Wybory parlamentarne w Izraelu w 2006 roku

Izrael Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Izraela Ustrój polityczny Ustrój polityczny Izraela Konstytucja Ustawa Zasadnicza Izraela Władza ustawodawcza Kneset Juli-Jo’el Edelstein Władza wykonawcza Prezydent Re’uwen Riwlin Premier Binjamin Netanjahu Rząd Izraela Trzydziesty czwarty rząd Izraela Władza sądownicza System sądowniczy Izraela Sąd Najwyższy Aszer Grunis Prokurator generalny Izraela Jehuda Weinstein Kontrola państwowa Kontrola państwowa Państwowy Urząd Kontroli Finanse Bank Izraela Samorząd terytorialny Podział administracyjny Izraela System samorządu w Izraelu Partie polityczne Partie polityczne Wybory Wybory parlamentarne: 2019 Wybory samorządowe: 2018 Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Izraela minister: Binjamin Netanjahu

Portal Izrael

Wybory parlamentarne w Izraelu odbyły się 28 marca 2006 na terenie Izraela.

4,5 miliona Izraelczyków mogło oddać swoje głosy w godzinach od 7.00 do 22.00. Wyborcy mieli do wyboru kandydatów reprezentujących 31 partii i koalicji wyborczych. Próg wyborczy w izraelskim systemie wyborczym wynosił 2%.

Nad bezpieczeństwem w czasie wyborów czuwało postawionych w stan gotowości 22 tysiące policjantów, ochotników i oddziałów armii. Sondaże przedwyborcze największe szanse na zwycięstwo dawały nowo powstałej (październik 2005) centroprawicowej partii Kadima, która odłączyła się od partii Likud. Założycielem partii był urzędujący premier Izraela Ariel Szaron, który wciąż przebywał w szpitalu w stanie śpiączki. Partia pod obecnym tymczasowym przewodnictwem wicepremiera Ehuda Olmerta zapowiadała wycofanie się z większości terytoriów palestyńskich, ale na własnych warunkach i bez żadnych negocjacji z Autonomią Palestyńską.

Geneza

Decyzja aby przeprowadzić wcześniejsze wybory parlamentarne ma swoje korzenie w wybraniu Amira Pereca na lidera izraelskiej Partii Pracy. Perec zadecydował o natychmiastowym wyjściu swojego ugrupowania z koalicji rządzącej (m.in. z Likudem), w której utrzymywał je poprzedni przewodniczący, Szimon Peres. Kolejnym ważnym wydarzeniem było odejście Ariela Szarona z Likudu i utworzenie przez niego nowej partii, Kadimy, do której wkrótce potem wstąpił także i Peres.

Perec powiedział m.in. „Pozwalam mu [Szaronowi] wybrać datę w okresie pomiędzy końcem lutego a końcem marca, a jakikolwiek termin wybierze, jest dla mnie do przyjęcia, im wcześniej, tym lepiej.” Na to Szaron „Jak tylko okazało się, iż istniejący układ polityczny rozpada się, doszedłem do wniosku, że najlepszą dla kraju rzeczą są nowe wybory tak wcześnie jak tylko to możliwe.”

Podczas wyborów w 2003 roku, Likud przewodzony przez Szarona odniósł przekonywające zwycięstwo, jak na izraelskie standardy, zdobywając 38 miejsc w 120-osobowym Knesecie (parlamencie). Partia Pracy, pod przewodnictwem Amrama Micny, otrzymała tylko 19 mandatów i początkowo nie weszła w skład koalicji rządzącej.

Po poprzednich wyborach, Likudem wstrząsały wewnętrzne problemy – Szaron próbował bowiem zatwierdzić swój plan wycofania osadników i żołnierzy ze Strefy Gazy. Chcąc wesprzeć go w tym i zrównoważyć wewnętrzną opozycję w łonie Likudu, Peres wprowadził Partię Pracy do koalicji.

20 listopada 2005 r. media doniosły, iż Szaron występuje z Likudu i zakłada własną partię, ideologicznie ulokowaną bliżej centrum. Niemal natychmiast na nowego lidera Likudu wyrósł Binjamin Netanjahu. Utworzenie Kadimy zmieniło wyścig wyborczy, w którym udział brały przede wszystkim dwie największe partie, w konkurencję trzech ugrupowań.

4 stycznia 2006 roku Szaron przeszedł wylew, który spowodował iż zapadł w śpiączkę. Od 31 stycznia 2006 lista wyborcza Kadimy nie zawierała osoby nieprzytomnego premiera. Ehud Olmert stał się p.o. premiera, p.o. przewodniczącego Kadimy i kandydatem tej partii na szefa rządu. Sondaże wciąż dawały ugrupowaniu Olmerta spore poparcie, o wiele wyższe niż pozostałej dwójki, choć nieznacznie niższe po zapadnięciu Szarona w śpiączkę.

Były szef Partii Pracy, Szimon Peres, którzy przyłączył się do Kadimy, został obsadzony z numerem 2 na liście wyborczej tego ugrupowania. Minister spraw zagranicznych Cippi Liwni była numerem 3; jako kandydatka na stanowisko wicepremiera, jeżeli Kadima wygrałaby w wyborach.

W wewnętrznych wyborach w Szinui, członek rady miejskiej Tel Awiwu Ron Lewental pokonał Awrahama Poraza, z którym rywalizował o numer 2 na liście wyborczej. Poraz, bliski współpracownik Tommy’ego Lapid, w wyniku tej porażki zrezygnował z członkostwa w partii, podobnie jak większość deputowanych do Knesetu z tego ugrupowania. Utworzyli razem nową partię – Hetz (ha-Miflaga ha-Hilonit Tzionit, czyli Partia Świeckiego Syjonizmu). Tymczasem Lapid zrezygnował z przewodniczenia Szinui 25 stycznia 2006, na jego miejsce został wybrany Lewental. Ani Szinui, ani Hetz nie uzyskały wymaganej liczby głosów ażeby otrzymać jakiekolwiek miejsce w parlamencie (w wyborach w 2003 roku S1zinui uzyskało 15 mandatów parlamentarnych, będąc trzecią partią w Knesecie).

30 stycznia 2006 prawicowa Unia Narodowa (Ha-Ichud Ha-Leumi), koalicja trzech małych partii (Moledet, Tekuma i Tzionut Datit Leumit Mitchadeshet), utworzyła wspólną listę z Narodową Partią Religijną (Mafdal). Jej numerem 1 był Binjamin Elon. W większości złożona z imigrantów z krajów byłego ZSRR, Nasz Dom Izrael (Jisra’el Betenu) oddzieliła się od Unii Narodowej i wystartowała z osobną listą wyborczą. Było to spowodowane tym, iż zgodnie z sondażami, jeżeli te ugrupowania startowałyby osobno, wówczas otrzymałyby razem 20-25 mandatów (w poprzednich wyborach – tylko 7), co okazało się prawdą: Unia zdobyła 9 miejsc, a Nasz Dom Izrael – 11.

Procedura

W izraelskich wyborach obsadzane jest 120 miejsc w Knesecie, przy pomocy metody D’Hondta (wybory proporcjonalne, głosy oddawane są na listy partyjne). Próg wyborczy wynosi 2% (podwyższono z 1,5% po poprzednich wyborach), co stanowi równowartość średniej liczby głosów, jakie dają nieco ponad 2 mandaty.

Po oficjalnym opublikowaniu wyników głosowania, prezydent Izraela powierza misję utworzenia rządu członkowi Knesetu, który ma największe szanse na to, iż mu się to uda (przeważnie jest to lider największej partii). Ma on do 42 dni na negocjacje z reprezentantami różnych ugrupowań, po czym prezentuje swój gabinet Knesetowi, który udziela mu (lub nie) wotum zaufania. Kiedy rząd zostaje zatwierdzony, mając przynajmniej 61 głosów za, osoba wyznaczona przez prezydenta zostaje premierem.

Lista partii biorących udział w wyborach

Uwaga: tradycyjny polityczny podział na osi lewica-prawica w Izraelu jest nieco inny niż w większości pozostałych państw, ponieważ zasadza się na różnicach w stosunku do spraw bezpieczeństwa i konfliktu z Palestyńczykami. Np., lewicowy Merec-Jachad opowiada się za negocjacjami opartymi na postanowieniach inicjatywy genewskiej, podczas gdy prawicowa Unia Narodowa jest przeciwna wszelkim ustępstwom terytorialnym. Pomimo tego obie partie postulują budowę państwa socjalnego.

Sondaże przedwyborcze

Liczby w tabeli oznaczają liczbę miejsc, na ogólną liczbę 120, jakie miały stać się udziałem poszczególnych partii politycznych według przedwyborczych sondaży. Jako że próg wyborczy wynosi 2%, tak więc niemożliwe jest otrzymanie tylko jednego miejsca w Knesecie.

Uwaga: większość izraelskich ankietowanych łączy „arabskie” partie razem, tak więc przewidywana liczba mandatów dla ugrupowania arabskiego oznacza liczbę miejsc dla trzech głównych arabskich list (Ra’am, Ta’al, Hadasz).

¹ Unia Narodowa i Jisra’el Betenu miały razem 7 miejsc.

² Dahaf – opublikowane w Jedi’ot Acharonot (i na stronie Ynet) z zastrzeżeniem „Głosy niezdecydowanych zostały przyznane poszczególnym partiom po zadaniu dodatkowych pytań”.

Oficjalne wyniki

*W wyborach w 2003 roku, Nasz Dom Izrael (Jisra’el Betenu) oraz Ha-Ichud Ha-Leumi, wystartowały w koalicji.

Frekwencja w wyborach 2006 roku była najniższa w historii wyborów do izraelskiego parlamentu – wynosiła 63,6% uprawnionych do głosowania. Można to porównać z 68,9% w 2003 roku i 78,9% w 1999 roku. Jednak najniższa była frekwencja 62,5% w 2001 r., w wyborach premiera.

Lista deputowanych

Posłowie wybrani w wyborach^[1]

Rząd

Trzydziesty pierwszy rząd w historii Izraela utworzył lider zwycięskiej partii, Kadimy, Ehud Olmert. Gabinet złożony z przedstawicieli czterech partii: Kadimy, Partii Pracy, Szas i Gil, otrzymał wotum zaufania od izraelskiego parlamentu, Knesetu 64 głosami za i 49 przeciwko, przy nieobecności 4 deputowanych. Oficjalnie został zaprzysiężony 4 maja 2006 roku. Skład:

• Ehud Olmert – premier i minister polityki społecznej,
• Szimon Peres – wicepremier i minister rozwoju Negewu i Galilei, odpowiedzialny za regionalny rozwój ekonomiczny,
• Cippi Liwni – minister spraw zagranicznych,
• Amir Perec – wicepremier i minister obrony,
• Eli Jiszaj – wicepremier i minister przemysłu, handlu i pracy,
• Sza’ul Mofaz – wicepremier i minister transportu oraz bezpieczeństwa drogowego,
• Ja’akow Edri – minister bez teki,
• Ari’el Ati’as – minister komunikacji,
• Rafi Etan – minister ds. emerytów,
• Ze’ew Bojm – minister ds. absorpcji imigrantów,
• Binjamin Ben Eli’ezer – minister infrastruktury narodowej,
• Ja’akow Ben Jezri – minister zdrowia,
• Roni Bar-On – minister spraw wewnętrznych,
• Awi Dichter – minister bezpieczeństwa wewnętrznego,
• Awraham Hirszson – minister finansów,
• Jicchak Herzog – minister turystyki,
• Etan Kabel – minister bez teki (odpowiedzialny za sprawy mediów),
• Jicchak Kohen– minister bez teki (odpowiedzialny za sprawy rad religijnych),
• Meszullam Nahari – minister bez teki,
• Gidon Ezra – minister środowiska,
• Ofir Pines-Paz – minister nauki i technologii,
• Chajjim Ramon – minister sprawiedliwości,
• Me’ir Szitrit – minister konstrukcji i budownictwa,
• Szalom Simchon – minister rolnictwa i rozwoju wsi,
• Juli Tamir – minister edukacji, kultury i sportu

Przypisy

Bibliografia

• Lista wszystkich partii startujących w wyborach do 17. zgromadzenia Knesetu
• Wybory do Knesetu w Izraelu
• Skład rządu na stronie biura premiera

Linki zewnętrzne

• Sondaże przedwyborcze