dostęp 2008-10-12].
- ↑ a b Konstytucja Republiki Litewskiej - Rozdział V. Sejm (pol.). Biblioteka Sejmowa. [dostęp 2008-10-15].
- ↑ Konstytucja Republiki Litewskiej - Rozdział VI. Prezydent (pol.). Biblioteka Sejmowa. [dostęp 2008-04-03].
- ↑ President Adamkus Sets the Date for Parliamentary Elections (ang.). Prezydent Republiki Litewskiej, 2 kwietnia 2008. [dostęp 2008-04-03].
- ↑ a b Balsavimo rezultatai daugiamandatėje apygardoje (lit.). W: Lietuvos Respublikos Seimo rinkimai [on-line]. Lietuvos Respublikos vyriausioji rinkimų komisija. [dostęp 2008-10-15].
- ↑ Vienmandatėse apygardose išrinkti Seimo nariai (lit.). W: Lietuvos Respublikos Seimo rinkimai [on-line]. Lietuvos Respublikos vyriausioji rinkimų komisija. [dostęp 2008-10-27].
- ↑ a b 2008 m. spalio 26 d. pakartotinio balsavimo rezultatai (lit.). W: Lietuvos Respublikos Seimo rinkimai [on-line]. Lietuvos Respublikos vyriausioji rinkimų komisija. [dostęp 2008-10-29].
- ↑ Po pierwszym przeliczeniu głosów w okręgu wyborczym Szeszkinie mandat uzyskała kandydatka LSDP Vilija Blinkevičiūtė. 28 października przewodniczący Głównej Komisji Wyborczej Zenonas Vaigauskas oficjalnie poinformował, że po przeliczeniu głosów przez GKW mandat uzyskała nie Blinkevičiūtė, a kandydat TS Audronius Ažubalis, BNS: Ažubalis pokonał Blinkevičiutė (pol.). Radio Znad Wilii, 28 października 2008. [dostęp 2008-10-30]., 2008 m. spalio 26 d. pakartotinio balsavimo rezultatai (lit.). W: Lietuvos Respublikos Seimo rinkimai [on-line]. Lietuvos Respublikos vyriausioji rinkimų komisija. [dostęp 2008-10-29].
- ↑ BNS: Podpisano porozumienie o tworzeniu rządzącej koalicji (pol.). Radio Znad Wilii, 27 października 2008. [dostęp 2008-10-27].
- ↑ a b Republic of Lithuania. Law on Elections to the Seimas (ang.). Sejm Republiki Litewskiej. [dostęp 2008-10-15].
- ↑ Formalnie tworzona przez Partię Pracy i Partię Laburzystów, techniczne ugrupowanie powołane w 2008 na potrzeby wyborów przez działaczy samej Partii Pracy.
- ↑ Kandidatų sąrašai (lit.). W: Lietuvos Respublikos Seimo rinkimai [on-line]. Lietuvos Respublikos vyriausioji rinkimų komisija. [dostęp 2008-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-31)].
- ↑ Balsavimo rezultatai vienmandatėse apygardose (lit.). W: Lietuvos Respublikos Seimo rinkimai [on-line]. Lietuvos Respublikos vyriausioji rinkimų komisija. [dostęp 2008-10-15].
Bibliografia
| Wybory parlamentarne | |
|---|---|
| Wybory prezydenckie | |
| Wybory do Parlamentu Europejskiego | |
| Wybory samorządowe | |
| Referenda |
Media użyte na tej stronie
Herb Litwy
Herb Litwy