Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2009 roku

Wybory do Landtagu Księstwa Liechtensteinu w 2009 roku
Państwo

 Liechtenstein

Rodzaj

wybory do Landtagu

Data przeprowadzenia

8 lutego 2009

Podstawa prawna

Konstytucja Liechtensteinu

Ordynacja wyborcza

proporcjonalne

Głosowanie
poprzednie:
2005
następne:
2013
Strona internetowa
Klaus Tschütscher – lider Unii Patriotycznej przed wyborami w 2009 r., który objął po nich urząd premiera Liechtensteinu.
Rząd kadencji 2009-2013, który został powołany po wyborach w 2009 r.

Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2009 roku (niem. Fürstentum Liechtenstein Landtagswahlen 2009) – powszechne wybory do Landtagu, które odbyły się w dniu 8 lutego 2009 roku na terenie Księstwa Liechtensteinu.

Ordynacja wyborcza

Landtag Księstwa Liechtensteinu składa się z dwudziestu pięciu deputowanych, którzy są wybierani przez Naród na czteroletnią kadencję są w wyborach tajnych, bezpośrednich, powszechnych, równych i proporcjonalnych z dwóch okręgów wyborczych – Oberlandu i Unterlandu[1]. Czynne prawo wyborcze posiadają obywatele zamieszkujący na stałe w Księstwie, którzy ukończyli 18. rok życia, a ich prawa nie są zawieszone, gdzie cenzus wiekowy dla kandydatów do Landtagu to 20 lat[2]. Udział w wyborach jest obowiązkowy[2].

Każdy wyborca może oddać swój głos na taką liczbę kandydatów z różnych komitetów wyborczych ile wynosi całkowita liczba mandatów możliwych do zdobycia w danym okręgu wyborczym, czyli piętnaście w Oberlandzie i dziesięć w Unterlandzie[1][2]. Od wyborów w 2005 r. możliwe jest głosowanie korespondencyjne[2].

Miejsce w parlamencie przysługuję tylko komitetom, które przekroczyły próg wyborczy, wynoszący 8%[3]. Mandaty są przyznawane dwuetapowo. W pierwszym etapie przyznaje się tzw. mandaty podstawowe przy pomocy metody Hagenbacha-Bischoffa, a brakujące mandaty rozdysponowuje się jako tzw. mandaty uzupełniające przy pomocy metody d'Hondta[2][4].

Kontekst polityczny

Wybory poprzedziła międzynarodowa afera finansowa wokół prezesa Deutsche Post Klausa Zumwinkela, który został aresztowany 14 lutego 2008 r. w Kolonii pod zarzutem unikania płacenia podatków. Zarzuty wobec Zumwinkela były wynikiem śledztwa Federalnej Służby Wywiadu, która odkupiła dane skradzione przez byłego pracownika banku LGT. Premier ustępującego gabinetu – Otmar Hasler tydzień po aresztowaniu prezesa Deutsche Post odbył wizytę u Angeli Merkel. Ta medialna afera zwiększyła międzynarodowe naciski, szczególnie ze strony Niemiec, na tzw. raje podatkowe i inne kraje ze ścisłą tajemnicą bankową. Był to główny temat relacji niemiecko-liechtensteińskich do 2010 r., kiedy podpisano obustronne porozumienia. Wywołała również niepokoje w sektorze finansowym Księstwa oraz spotęgowała wpływ kryzysu z 2008 r. na gospodarkę[5][6][7].

W ustępującym koalicyjnym gabinecie większość miała Postępowa Partia Obywatelska, której członek – Otmar Hasler, piastował stanowisko Szefa Rządu od 2001 roku. Był to pierwszy rząd nowej koalicji VU-FBP zawiązanej po wyborach w 2005 r. po ośmioletniej przerwie.

Wyniki

Wybory zakończyły się zwycięstwem Unii Patriotycznej, która zdobyła 95 219 głosów (47,6%), co dało komitetowi trzynaście mandatów w Landtagu. Na drugim miejscu uplasowała się Postępowa Partia Obywatelska z wynikiem 86 951 głosów (43,5%), co przełożyło się na jedenaście mandatów. Zatem VU zdobyła bezwzględną większość w dwudziestopięcioosobowym parlamencie, jednak podtrzymana została umowa koalicyjna z 2005 r. i utworzono wspólny gabinet z FBP, na którego czele stanął Klaus Tschütscher. Ostatnie miejsce w Landtagu przypadło Wolnej Liście, która uzyskując 17 835 głosów (8,9%) przekroczyła ośmioprocentowy próg wyborczy. Poparcie dla VU znacznie wzrosło kosztem poprzednich wyborów – o 9,4 punktu procentowego, kosztem poparcia dla dwóch pozostałych partii FBP i FL, które zmalało kolejno o 5,2 p.p. i 4,1 p.p.[8][9][10].

PartiaWynikiMandaty
Głosy%ZmianaLiczbaZmiana
VUUnia Patriotyczna76 40247,6%Increase2.svg 9,4%13Increase2.svg 3
FBPPostępowa Partia Obywatelska92 20443,5%Decrease2.svg 5,2%11Decrease2.svg 1
FLWolna Lista16 1848,9%Decrease2.svg 4,1%1Decrease2.svg 2

Wyniki według okręgów i gmin

Unia Patriotyczna zwyciężyła w Oberlandzie z poparciem na poziomie 48,9%, natomiast w Unterlandzie wygrała Postępowa Partia Obywatelska z poparciem 48,2%[10].

Jednocześnie VU zdobyła większość głosów jedynie w pięciu z jedenastu gmin: Balzers, Eschen, Schaan, Triesen, Triesenberg, a pozostałych sześciu gminach wygrało FBP. Najwyższe poparcie dla zwycięskiej partii odnotowano w gminie Triesenberg – 54,5%, a najniższe w gminie Mauren – 35,9%. Natomiast najwyższe poparcie dla FBP odnotowano w gminie Mauren – 53,4%, a najniższe w gminie Balzers – 36,5%. Głosy na Wolną Listę stanowiły największy odsetek w gminie Planken – 12,6%, a najmniejszy w gminie Ruggell – 5,2%[10].

Oberland

PartiaWappen Balzers.svg BalzersWappen Planken.svg PlankenWappen Schaan.svg SchaanWappen Triesen.svg TriesenWappen Triesenberg.svg TriesenbergWappen Vaduz.svg VaduzOberland
G%ZG%ZG%ZG%ZG%ZG%ZG%ZMZM
VU16 90654,2%Increase2.svg 9,3%122237,9%Increase2.svg 13,6%15 50744,6%Increase2.svg 10,1%13 88250,5%Increase2.svg 11,3%10 93154,4%Increase2.svg 9,4%13 02144,2%Increase2.svg 9,0%71 46948,9%Increase2.svg 9,9%8Increase2.svg 2
FBP11 37436,5%Decrease2.svg 4,4%159849,6%Decrease2.svg 7,1%15 29244,0%Decrease2.svg 4,7%11 10840,4%Decrease2.svg 6,2%810340,3%Decrease2.svg 5,5%13 55846,0%Decrease2.svg 4,2%61 03341,7%Decrease2.svg 5,0%6Decrease2.svg 1
FL29059,3%Decrease2.svg 4,9%40512,6%Decrease2.svg 6,4%398611,5%Decrease2.svg 5,3%24759,0%Decrease2.svg 5,3%10665,3%Decrease2.svg 3,8%28969,8%Decrease2.svg 4,7%13 7339,4%Decrease2.svg 4,9%1Decrease2.svg 1

Unterland

PartiaWappen Eschen.svg EschenWappen Gamprin.svg GamprinWappen Mauren.svg MaurenWappen Ruggell.svg RuggellWappen Schellenberg.svg SchellenbergUnterland
G%ZG%ZG%ZG%ZG%ZG%ZMZM
VU911653,7%Increase2.svg 11,0%293542,2%Increase2.svg 8,5%549135,9%Increase2.svg 5,8%440845,8%Increase2.svg 6,7%180036,9%Increase2.svg 7,5%23 75044,2%Increase2.svg 8,0%5Increase2.svg 1
FBP675539,8%Decrease2.svg 8,7%367952,9%Decrease2.svg 5,9%817453,4%Decrease2.svg 4,1%472649,1%Decrease2.svg 4,5%258453,0%Decrease2.svg 6,9%25 91848,2%Decrease2.svg 6,1%5Steady2.svg 0
FL11196,6%Decrease2.svg 2,2%3465,0%Decrease2.svg 2,5%164510,7%Decrease2.svg 1,7%4965,2%Decrease2.svg 2,1%49610,2%Decrease2.svg 0,5%41027,6%Decrease2.svg 1,9%0Decrease2.svg 1

Skład Landtagu

Skład Landtagu kadencji 2009-2013.

W nowej kadencji Landtagu zasiadło trzynastu posłów z VU, jedenastu z FBP oraz jeden z FL. Wśród nich znalazło się sześć kobiet[11].

DeputowanyPartiaOkręg wyborczyGminaLiczba głosówWiek
Amman-Marxer MarliesVUUnterlandEschen216356 lat
Beck DorisVUUnterlandRuggell222447 lat
Beck JürgenVUOberlandVaduz465847 lat
Biedermann GiselaVUOberlandVaduz429460 lat
Brunhart ArthurVUOberlandBalzers469957 lat
Büchel PeterVUUnterlandSchellenberg223750 lat
Hilti DianaVUOberlandPlanken431535 lat
Hilti PeterVUOberlandSchaan425836 lat
Kranz GüntherVUUnterlandEschen231951 lat
Kranz WernerVUUnterlandEschen216144 lata
Negele GebhardVUOberlandTriesen465855 lat
Quaderer HarryVUOberlandSchaan4496[a]
Vogt ThomasVUOberlandTriesen435432 lata
Batliner ChristianFBPOberlandTriesen382540 lat
Batliner ManfredFBPUnterlandEschen233545 lat
Büchel GeroldFBPUnterlandRuggell239834 lata
Frick AlbertFBPOberlandSchaan376660 lat
Frommelt DorisFBPOberlandSchaan380162 lata
Gopp RainerFBPUnterlandRuggell232137 lat
Kaiser JohannesFBPUnterlandMauren248350 lat
Kindle ElmarFBPOberlandTriesen382740 lat
Lampert PeterFBPOberlandVaduz393157 lat
Lampert WendelinFBPOberlandTriesenberg392538 lat
Wohlwend RenateFBPUnterlandSchellenberg245056 lat
Frick PepoFLOberlandSchaan113456 lat

Zobacz też

Uwagi

  1. Kandydat nie podał wieku.

Przypisy

  1. a b Art. 46 ust. 1 Konstytucji Liechtensteinu
  2. a b c d e Krzysztof Koźbiał, System polityczny Księstwa Liechtensteinu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, s. 104-105, ISBN 978-83-233-3523-8 [dostęp 2022-12-29].
  3. Art. 46 ust. 3 Konstytucji Liechtensteinu
  4. Marcin Łukaszewski, Ewolucja prawa wyborczego Liechtensteinu, „Studia Politica Germanica”, Warszawa 2017, ISSN 2299-372X.
  5. Deutsche Welle, Wzlot i upadek Klausa Zumwinkla | DW | 22.01.2009, DW.COM [dostęp 2022-12-30] (pol.).
  6. Deutsche Welle, Ofensywa przeciwko przestępcom podatkowym | DW | 15.02.2008, DW.COM [dostęp 2022-12-30] (pol.).
  7. Zumwinkel-Affäre – Historisches Lexikon, historisches-lexikon.li [dostęp 2022-12-30] (niem.).
  8. IPU PARLINE database: LIECHTENSTEIN (Landtag) ELECTIONS IN 2009, archive.ipu.org [dostęp 2022-12-30].
  9. Koalition – Historisches Lexikon, historisches-lexikon.li [dostęp 2022-12-29] (niem.).
  10. a b c Landtagswahlen 2009 - Ergebnisse, www.landtagswahlen.li [dostęp 2022-12-30].
  11. Landtagswahlen 2005 - Gewählter Landtag, www.landtagswahlen.li [dostęp 2022-12-30].

Media użyte na tej stronie

Flag of Liechtenstein.svg
Flag of Liechtenstein
Increase2.svg
Icon representing an increase, consisting of a green-colored, up-pointing triangle.
Decrease2.svg
Icon representing a decrease, consisting of a red-colored, down-pointing triangle.
Steady2.svg
Icon representing steadiness, consisting of a blue rectangle. To be used in Template:Steady.
Keep it 300 x 300, do not resize it. Because that may cause some problem when using it, when it is the only element in a text line, the position of the these text lines may go wrong.
Landtag2009.png
Autor: Ngagnebin, Licencja: CC BY-SA 3.0
Composition of the Landtag of Liechtenstein
Government of Liechtenstein 2009.JPG
Autor: An employee of the government / Ein Regierungs-Mitarbeiter, Licencja: CC BY-SA 3.0
The former government of the principality of Liechtenstein at the day of the inauguration. From left to right: Regierungsrätin Renate Müssner, Regierungschef-Stellvertreter Martin Meyer, Regierungschef Klaus Tschütscher, Regierungsrätin Aurelia Frick, Regierungsrat Hugo Quaderer
Klaus Tschuetscher 1.jpg
Autor: An employee of the government / Ein Regierungs-Mitarbeiter, Licencja: CC BY-SA 3.0
Klaus Tschütscher is a former head of government of the principality of Liechtenstein (2009–2013).
Wappen Mauren.svg
Blason Mauren